Το «κλειδί» για το Ιράν είναι οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Από την Ιρανική Επανάσταση του 1979, οι Ηνωμένες Πολιτείες ταλαντεύονται μεταξύ της πολιτικής δεσμεύσεων και εκείνης της αντιπαράθεσης με την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, με τις κατά καιρούς κυρώσεις να καλύπτουν το ενδιάμεσο κενό. Δεδομένου ότι το Ιράν έχει πλησιάσει την επίτευξη των πυρηνικών φιλοδοξιών του τα τελευταία χρόνια, οι εντάσεις αυξάνονται και πάλι. Ο τελευταίος γύρος των αμερικανικών κυρώσεων, οι οποίες τέθηκαν σε ισχύ το 2010, έπληξαν την κυβέρνηση του Ιράν με τον περιορισμό της χρηματοδότησης στα διυλιστήρια πετρελαίου και την αποθάρρυνση ξένων εταιρειών από το να κάνουν δουλειές με το Ιράν. Ωστόσο, οι κυρώσεις δεν έχουν καθυστερήσει την πυρηνική μονάδα του Ιράν, ούτε απέτρεψαν την υποστήριξή του στην διεθνή τρομοκρατία ούτε το έκαναν να πάψει να αναμειγνύεται στις υποθέσεις των γειτόνων του.

Στον απόηχο των αποκαλύψεων σχετικά με ιρανική συνομωσία για να δολοφονηθεί ο πρεσβευτής της Σαουδικής Αραβίας στις Ηνωμένες Πολιτείες Abdel al-Jubeir, μερικοί στο Κογκρέσο μιλούν για άλλον ένα γύρο κυρώσεων, δήθεν για να αυξηθεί η πίεση ακόμα περισσότερο. Αλλά μια τέτοια στρατηγική έχει μεγάλη απόσταση από το επιθυμητό. Κατά το παρελθόν έτος, για παράδειγμα, το Ιράν έχει θεσπίσει οικονομικές μεταρρυθμίσεις και μείωσε το κόστος των επιδοτήσεων, επιβίωσε και προσαρμόστηκε στις κυρώσεις.

Η Ουάσινγκτον θα εξουδετερώσει το Ιράν μόνο με την αξιοποίηση του βασικού αδύναμου σημείου του καθεστώτος: τον ψευδή ισχυρισμό του ότι είναι νομιμοποιημένο. Η διατήρηση των αγιατολάχ στην εξουσία είναι εγγενώς ασταθής επειδή δεν έχουν λαϊκή εντολή. Από τη διοργάνωση των εκλογών νοθείας το 2009 για να διατηρήσουν στην εξουσία τον ιρανό πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, στηρίχθηκαν στην καταστολή και τη βία για να φιμώσουν την αντιπολίτευση, φυλάκισαν δημοσιογράφους, βασάνισαν κρατούμενους και εκτέλεσαν (τόσο στην πραγματικότητα όσο και εικονικά) επικριτές του καθεστώτος . Με την ευρεία προβολή αυτών των εγκλημάτων στην παγκόσμια σκηνή και την ενεργό στήριξη των αντιφρονούντων στο Ιράν, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να θέσουν ένα νέο, πιο αποτελεσματικό είδος πίεσης στην Τεχεράνη και να υποστηρίξουν το κίνημα για δημοκρατική αλλαγή εκ των έσω. Εστιάζοντας στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εκθέσουν την υποκρισία του ιρανικού καθεστώτος και θα υπενθυμίσουν στο Ιράν τα εσωτερικά προβλήματά του, καθώς προσπαθεί να επεκτείνει τη δύναμη και την επιρροή του.

Η σημερινή κατάσταση στο Ιράν, ξεκίνησε με το «Πράσινο Κίνημα», δηλαδή την εξέγερση το 2009. Καθώς εκατοντάδες χιλιάδες ξεχύθηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την πλασματική νίκη του Αχμαντινετζάντ στις προεδρικές εκλογές της χώρας, οι δυνάμεις ασφαλείας επετέθησαν στους διαδηλωτές, επιδεινώνοντας τα ήδη εντυπωσιακά επίπεδα καταπίεσης στη χώρα. Οι ιρανικές αρχές παραδέχονται ότι έχουν συλληφθεί πάνω από 4.500 διαδηλωτές κατά τη διάρκεια της επιχείρησης καταστολής. Ομάδες της αντιπολίτευσης αναφέρουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον 1.000 πολιτικοί κρατούμενοι ακόμα μέσα στις φυλακές, γεγονός που αντικατοπτρίζει την από μακρού χρόνου ασκούμενη τακτική του Ιράν να προσπαθεί να τσακίσει τους διαφωνούντες με την παρατεταμένη φυλάκιση και απομόνωση αλλά και με την παρενόχληση των οικογενειών τους.

Το Ιράν έχει το υψηλότερο κατά κεφαλήν ποσοστό εκτελέσεων στον κόσμο, με 252 επιβεβαιωμένες εκτελέσεις το 2010 και αναφορές για άλλες 300 (σε έναν πληθυσμό άνω των 70 εκατομμυρίων). Σε απόλυτους αριθμούς, έρχεται δεύτερη μετά την Κίνα. Και δεν έχει υπάρξει ανάπαυλα το 2011. Τα επίσημα Ιρανικά μέσα ενημέρωσης και οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων αναφέρουν 450 εκτελέσεις φέτος, πολλές εν κρυπτώ, χωρίς να ειδοποιούνται οι δικηγόροι και οι συγγενείς του κατηγορουμένου. Υπήρξαν 33 δημόσιες εκτελέσεις μέχρι στιγμής φέτος. Τρεις άνδρες έχουν κρεμαστεί επειδή ήταν ομοφυλόφιλοι, κάτι που συνιστά έγκλημα στο Ιράν. Τον Σεπτέμβριο μόνο, το κράτος εκτέλεσε περισσότερους από 100 από τους πολίτες του.

Όσοι προσπαθούν να αντεπιτεθούν συχνά συλλαμβάνονται, επίσης. Μια τέτοια περίπτωση είναι η Nasrin Sotoudeh, ο Ιρανός δικηγόρος ο οποίος έχει εκπροσωπήσει ανήλικους στην πτέρυγα των θανατοποινιτών για πάνω από μια δεκαετία και, πιο πρόσφατα, υπερασπίστηκε αρκετούς εξέχοντες ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συνελήφθη τον Σεπτέμβριο του 2010 για «δράση κατά της εθνικής ασφάλειας» και «προπαγάνδα κατά του καθεστώτος» και καταδικάστηκε σε 11 χρόνια φυλάκισης. Όταν ο σύζυγός της Sotoudeh, Reza Khandan, και τα δύο μικρά παιδιά τους την επισκέφτηκαν στη φυλακή πρόσφατα, τέθηκαν υπό κράτηση για πέντε ώρες, διότι ο Khandan δεν παρέδιδε πριν από την επίσκεψη τον φορητό του υπολογιστή στις Αρχές.

Μερικοί μπορεί να υποστηρίξουν ότι η προβολή των επιδόσεων του Ιράν επί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ένα φτωχό μέσο υπονόμευσης του καθεστώτος. Αλλά στην πραγματικότητα είναι σωστή διακυβέρνηση. Με μικρό κόστος, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να κινητοποιήσουν τη διεθνή καταδίκη της καταπίεσης που ασκεί το Ιράν πολύ πιο αποτελεσματικά από όσο μπορούν να ενώσουν χώρες που αντιτίθενται στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ζήτημα το οποίο είναι πολύ πιο αμφιλεγόμενο.