Η Vázquez Mota και οι εκλογές του 2012 στο Μεξικό

Αυτό σημαίνει τρεις μήνες κανονικής προεκλογικής εκστρατείας μέχρι τις εκλογές, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας θα είναι συμβατική. Θα υπάρξουν τουλάχιστον δύο debates (όπως προβλέπεται από το νόμο), πολλές «ξύλινες» ομιλίες, αδιάκοπες εμφανίσεις στα μέσα ενημέρωσης, καθώς και μια πληθώρα από πολιτικές τηλεοπτικές διαφημίσεις. Φέτος, όμως, οι εκλογές φαίνεται να είναι πρωτοποριακές για ένα νέο μέτωπο - περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν, ο πληθυσμός του Μεξικού είναι εξοπλισμένος με εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Twitter και το Facebook. Σε αντίθεση με άλλες πτυχές της προεκλογικής εκστρατείας, το Ομοσπονδιακό Εκλογικό Ινστιτούτο του Μεξικό έχει αφήσει τα social media εντελώς ανεξέλεγκτα. Αυτό παρέχει ένα ανεκμετάλλευτο μέσο για τους υποψηφίους και τους υποστηρικτές τους να εκφράσουν πολιτικές, ή το πιο πιθανό, να κάνουν επιθέσεις στους αντιπάλους τους. Η αρνητική εκστρατεία επίσημα απαγορεύεται στα περισσότερα παρακολουθούμενα μέσα ενημέρωσης. Αλλά όχι και τόσο στο διαδίκτυο.

Επί της ουσίας, τα δύο πιο σημαντικά ζητήματα για το εκλογικό σώμα του Μεξικό είναι η οικονομία και η ασφάλεια. Το Μεξικό εξακολουθεί να ανακάμπτει από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Στον απόηχό της, το ΑΕΠ της χώρας υποχώρησε 6%, καθώς οι εξαγωγές μεταποιητικών προϊόντων μειώθηκαν κατακόρυφα. Υπολογίζεται ότι δύο εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους. Η μεξικανική οικονομία έχει υποστεί μια επανάσταση από την έναρξη της NAFTA, το 1994, ξεκινώντας ως μια σχετικά κλειστή οικονομία και καταλήγοντας ως άκρως διαφοροποιημένη και με έμφαση στις υπηρεσίες. Είναι ολοένα και πιο ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο, ακόμη και έναντι τρομερών αντιπάλων, όπως η Κίνα.

Η νέα οικονομία έχει δημιουργήσει επίσης μια νέα μεσαία τάξη. Κερδίζουν μεταξύ 7.000 δολαρίων έως 85.000 δολάρια ανά άτομο ετησίως. Με αυτό το κριτήριο, ετούτη η νέα μεσαία τάξη αριθμεί περίπου 60 εκατομμύρια άτομα, ακριβώς δηλαδή στο όριο της πλειοψηφίας του πληθυσμού του Μεξικού. Ως ιδιοκτήτες σπιτιών, οδηγοί, παραθεριστές και μανιώδεις καταναλωτές, αυτά τα άτομα και οι οικογένειές τους τώρα δίνουν δύναμη στην αγορά, προωθώντας έναν πραγματικό, αν και εύθραυστο, κύκλο ανάπτυξης μέσω της κατανάλωσης. Ενσαρκώνουν το αυξανόμενο τμήμα του εκλογικού σώματος του Μεξικό - που τώρα είναι πολύ πάνω από το ένα τρίτο του συνόλου - που θεωρεί τον εαυτό του ανεξάρτητο. Εάν οι επιδόσεις των έξι περιφερειών στα σύνορα του Μεξικό (όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι υψηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο και όπου κατοικεί μεγάλο μέρος αυτής της μεσαίας τάξης) είναι ένας οδηγός, τότε είναι όντως έτσι. Κατά τα τελευταία δώδεκα χρόνια ο βοράς επέλεξε προέδρους από το ΡΑΝ, αλλά κυβερνήτες κυρίως από το PRI.

Το θέμα της ασφάλειας, εν τω μεταξύ, είναι μια πολιτική πυριτιδαποθήκη. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών της διακυβέρνησης Καλντερόν, ο αριθμός των νεκρών στον αγώνα κατά των καρτέλ των ναρκωτικών ξεπέρασε τις 50.000. Αν και ακόμα συγκεντρώνονται γεωγραφικά κατά μήκος των συνόρων, τα τελευταία δύο χρόνια η ανασφάλεια έχει εξαπλωθεί, καταπίνοντας πόλεις, όπως ο δημοφιλής τουριστικός προορισμός Ακαπούλκο και ο βιομηχανικός κόμβος Μοντερέι, και περιφέρειες όπως η Veracruz και το Ντουράνγκο. Οι μηχανισμοί επιβολής του νόμου στο Μεξικό καθώς και το σύστημα απονομής δικαιοσύνης έχουν αποδειχτεί οικτρά ανεπαρκείς. Στην πραγματικότητα, τμήματα των μεξικανικών μηχανισμών ασφαλείας συχνά καταλήγουν να είναι μέρος του προβλήματος παρά της λύσης. Με την αχαλίνωτη διαφθορά, με πολίτες και αξιωματούχους να φοβούνται, και σχεδόν καμιά ανακριτική και διωκτική ικανότητα, υπάρχουν λίγα νόμιμα αποτρεπτικά μέσα απέναντι στο έγκλημα. Αντ' αυτού, βασιλεύει η ατιμωρησία.

Οι ψηφοφόροι έχουν από μακρού χρόνου θεωρήσει ότι η κυβέρνηση χάνει τη μάχη. Θέλουν απελπισμένα ένα τέλος στη βία. Αλλά, επίσης, στηρίζουν απόλυτα την στρατιωτικού τύπου στρατηγική της κυβέρνησης για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Ως αποτέλεσμα, ενώ όλοι οι υποψήφιοι έχουν μιλήσει για μείωση της βίας, μόνο ο Lopez Obrador έχει προτείνει να αποσύρουν τους στρατιώτες πίσω στο στρατώνες τους. Η Vázquez Mota και ο Peña Nieto - αν και ακόμα ασαφώς - αμφότεροι δείχνουν ότι θα συνεχίσουν σε μεγάλο βαθμό τη στρατηγική του Καλντερόν. Μιλούν για την ενίσχυση των δικαστικών θεσμών, για την επαγγελματική αναβάθμιση των αστυνομικών δυνάμεων και τη βελτίωση των προοπτικών εκπαίδευσης και απασχόλησης για εκείνους που βρίσκονται στο περιθώριο.

Η Ουάσιγκτον παρακολουθεί στενά. Παρά το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν πάντα σημαντικές για το Μεξικό, σήμερα το αντίστροφο είναι επίσης αληθές. Το Μεξικό είναι η μεγαλύτερη πηγή μεταναστών για τις ΗΠΑ, ο δεύτερος μεγαλύτερος αγοραστής προϊόντων από τις ΗΠΑ, ο κορυφαίος πάροχος πετρελαίου και ο μεγαλύτερος προμηθευτής για παράνομα ναρκωτικά. Χιλιάδες επιχειρήσεις, εκατομμύρια άτομα και οικογένειες, νόμιμες και παράνομες οικονομικές αγορές δένουν γερά τους δύο γείτονες. Οι σχέσεις ΗΠΑ-Μεξικό μπορεί να μην είναι ένα σύνηθες θέμα συζήτησης στις προεδρικές εκστρατείες και των δύο χωρών φέτος, αλλά η σχέση τους αναμφίβολα θα απασχολήσει την ημερήσια διάταξη ανεξαρτήτως ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος και στις δύο χώρες. Και αν συμβεί να είναι η Vázquez Mota με τον Ομπάμα, τότε η συνεργασία πρόκειται σίγουρα να συνεχιστεί.

Πρωτότυπο: http://www.foreignaffairs.com/articles/137086/shannon-k-oneil/vazquez-mo...

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.