Η λιτότητα απειλεί με νέα κρίση την Ευρωπαϊκή Ένωση

Αυτό το νέο πολιτικό τοπίο φέρνει αρνητικές συνέπειες για την Ευρώπη και τον κόσμο. Σε όλη την Ευρώπη, η εικόνα της ΕΕ ως συνηγόρου των λιγότερο οργανωμένων αγορών και των λιγότερο παρεμβατικών κυβερνήσεων είναι πολιτικά μη δημοφιλής και απειλεί να υπονομεύσει την υποστήριξη για την ευρωπαϊκή συνεργασία και ολοκλήρωση. Η αντιπολίτευση σε τέτοιες πολιτικές ήταν ο λόγος που το δύσμοιρο ευρωπαϊκό σύνταγμα καταψηφίστηκε στα ολλανδικά και γαλλικά δημοψηφίσματα το 2005. Οι διαδηλώσεις κατά της λιτότητας που συγκλόνισαν την Αθήνα και τη Μαδρίτη ακουμπούν στη βαθιά ανησυχία μεταξύ των πολιτών της ΕΕ σχετικά με την περιφερειακή συνεργασία. Η επιτυχία των ακραίων κομμάτων, όπως το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία, το Κόμμα της Ανεξαρτησίας στη Βρετανία και το Κόμμα των Πειρατών στη Γερμανία, δείχνει ότι πολιτικοί της κεντρικής πολιτικής σκηνής αγωνίζονται να ελέγξουν την απογοήτευση των ψηφοφόρων. Η λιτότητα απειλεί να αποθρασύνει αυτές τις ακραίες δυνάμεις και να αποδυναμώσει τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις για ελευθερία και διαφάνεια. Για να διατηρήσει η ΕΕ τη λαϊκή νομιμοποίησή της, πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από απλώς μια ατμομηχανή ελεύθερου εμπορίου και απορρύθμισης.

Εν τω μεταξύ, στην παγκόσμια σκηνή, η πολιτική της λιτότητας εμποδίζει την Ευρώπη από το να προσφέρει ένα εναλλακτικό όραμα καπιταλισμού και παγκοσμιοποίησης σε σχέση με αυτό που προωθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Σε πρόσφατες διεθνείς οικονομικές συναντήσεις, για παράδειγμα, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν συμφωνήσει σε διεθνείς κανόνες για το πόσο κεφάλαιο πρέπει να διακρατούν οι τράπεζες δείχνοντας μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις αγορές από όσο οι κανονισμοί των ΗΠΑ. Για έναν εργαζόμενο της μεσαίας τάξης στην Ινδία που ανησυχεί για τη διαφθορά ή έναν Ινδονήσιο αγρότη που φοβάται τα απόνερα της οικονομικής κρίσης, η ευρωπαϊκή λιτότητα προσφέρει λίγες ελπίδες. Η ιδέα μιας Ευρώπης που θα ηγείται ενός παγκόσμιου τρίτου δρόμου μεταξύ ενός «laissez-faire» καπιταλισμού και ενός διαχειριστικού σοσιαλισμού, έχει χαθεί.

Οι πολιτικές λιτότητας στην Ευρώπη δεν είναι απλώς μια βραχυπρόθεσμη μάχη ανάμεσα στις πλεονασματικές χώρες του κέντρου και τις ελλειμματικές χώρες της περιφέρειας. Πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη πολιτική ατζέντα που ευνοεί τους δανειστές έναντι των οφειλετών και το κεφάλαιο έναντι της εργασίας και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να εξεταστεί μέσα από το πρίσμα της κομματικής πολιτικής. Οι κεντροδεξιές κυβερνήσεις στη Γερμανία, την Ολλανδία και την Ισπανία ήταν μεταξύ των πλέον ηχηρών υποστηρικτών της λιτότητας. Ωστόσο, εάν οι γαλλικές και ολλανδικές εκλογές φέρουν νέα κόμματα στην εξουσία, θα υπάρξει ένα παράθυρο ευκαιρίας για την Ευρώπη να χαράξει μια διαφορετική πορεία προς την ανάκαμψη.

Η αναβίωση μιας εναλλακτικής ατζέντας για την πολιτική οικονομία της Ευρώπης θα απαιτήσει κατ' αρχήν οι σοσιαλδημοκράτες να πείσουν τους ψηφοφόρους ότι η κρίση δεν είναι μόνο μια ιστορία σπάταλων κυβερνήσεων, αλλά είναι και ένα ζήτημα των απερίσκεπτων αγορών. Η αντιμετώπιση των ανεπαρκειών της αγοράς απαιτεί αλληλεγγύη μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Πιστώτριες κυβερνήσεις πρέπει να υποστηρίξουν τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ως δανειστή έσχατης ανάγκης και να επιτρέψουν τη δημιουργία ευρωομολόγων, τα οποία θα συμβάλουν στην επίλυση των προβλημάτων ρευστότητας στην Ισπανία, την Ιταλία και αλλού. Οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι και οι ηγέτες τους πρέπει επίσης να απαιτήσουν από τις κυβερνήσεις να κινητοποιηθούν για να προωθήσουν την ανάπτυξη σταματώντας περαιτέρω σοβαρές περικοπές και βοηθώντας την κατανάλωση, ιδίως στις πιστώτριες χώρες. Αν επιτραπεί στην λιτότητα να συνεχίσει την πορεία της, και το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες συνεχίσουν να κλείνουν τις στρόφιγγες, η Ευρώπη θα μπορούσε γρήγορα να γίνει ένα φυτώριο εκτεταμένων κοινωνικών αναταραχών.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/137611/abraham-newman/austerity-a...

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση https://twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση http://www.facebook.com/pages/Foreign-Affairs-Hellenic-Edition/191397164...