Αφγανιστάν: Ένας μικρότερος πόλεμος | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Αφγανιστάν: Ένας μικρότερος πόλεμος

Πώς επιτυγχάνονται περισσότερα με λιγότερους πόρους
Περίληψη: 

Όσο δελεαστικό και αν θα ήταν να αποσύρουν όλες τις δυτικές δυνάμεις από το Αφγανιστάν σύντομα, οι ΗΠΑ θα πρέπει να αφήσουν πίσω ορισμένους πολιτικούς και στρατιωτικούς συμβούλους. Η χρήση συμβούλων δεν είναι ακίνδυνη, αλλά μια τέτοια στρατηγική θα μπορούσε να συμβάλει στη διασφάλιση της σταθερότητας στο Αφγανιστάν με σχετικά χαμηλό κόστος. Η στρατηγική αυτή μπορεί επίσης να γίνει ένα καλό μοντέλο για χρήση σε άλλες περιπτώσεις σ’ αυτήν την εποχή της λιτότητας.

Ο CARTER MALKASIAN είναι διευθυντής του Κέντρου για τη Σταθερότητα και την Ανάπτυξη στο CΝΑ. Είναι πρώην Πολιτικό Στέλεχος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ στην Γκάρμσερ του Αφγανιστάν.
Ο J. KAEL WESTON είναι πρώην Πολιτικό Στέλεχος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ που εργάστηκε στο Ιράκ και το Αφγανιστάν από το 2003 ως το 2010.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αντιμετωπίζοντας έντονα οικονομικά και δημοσιονομικά δεινά στο εσωτερικό τους, ετοιμάζονται να αποχωρήσουν από το Αφγανιστάν. Όλο και περισσότεροι πολιτικοί, εκπρόσωποι του Κογκρέσου και απλοί πολίτες κάνουν έκκληση στην πλειοψηφία των αμερικανικών δυνάμεων να αποσυρθούν όσο το δυνατόν συντομότερα και στην Ουάσιγκτον να αντικαταστήσει την ακριβή κατασταλτική στρατηγική της, με βάση την οποία δεκάδες χιλιάδες Αμερικανικοί και ΝΑΤΟϊκοί στρατιώτες προστατεύουν το λαό του Αφγανιστάν, με μια φθηνότερη στρατηγική αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, στην οποία οι ειδικές επιχειρησιακές δυνάμεις θα χτυπούν τους ηγέτες των τρομοκρατών στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν και οι Αφγανοί θα διατηρούν κατά ένα μεγάλο μέρος την αυτονομία τους.

Η στρατηγική της καταστολής ξεκίνησε στα σοβαρά το 2009, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν τον συνολικό αριθμό των στρατευμάτων στο Αφγανιστάν σε περίπου 100.000. Αυτή η αύξηση στο Αφγανιστάν οδήγησε σε στρατηγική επιτυχία: η Κανταχάρ και η Χελμάντ εξασφαλίστηκαν κατά μεγάλο μέρος και ο αριθμός των Αφγανών αστυνομικών και των ένοπλων στρατιωτών σχεδόν διπλασιάστηκε. Αλλά ήταν ακριβή. Το 2011, το Κογκρέσο των ΗΠΑ ενέκρινε σχεδόν 114 δισεκατομμύρια δολάρια για την προσπάθεια, περίπου το ένα τέταρτο του συνολικού κόστους του πολέμου στο Αφγανιστάν από το 2001. Λαμβάνοντας υπόψη το τρέχον οικονομικό κλίμα, τέτοιες υψηλές ετήσιες δαπάνες δεν είναι πλέον βιώσιμες. Τον περασμένο Ιούνιο, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε ότι 33.000 αμερικανοί στρατιώτες θα εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν μέχρι το τέλος του 2012 και ότι οι αφγανικές δυνάμεις θα αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην ασφάλεια της χώρας από το τέλος του 2014. Παρά το γεγονός ότι παραμένει αμφίβολο το ακριβώς πόσο γρήγορα θα προχωρήσει η απόσυρση μετά το 2012 και με τι είδους παρουσία θα παραμείνουν οι ΗΠΑ μετά το 2014, η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει ισχυρή πίεση στο εσωτερικό για να φέρει τα στρατεύματα πίσω και να επικεντρωθεί στην ανοικοδόμηση της οικονομίας.

Με μια πρώτη ματιά, η στροφή προς την καταπολέμηση της τρομοκρατίας φαίνεται ότι είναι ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη αυτού του στόχου. Μια αντιτρομοκρατική προσέγγιση θα μειώσει το κόστος, αποσύροντας τα περισσότερα χερσαία στρατεύματα των ΗΠΑ. Ειδικές δυνάμεις επιχειρήσεων θα παραμείνουν στις μεγαλύτερες βάσεις, με την ευθύνη να αρχίσουν αποστολές δολοφονίας ή σύλληψης μελών της Αλ Κάιντα, υψηλόβαθμων Ταλιμπάν και ηγετών του δικτύου Χακάνι. Επιπλέον, η επιχείρηση των Αμερικανών πεζοναυτών που σκότωσαν τον Οσάμα μπιν Λάντεν τον περασμένο Μάιο, φαινόταν να δίνει αξιοπιστία σε αυτή την προσέγγιση, υπονοώντας ότι για την εξουδετέρωση της Αλ Κάιντα - ο κύριος λόγος για τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέβαλαν στο Αφγανιστάν εξ αρχής - δεν απαιτούνται δεκάδες χιλιάδες αμερικανοί στρατιώτες.

Το πρόβλημα με ένα τέτοιο σκεπτικό, όμως, είναι ότι αγνοεί το ερώτημα του τι θα συμβεί στη χώρα μετά την αποχώρηση των Αμερικανών. Πιο συγκεκριμένα, παραβλέπει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη και το ζωτικό ρόλο που παίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην παροχή συμβουλών, εκπαίδευσης και υποστήριξης της αφγανικής κυβέρνησης και των δυνάμεων ασφαλείας της.

Λίγοι υποστηρικτές της καταστολής της τρομοκρατίας, ιδίως ο Αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν, έχουν ζητήσει να διατηρήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στρατιωτικούς συμβούλους (ή αυτό που ονομάζουν «εκπαιδευτές», ένας όρος που δηλώνει ένα μη μάχιμο ρόλο) στο Αφγανιστάν μετά το 2014, αλλά οι προτάσεις αυτές δεν είναι λεπτομερείς ή αρκετά κατατοπιστικές. Δεν υπάρχει καμία συζήτηση για το πόσες δυνάμεις των ΗΠΑ θα καλύψουν αυτό το ρόλο, πού θα βρίσκονται, πόσο καιρό θα παραμείνουν ή αν θα πάνε στη μάχη με τους Αφγανούς ομολόγους τους. Εν μέσω της οικονομικής ύφεσης, οι στρατιωτικοί διοικητές των ΗΠΑ, ξεμένοντας από συμβατικές δυνάμεις και μη έχοντας διαταγές για το αντίθετο, θα υποβίβαζαν πιθανότατα τις συμβουλευτικές μονάδες των ΗΠΑ σε μεγάλες βάσεις ή θα τις διασκόρπιζαν εντελώς. Ομοίως, αψηφώντας μια στρατιωτική αποχώρηση, οι αμερικανικοί πολιτικοί αξιωματούχοι που εργάζονται με τους αφγανούς ομολόγους τους στην περιφέρεια θα ήταν πιθανόν να αποσυρθούν στην πρεσβεία στην Καμπούλ και να μειωθούν σε μια χούφτα από ακόλουθους. Έτσι, οι στρατιώτες και οι πολίτες που είναι πιο απαραίτητοι για να κρατήσουν το Αφγανιστάν ενωμένο θα κατέληγαν πολύ μακριά από τις περιοχές που έχουν σημασία - τις επαρχίες και τις περιφέρειες - για να κάνουν τη διαφορά.

Μια τέτοια στρατηγική καταστολής της τρομοκρατίας θα ήταν απίθανο να κρατήσει το Αφγανιστάν ενωμένο. Μόλις οι δυνάμεις των ΗΠΑ φύγουν, οι μαχητές των Ταλιμπάν που έχουν βάση στο Πακιστάν θα κλιμάκωναν τις επιθέσεις τους ενάντια σε καίριες επαρχίες του Αφγανιστάν. Ταυτόχρονα, θα προσπαθούσαν να κερδίσουν τη λαϊκή υποστήριξη, αξιοποιώντας την τάση της αφγανικής κυβέρνησης και των εγχώριων συμμάχων της να κακομεταχειρίζονται τον πληθυσμό και να μαλώνουν μεταξύ τους, μια διαδικασία που μόνο θα μεγεθυνθεί όταν οι αμερικανοί πολιτικοί σύμβουλοι φύγουν. Παρά το γεγονός ότι έχουν αυξηθεί σε αριθμό και ικανότητα τα τελευταία χρόνια, ο αφγανικός στρατός, η αστυνομία και οι παραστρατιωτικές ομάδες των φυλών δεν θα ήταν σε θέση να αποκρούσουν τους Ταλιμπάν χωρίς τη βοήθεια των αμερικανικών δυνάμεων. (Για παράδειγμα, δεν έχουν τη δυνατότητα να συντονίσουν αεροπορικές επιδρομές και υποφέρουν από εφοδιαστική ανεπάρκεια).