Η Αίγυπτος ρίχνει λάδι στη φωτιά

Από την πλευρά της, η Μουσουλμανική Αδελφότητα ήταν ανυπόμονη να βεβαιωθεί ότι κατάλαβα πως δεν ήταν υπεύθυνη για τις διαδηλώσεις. Ο Εσάμ Ελ Εριάν, τότε μέλος του Γραφείου Καθοδήγησης της Αδελφότητας γνωστός ως ανήκων στην μετριοπαθή πτέρυγά της, μόλις είχε απελευθερωθεί από τη φυλακή όταν συναντήθηκα μαζί του στο γραφείο του στο κέντρο του Καΐρου. Ήταν ωχρός και φορούσε αταίριαστα γυαλιά. Δεν ήξερε πολλά για την ιστορία των κινουμένων σχεδίων, αλλά μου εντυπώθηκε ότι, αν και η Αδελφότητα προσβλήθηκε από τις ισλαμοφοβικές απεικονίσεις του Προφήτη, κατανοεί επίσης ότι διαφορετικές χώρες έχουν διαφορετικές παραδόσεις. Αυτός θεωρούσε τις διαμαρτυρίες ενάντια στα σκίτσα ως μια απόσπαση της προσοχής από το πραγματικό έργο της μεταρρύθμισης. Υποπτευόταν ότι ο Μουμπάρακ χρησιμοποιούσε τα δανέζικα σκίτσα για να καταστείλει την Αδελφότητα. Σήμερα, ο Ελ Εριάν είναι σύμβουλος του Μόρσι και ο ασκών την προεδρία του νέου κόμματος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, του Κόμματος της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης, το οποίο ελέγχει το κοινοβούλιο της Αιγύπτου.

Η συνάντησή μου με τον Χαλέντ Χαμζά, ο οποίος ήταν τότε ο επικεφαλής του ιστότοπου που είχε ανεβάσει στο διαδίκτυο στην αγγλική γλώσσα η Αδελφότητα εκείνη την εποχή, ήταν ακόμη πιο ενδιαφέρουσα. Συναντηθήκαμε αφότου συντονίσαμε με μυστικότητα ένα ραντεβού στο Starbucks σε ένα προαστιακό αιγυπτιακό εμπορικό κέντρο. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Χαμζά με παρακινούσε να εξηγήσω αυτή την «ελευθερία του λόγου» που ήταν τόσο σημαντική για αυτούς που υπερασπίζονταν την δανέζικη εφημερίδα. Αυτό ξεκίνησε μια συζήτηση για το πώς μπορεί να καθοριστεί η νομική έννοια της βλασφημίας σε πολυ-θρησκευτικές ανοιχτές κοινωνίες.

Την μέρα μετά τη συνάντησή μας, οι υπηρεσίες ασφαλείας συνέλαβαν τον Χαμζά. Παρέμεινε στη φυλακή για οκτώ μήνες. Συμμετέχοντας σε μια ομάδα φιλελευθέρων στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες που είχε αποφασίσει ότι η συνεργασία με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα ήταν ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός, το Φεβρουάριο του 2008 ο Μαρκ Λύντς έγραψε στο blog του [4]: «Ο Χαλέντ, πέρα από το να είναι ένας υπέροχος άνθρωπος, ήταν μια ηγετική φωνή υπέρ της μετριοπάθειας και της δέσμευσης». Τελικά, βέβαια, ο Χαμζά απελευθερώθηκε και η Μουσουλμανική Αδελφότητα πήρε αυτό που από καιρό υποστήριζε: πραγματικές εκλογές και την ελευθερία να ασκεί το Ισλάμ όπως επιθυμούν οι συντηρητικοί. Οι Αδελφοί δεν έκαναν την επανάσταση, αλλά την καρπώθηκαν. Τον Ιούνιο, οι επίσημοι της Αδελφότητας μετακόμισαν στα παλιά γραφεία του Μουμπάρακ.

Όμως, την περασμένη εβδομάδα, κατά ειρωνεία της τύχης, η Αδελφότητα συνέχισε να ακολουθεί την παλιά συνταγή του Μουμπάρακ. Ώρες μετά την επίθεση στο προξενείο των ΗΠΑ στη Βεγγάζη, η Μουσουλμανική Αδελφότητα ανακοίνωσε ότι «καταδικάζουμε έντονα τη θανατηφόρα επίθεση ... και την τραγική απώλεια της ζωής. Καλούμε για αυτοσυγκράτηση καθώς οι άνθρωποι διαδηλώνουν ειρηνικά και εκφράζουν το θυμό τους». Ακόμη και ενώ καταδίκαζε τις επιθέσεις, όμως, η Αδελφότητα έκανε έκκληση για μαζικές διαδηλώσεις σε τζαμιά σε όλη την Αίγυπτο, την Παρασκευή, σχεδόν εγγυώμενη ότι η αναταραχή θα εξαπλωθεί.

Η υποστήριξη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στις διαδηλώσεις για την ταινία θα μπορούσε να είναι μια απερίσκεπτη προσπάθεια για πολιτικές αντιπερισπασμού στις οποίες ο Μουμπάρακ ήταν αριστοτέχνης, αλλά το κόστος είναι υψηλό. Αν οι υπερ-σαλαφιστές της Αιγύπτου υιοθετήσουν μια πιο σκληρή γραμμή για την ταινία ή καταφέρουν να ελέγξουν τις διαδηλώσεις, ο Μόρσι θα μπορούσε εύκολα να χάσει έδαφος από αυτούς. Είναι ένα παιχνίδι. Το υπερ-συντηρητικό σαλαφιστικό κόμμα Nour, το δεύτερο μεγαλύτερο στο νέο κοινοβούλιο, έχει εντείνει την εκστρατεία του για να μετατρέψει τις θρησκευτικές αρχές της Αιγύπτου σε ένα νέο Ανώτατο Δικαστήριο και εκτροχίασε το έργο της Συντακτικής Συνέλευσης για την σύνταξη ενός νέου συντάγματος.

Στην Αίγυπτο, η ταινία παρουσιάζεται τώρα ως έργο Εβραίων και χριστιανών εξτρεμιστών, αλλά κανείς δεν ξέρει πραγματικά. Δεν έχει και μεγάλη σημασία. Δεν είναι όλα στο διαδίκτυο έτσι όπως φαίνονται. Το διαδίκτυο παρέχει στους ανθρώπους την ελευθερία να λένε ανόητα πράγματα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι προσβλητικά για τους Μουσουλμάνους και μπορούν να αξιοποιηθούν για πολιτικό κέρδος. Αλλά αυτό ισχύει και προς τις δύο κατευθύνσεις. Στο κάτω – κάτω, δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που αναρτήσεις στο YouTube οι οποίες έδειχναν κακοποιούς του Μουμπάρακ να πυροβολούν στην πλάτη νεαρούς διαδηλωτές βοήθησαν να πέσει ένα καθεστώς που ο Μόρσι και η Αδελφότητα είχαν αγωνιστεί για δεκαετίες να το τελειώσουν. Και μόνο για να θέσει τον εαυτό του μακριά από το παλαιό καθεστώς, ο Μόρσι θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για το ξεσήκωμα μιας άστοχης δημόσιας οργής και για το ότι μετέτρεψε ένα διαδικτυακό μη-γεγονός σε μια πολύ πραγματική καταστροφή.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/138118/jytte-klausen/egypt-fans-t...