Οι νέοι μοχλοί εξελίξεων στη Μέση Ανατολή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι νέοι μοχλοί εξελίξεων στη Μέση Ανατολή

Οι στρατηγικές των ΗΠΑ στην περιοχή μπορεί να φέρουν το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα

Αναφορικώς λοιπόν με την αμερικανική προσέγγιση πρέπει να τεθούν επίσης σοβαρά ερωτηματικά στο ποιά μπορεί να είναι τα οφέλη των ΗΠΑ από αυτήν την ανάμειξή τους. Είναι πολύ πιθανόν το επικρατούν κριτήριο στον Λευκό Οίκο να είναι τα επιθυμητά εκλογικά οφέλη εν όψει των εκλογών του Νοεμβρίου, όπου η διοίκησις Ομπάμα θα προσπαθήσει να παρουσιάσει «σημαντικό έργο διασποράς δημοκρατίας στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή». Και εδώ, όμως, πρόκειται για μέγα λάθος. Διότι η Ντόχα και το Ριάντ γνωρίζουν πολύ καλά πως να κινηθούν στην περιοχή και μάλιστα στα τουρκοσυριακά σύνορα, πως να προμηθεύσουν χρήματα και όπλα στην αντι-ασαντική αντίσταση, πως να συνεργαστούν και με ποιούς στην Άγκυρα. Δεν έχουν ανάγκη κάποιας μορφής συντονισμό από πλευράς ΗΠΑ. Το μόνο που έχουν ανάγκη είναι την ανοχή της. όταν όμως το παιχνίδι τελειώσει και η μπααθική κυβέρνηση της Συρίας πέσει, τότε ποιος θα μπορέσει να αναχαιτίσει τα δύο κράτη του Κόλπου από την διανομή της λείας; Μήπως τότε κανείς δεν θα έχει ανάγκη τις καλές υπηρεσίες της Ουάσιγκτον; Μήπως τότε οι Κούρδοι, οι Αλαουΐτες και οι σουνίτες προχωρήσουν σε μια ανηλεή αλληλοσφαγή η οποία θα οδηγήσει στην τριχοτόμιση της Συρίας και την αστάθεια στην Τουρκία; Και πως θα συμπεριφερθεί τότε το Ιράν; Και ποιός θα αναχαιτίσει τότε την Τεχεράνη; Μήπως το Κατάρ που χρειάζεται οπωσδήποτε τη στήριξη της Τεχεράνης έναντι του Ριάντ; Ή μήπως η Τουρκία η οποία θα χρειάζεται επίσης τη στήριξη της Τεχεράνης για να αντιμετωπίσει τη δημιουργία και δεύτερου Κουρδικού κράτους δίπλα στο κουρδικό κρατικό μόρφωμα του βορείου Ιράκ;
Αλλά, αν παγιωθεί μια τέτοια συμμαχία μεταξύ Ιράν-Τουρκίας και Κατάρ τι θα συμβεί με την Χεζμπολάχ στο Λίβανο και τη Χαμάς στη Γάζα; Μην λησμονούμε ότι μια τέτοια συμμαχία υφίσταται σχεδόν, μεταξύ Κατάρ και Τουρκίας με αντικείμενο την πτώση του καθεστώτος Άσαντ. Επίσης υφίσταται μεταξύ Κατάρ και Τεχεράνης με αντικείμενο τον κοινό εχθρό της Σαουδικής Αραβίας. Και υφίσταται ακόμη και μεταξύ Τουρκίας και Τεχεράνης με αντικείμενο το κοινό αποσχιστικό κουρδικό πρόβλημα.

Δεν απομένει πλέον παρά μια καλή σύσφιξη των τριμερών σχέσεων επί μιας γενικοτέρας βάσεως ηγεμονίας στη Μέση Ανατολή και ο νέος αντιδυτικός, αντισημιτικός και αντιαμερικανικός πυρήνας θα είναι έτοιμος.Το μόνο που λείπει είναι μια ονομασία.

Άλλωστε ένα καλό οικονομικό κίνητρο, με υψηλή οικονομική απόδοση όπως φαίνεται πρέπει να είναι και το φυσικό αέριο, το οποίο η μεν Τουρκία βλέπει να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τις δυνατότητές της, ενώ οι ισχυρές βιομηχανίες φυσικού αερίου θα ήθελαν πολύ να το αποκτήσουν. Τέτοιες ακριβώς είναι οι περιπτώσεις του Ιράν και του Κατάρ που βλεπουν ως άκρως ενδιαφέρουσα λεία το φυσικό αέριο της Συρίας και τα νεο-ανακαλυφθέντα αποθέματά του των οποίων το κέντρο βρίσκεται στην Καρά (Qârâ), κοντά στην πόλη Χομς (Homs) [10]. Συνεπώς, ο ανταγωνισμός των σημαντικών ενδιαφερομένων για το φυσικό αέριο, το οποίο αλλάζει τους όρους της γεωπολιτικής του πετρελαίου με νέους, αυτούς της καθαρής ενέργειας που έχει ανάγκη η δύση, είναι εμφανής και στην περίπτωση της Συρίας της οποίας η ετήσια παραγωγή εγγίζει τα 6.040.000.000 m3 (υπολογισμός 2008) και τα αποδεδειγμένα αποθέματα εγγίζουν τα 240.700.000.000 m3 (εκτίμηση 1/1/2010). Επίσης, σε περίπτωση ελέγχου της Συρίας από την Τεχεράνη, μέσω της Χεζμπολά, και του Λιβάνου μέσω Συρίας, κατά τα πρότυπα της Συρίας και του Μεγάλου Λιβάνου μετά την δημιουργία των κρατών και των Συμφωνιών του Λονδίνου (βλ. Χάρτη 1), η Τεχεράνη θα δύναται να συμμετέχει στο έλεγχο των τεραστίων αποθεμάτων της Λεκάνης της Λεβαντίνης δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στο Ισραήλ στα ζητήματα της εξορύξεως των δικών του αποθεμάτων τα οποία γειτνιάζουν με την ΑΟΖ του Λιβάνου, όπου υπάρχει ζώνη αμφισβητήσεως των ορίων των ΑΟΖ Λιβάνου - Ισραήλ. Είναι λοιπόν, φυσιολογική η εμπλοκή των μεγάλων δυνάμεων στον τομέα του φυσικού αερίου, σε διεθνές επίπεδο: η Ρωσία (588.900.000.000 m3 ετησίως, εκτίμηση 2008, 1η δύναμη διεθνώς), το Ιράν (116.300.000.000 m3, εκτίμηση 2008, 4η δύναμη διεθνώς) και το Κατάρ (76.980.000.000 m3 ετησίως, εκτίμηση 2008, 11η δύναμη διεθνώς).

Χάρτης 1

Η Συρία και ο Μεγάλος λίβανος μετά την ανακήρυξή τους ως κράτη (1920) και τη Συμφωνία του Λονδίνου (1922)

map.jpg

ΤΟ ΚΟΥΡΔΙΚΟ ΩΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ ΩΣ ΛΥΣΗ

Ένα από τα επί μέρους, αλλά πολύ σημαντικά, επακόλουθα αυτής της «μεσανατολικής πολιτικής» της Ουάσιγκτον, που ανέχεται την γεωστρατηγική προβολή ισχύος του Κατάρ και της Σαουδικής Αραβίας στη Συρία είναι και η απόλυτη αντίθεση που διατηρούν για αυτήν οι Κούρδοι της Συρίας.