Πώς βλέπει η Κίνα τις ΗΠΑ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς βλέπει η Κίνα τις ΗΠΑ

Τι φοβάται το Πεκίνο από την Δύση

Είτε βλέπουν τις ΗΠΑ κατεξοχήν μέσα από έναν πολιτισμικό, μαρξιστικό ή ρεαλιστικό φακό, οι κινεζικοί φορείς χάραξης στρατηγικής υποθέτουν ότι μια χώρα τόσο ισχυρή όσο οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιήσει αφενός τη δύναμή της για να διατηρήσει και να ενδυναμώσει τα προνόμιά της και αφετέρου θα θεωρήσει τις προσπάθειες άλλων χωρών να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους σαν απειλές κατά της ασφάλειάς της. Η υπόθεση αυτή οδηγεί σε ένα απαισιόδοξο συμπέρασμα: όσο η Κίνα ανεβαίνει, οι ΗΠΑ θα αντιστέκονται. Ο τόνος των ΗΠΑ είναι κατευναστικός. Οι Αμερικανοί εντάσσουν τις ενέργειές τους στο πλαίσιο της επιδίωξης επιβολής ειρήνης, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ίσων όρων ανταγωνισμού. Υπάρχουν φορές που οι ΗΠΑ προσφέρουν στην Κίνα γνήσια αρωγή, αλλά δεν παύουν να είναι μια χώρα διπρόσωπη. Επιθυμούν να διατηρήσουν την παγκόσμια ηγεμονία τους και να αποτρέψουν την ισχυροποίηση της Κίνας, που θα μπορούσε να τις θέσει υπό αμφισβήτηση. Σε συνέντευξη που παραχώρησε το 2011 στο κρατικό κινεζικό ειδησεογραφικό περιοδικό Liaowang ο Νι Φενγκ, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Αμερικανικών Σπουδών της Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών, συνόψισε την άποψή του ως εξής: «Από τη μια πλευρά, οι ΗΠΑ συνειδητοποιούν ότι έχουν ανάγκη τη βοήθεια της Κίνας σε μια σειρά περιφερειακών και παγκοσμίων ζητημάτων», λέει. «Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ ανησυχούν στην προοπτική μιας Κίνας πιο ισχυρής και μετέρχονται ποικίλα μέσα για να καθυστερήσουν την ανάπτυξή της και να τη διαμορφώσουν με γνώμονα τις αμερικανικές αξίες».

Μια μικρή ομάδα κυρίως νεότερων Κινέζων αναλυτών, οι οποίοι έχουν εντρυφήσει σε ζητήματα που αφορούν τις ΗΠΑ, υποστηρίζουν ότι τα κινεζικά και τα αμερικανικά συμφέροντα δεν βρίσκονται σε πλήρη διάσταση. Κατά την εκτίμησή τους, οι δύο χώρες απέχουν εδαφικά πολύ η μία από την άλλη και τα ζωτικά συμφέροντά τους ως προς την ασφάλεια δεν απαιτούν ένοπλη σύρραξη. Μπορούν να επωφελούνται αμοιβαία από το εμπόριο και άλλα κοινά συμφέροντα.

Όμως, όσοι έχουν τέτοιες απόψεις είναι ολιγάριθμοι σε σύγκριση με τους στρατηγικούς αναλυτές της άλλης πλευράς, υπαλλήλους -ως επί το πλείστον- των υπηρεσιών ασφαλείας και του στρατού, που έχουν συγκεχυμένη άποψη για την αμερικανική πολιτική και τάσσονται υπέρ της αντιπαράθεσης ως τρόπο αντίδρασης της Κίνας απέναντί της. Πιστεύουν ότι η Κίνα πρέπει να προβάλει στρατιωτική αντίσταση απέναντι στις ΗΠΑ και ότι μπορεί να νικήσει σε μια σύγκρουση, εφόσον αυτή προκύψει, υπερβαίνοντας τα επιτεύγματα των ΗΠΑ στον τομέα της αμυντικής τεχνολογίας και επωφελούμενη από το ακμαιότερο ηθικό που επικρατεί στις κινεζικές ένοπλες δυνάμεις. Οι απόψεις αυτές συνήθως δεν ανακοινώνονται, κι αυτό για να μην τρομάξουν τόσο οι αντίπαλοι της Κίνας όσο και οι φίλοι της.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΡΕΒΙΖΙΟΝΙΣΤΗΣ;

Προκειμένου να διεισδύσουν βαθύτερα στη λογική της στρατηγικής των ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα, οι Κινέζοι -όπως και οι απανταχού- αναλυτές, ερευνούν δυνατότητες και προθέσεις. Σε αντίθεση με τις επιδιώξεις των ΗΠΑ, που ενδεχομένως χρήζουν ερμηνειών, οι δυνατότητές τους στον στρατιωτικό, οικονομικό, ιδεολογικό και διπλωματικό τομέα είναι σχετικά εύκολο να ανιχνευθούν. Και, σύμφωνα με τη γνώμη των Κινέζων, οι δυνατότητες αυτές είναι δυνητικά συντριπτικές.

Οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις είναι ανεπτυγμένες σε όλο τον κόσμο και τεχνολογικά προηγμένες, με τεράστια συγκέντρωση δύναμης πυρός σε όλο το μήκος των κινεζικών συνόρων. Η Διοίκηση Ειρηνικού (PACOM) είναι η μεγαλύτερη από τις έξι αμερικανικές περιφερειακές στρατιωτικές διοικήσεις, από την άποψη του γεωγραφικού εύρους και του ανθρώπινου δυναμικού, σε καιρό ειρήνης. Στη δύναμη της PACOM ανήκουν 325.000 άτομα, που υπηρετούν ως στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό, μαζί με 180 πλοία και 1.900 αεροσκάφη. Δυτικά, η PACOM παραδίδει τη σκυτάλη στην Κεντρική Διοίκηση (CENTCOM), η οποία έχει την ευθύνη της περιοχής που εκτείνεται από την Κεντρική Ασία ως την Αίγυπτο. Πριν από τις 11 Σεπτεμβρίου 2001, η CENTCOM δεν διέθετε δυνάμεις της σταθμευμένες ακριβώς στα σύνορα της Κίνας, εκτός από αποστολές εκπαίδευσης και εφοδιασμού στο Πακιστάν. Όμως, με την έναρξη του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», η CENTCOM εγκατέστησε δεκάδες χιλιάδες στρατιωτών της στο Αφγανιστάν και εξασφάλισε εκτεταμένη πρόσβαση σε αεροπορική βάση στο Κιργιστάν.

Η επιχειρησιακή ικανότητα των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων στην Ασία-Ειρηνικό μεγιστοποιείται χάρη στις διμερείς αμυντικές συμφωνίες με την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τη Νέα Ζηλανδία, τις Φιλιππίνες και τη Νότια Κορέα, αλλά και συμφωνίες συνεργασίας με άλλους εταίρους. Και ως επιστέγασμα, οι ΗΠΑ διαθέτουν περί τις 5.200 πυρηνικές κεφαλές ανεπτυγμένες σε μια άτρωτη τριάδα θαλάσσης, ξηράς και αέρος. Αν ληφθεί συνολικά υπόψη αυτή η αμυντική θέση των ΗΠΑ, δημιουργείται αυτό που ο Κιαν Γουερόνγκ, από το Ερευνητικό Κέντρο Μελετών Διεθνών Ζητημάτων του ειδησεογραφικού πρακτορείου Ξινχούα, ονόμασε «στρατηγικό πολιορκητικό κλοιό».