Η γηράσκουσα δημοκρατία τής Ιαπωνίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η γηράσκουσα δημοκρατία τής Ιαπωνίας

Το κόστος τού να αφήνεις τους ηλικιωμένους να κυριαρχούν στην πολιτική

Ακόμα και η συμπεριφορά των Ιαπώνων πολιτικών στις εκλογές ευνοεί τους ηλικιωμένους. Οι koenkai, οι τοπικές ομάδες που κινητοποιούν υποστήριξη για συγκεκριμένους υποψηφίους μέσω προσωπικών δικτύων, μπορεί να έχουν λιγότερη επιρροή από ό, τι είχαν στο παρελθόν, αλλά τα μέλη τους οργανώνουν ακόμα συναντήσεις και πιέζουν τους υποστηρικτές τους και τις επιχειρηματικές τους επαφές για να ψηφίσουν τους υποψήφιους της προτίμησής τους. Και αποτελούνται κυρίων από ηλικιωμένους. Η συμμετοχή στις koenkai είναι υψηλότερη μεταξύ ανθρώπων στην ηλικία των πενήντα ετών, των εξήντα και των εβδομήντα, σύμφωνα με τις έρευνες της ιαπωνικής κυβέρνησης. Τα μέλη μιας πολιτικής Koenkai είναι συνήθως πιο ηλικιωμένα καθώς γερνούν και οι πολιτικοί και τείνουν να προσεγγίζουν άλλους ψηφοφόρους που βρίσκονται στην δική τους ηλικιακή ομάδα.

Επιβαρυντικοί όλων των ανωτέρων είναι και οι αυστηροί νόμοι που εμποδίζουν την χρήση του Διαδικτύου με σκοπό την ψηφοθηρία, περιορίζοντας έτσι την προσφυγή των πολιτικών στους νεότερους ψηφοφόρους. Μέχρι πρόσφατα, οι Ιάπωνες πολιτικοί είχαν αποκλειστεί από την χρήση των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων, ακόμα και από την ενημέρωση των ιστοσελίδων τους κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Οι εκλογές αυτού του Σαββατοκύριακου σηματοδότησαν την πρώτη φορά που η κυβέρνηση επέτρεψε στα κόμματα προεκλογική εκστρατεία σε απευθείας σύνδεση. Τα υποψήφια κόμματα αγκάλιασαν τα social media, μοιράζοντας iPads στους πολιτικούς, «postάροντας» σε σελίδες στο Facebook, «ανεβάζοντας» βίντεο στο YouTube, γράφοντας μηνύματα ακόμα και στο Twitter.

Η ΠΑΛΙΑ ΣΧΟΛΗ

Η τεράστια επιρροή των ηλικιωμένων ψηφοφόρων στις εκλογές τούς δίνει φυσικά μια ισχυρότερη φωνή στην χάραξη πολιτικής. Και οι ηλικιωμένοι Ιάπωνες, προφανώς, ενδιαφέρονται για την προστασία των δικών τους συμφερόντων. Σε έρευνα του 2009 που διεξήχθη από το Ιαπωνικό Υπουργείο Υγείας, Εργασίας και Πρόνοιας, τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων ηλικίας άνω των 70 ετών υπέδειξαν ότι οι υπηρεσίες νοσηλείας και η ιατρική περίθαλψη για τους ηλικιωμένους είναι τα πιο σημαντικά στοιχεία τής κοινωνικής ασφάλισης, σε σύγκριση με μόνο το ένα τρίτο των πολιτών στην Τρίτη δεκαετία τής ζωής τους. Σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση, η υποστήριξη για φιλικές προς την οικογένεια πολιτικές (εκείνες που θα στηρίξουν τις οικογένειες και θα ενθαρρύνουν τους Ιάπωνες να δημιουργήσουν οικογένειες) πέφτει δραματικά όταν οι Ιάπωνες κλείνουν τα σαράντα τους χρόνια.

Το αποτέλεσμα είναι ότι οι φιλικές προς τους ηλικιωμένους πολιτικές παίρνουν κορυφαία προτεραιότητα, φαινομενικά ανεξάρτητα από το κόστος τους για την μακροπρόθεσμη οικονομική υγεία της Ιαπωνίας. Για παράδειγμα, η Ιαπωνία πέρασε μια ολοκληρωμένη νομοθεσία σχετικά με τις πολιτικές για την γήρανση της κοινωνίας το 1995. Ένας νόμος που να καθορίζει τις πολιτικές για την αντιμετώπιση της χαμηλής γονιμότητας δεν είχε ψηφιστεί παρά το 2003. Η πρώτη Λευκή Βίβλος για τους ηλικιωμένους δημοσιεύθηκε το 1989. Μια πρώτη Λευκή Βίβλος για το θέμα της χαμηλής γονιμότητας δεν είχε δημοσιευθεί μέχρι το 1994. Την ίδια στιγμή, ήταν δύσκολο να περιοριστούν τα προνόμια των ηλικιωμένων. Το 2009, οι Ιάπωνες πολιτικοί έκαναν τα πάντα για μια προσωρινή μείωση από το 20% στο 10%, των εισφορών που πληρώνουν οι μεγαλύτερης ηλικίας πολίτες για την υγειονομική περίθαλψη. (Οι Ιάπωνες κάτω των 70, εκτός από τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και τους ανέργους, καταβάλουν το 30% του κόστους της φροντίδας τους). Παρά την κακή κατάσταση των οικονομικών τής Ιαπωνίας και τις υποσχέσεις για την αποκατάσταση των εισφορών σε ένα υψηλότερο επίπεδο, η κυβέρνηση έχει ακόμη να διευθετήσει το θέμα, εν μέρει λόγω της πίεσης από τους ηλικιωμένους.

Οι χαμηλές εισφορές για τους ηλικιωμένους ενθαρρύνουν την συχνή χρήση του συστήματος, γεγονός που αποτελεί συνταγή για αυξημένες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης. Οι Ιάπωνες ηλικιωμένοι επισκέπτονται τον γιατρό περίπου δύο με τέσσερις φορές συχνότερα σε σχέση με τους ηλικιωμένους στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Γερμανία και την Σουηδία [1]. Οι Ιάπωνες μένουν στα νοσοκομεία πολύ περισσότερο από ό, τι οι άνθρωποι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Στα νοσοκομεία, όπως λέει ένα σύνηθες αστείο στην Ιαπωνία, οι ηλικιωμένοι πηγαίνουν για να κοινωνικοποιηθούν. Ως αποτέλεσμα, σχεδόν το ήμισυ (48%) των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης στην Ιαπωνία πηγαίνει σε άτομα άνω των 65 ετών.

Οι πολιτικοί είναι επίσης απρόθυμοι να αντιμετωπίσουν το δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα. Η Ιαπωνία έχει ένα από τα πιο γενναιόδωρα συνταξιοδοτικά συστήματα στον ανεπτυγμένο κόσμο. Τα οφέλη αρχίζουν στα 65, δύο χρόνια νωρίτερα από ό, τι στην Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και δεδομένης τής μεγάλης διάρκειας ζωής στην Ιαπωνία (79 έτη για τους άνδρες), το ιαπωνικό σύστημα συνταξιοδότησης πληρώνει περισσότερο. Η ειρωνεία είναι ότι επειδή οι ηλικιωμένοι τής Ιαπωνίας εργάστηκαν και συνταξιοδοτήθηκαν κατά την διάρκεια της οικονομικής ανόδου της χώρας, μεταξύ του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, πολλοί ηλικιωμένοι Ιάπωνες είναι πλουσιότεροι από ό, τι άτομα σε ηλικία εργασίας, τα οποία έφτασαν στην ενηλικίωση την εποχή ακριβώς που άρχισε να σκάει και η οικονομική φούσκα.

Η ανισότητα θα μπορούσε ίσως να μην είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του συστήματος: Το σύστημα στεγνώνει από χρήματα. Το τμήμα του πληθυσμού που πληρώνουν εισφορές στο συνταξιοδοτικό σύστημα μειώνεται, εν μέρει επειδή το εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται, αλλά και επειδή ο αριθμός των ανθρώπων που επιλέγουν να μην πληρώνουν στο σύστημα έχει αυξηθεί. Από το 2009, το συνταξιοδοτικό ταμείο της Ιαπωνίας πλήρωσε περισσότερα σε παροχές από όσα λαμβάνει από εισφορές. Έχει καλύψει την διαφορά με κρατικά ομόλογα, συμβάλλοντας στην ήδη σημαντική επιβάρυνση του δημόσιου χρέους.