Τζιχάντ δίχως στρατιώτες | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τζιχάντ δίχως στρατιώτες

Πώς η αποχώρηση του ΝΑΤΟ υπονομεύει τα πολεμοχαρή επιχειρήματα των Ταλιμπάν
Περίληψη: 

Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν αγωνίζονται να συσπειρώσουν τους υποστηρικτές τους. Παρά το γεγονός ότι η οργάνωση δεν θα χάσει όλους τους μαχητές της, η ηγεσία της μπορεί, ωστόσο, να βρεθεί να υποστηρίζει έναν πόλεμο που έχει χάσει τον λόγο ύπαρξής του.

Ο MICHAEL SEMPLE είναι συνεργάτης στο Κέντρο Carr για τις Πολιτικές Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Σχολή Τζον Εφ. Κένεντι στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Queen's στο Μπέλφαστ. Έχει εργαστεί στο Αφγανιστάν για πάνω από δύο δεκαετίες.

Στις 24 Μαΐου, μια ομάδα μαχητών Ταλιμπάν επιτέθηκαν σε ένα φυλάκιο της αφγανικής αστυνομίας και του στρατού στην περιοχή Syed Karam της επαρχίας Πακτιά, κοντά στα σύνορα με περιοχές φυλών του Πακιστάν. Οι στρατιώτες που ήταν μέσα αντιστάθηκαν, με τη βοήθεια αεροπορικής υποστήριξης. Μέχρι το τέλος τής μάχης, τέσσερις μαχητές Ταλιμπάν είχαν σκοτωθεί: λίγα επιπλέον θύματα στην κλιμάκωση της βίας που συγκλόνισε φέτος το Αφγανιστάν, καθώς συνεχίζονται οι προσπάθειες για την έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ των Ταλιμπάν και της κυβέρνησης του Χαμίντ Καρζάι, αλλά και καθώς εξυφαίνεται η αποχώρηση του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, πάνω από 3.000 άμαχοι σκοτώθηκαν κατά τους πρώτους πέντε μήνες του 2013 - αύξηση σχεδόν 25% σε σχέση με το παρελθόν έτος.

Παρ’ όλα αυτά, οι τέσσερις μαχητές Ταλιμπάν – οι Sebghatullah, Sherif, Gul Ahmad, και Gul Padshah - ήταν κάτι παραπάνω από στατιστική. Ήταν επίσης η αιτία και το αποτέλεσμα των προσπαθειών τής ηγεσίας των Ταλιμπάν να συντηρήσουν τον σημερινό πόλεμο και να προσελκύσουν υποστηρικτές, παρά το γεγονός ότι ο λόγος ύπαρξής του, η δυτική παρουσία στο Αφγανιστάν, υποχωρεί. Ο θάνατός τους αποκαλύπτει τόσο την αντοχή όσο και την ευπάθεια της ρητορικής των Ταλιμπάν ανάμεσα στους πιο ανθεκτικούς μαχητές και στις κοινότητες και από τις δύο πλευρές των συνόρων Αφγανιστάν-Πακιστάν, όπου οι Ταλιμπάν στρατολογούν νέους μαχητές.

ΜΙΑ ΚΗΔΕΙΑ ΤΑΛΙΜΠΑΝ

Μετά από δώδεκα χρόνια πολέμου, οι Ταλιμπάν δεν έχουν καμία αξιόπιστη στρατηγική για τον τερματισμό της σύγκρουσης με τις δυτικές δυνάμεις και την αφγανική κυβέρνηση - μόνο μια ιδεολογία για να συνεχίσουν έναν φαινομενικά ατελείωτο πόλεμο. Αυτή η σύγκρουση μεταξύ των πολεμικών στόχων και του δόγματος των Ταλιμπάν ήταν έκδηλη στις κηδείες των τεσσάρων μαχητών που σκοτώθηκαν σην Syed Karam. Μετά την επίθεση, συναγωνιστές τους Ταλιμπάν πήραν τις τέσσερις σωρούς και τις μετέφεραν στην περιοχή καταγωγής τους στην περιφέρεια Zurmat, επίσης στην επαρχία Πακτιά. Σε όλους έγιναν ήσυχες κηδείες στα χωριά τους. Τρεις θάφτηκαν στο Sak, και ο πιο γνωστός από τους τέσσερις άνδρες, ο Sebghatullah, παρεδόθη στην οικογένειά του στο χωριό Qala Sarkari. Ο Sebghatullah θάφτηκε από τον πατέρα του, Mawlvi Abdul Manan, πρώην σύντροφο του χαρισματικού Maulvi Nasrullah Mansoor, ο οποίος ηγήθηκε μιας φατρίας μαχητών κληρικών στην Τζιχάντ κατά των Σοβιετικών στη δεκαετία του 1980. Οι πολίτες στην Paktia είναι αμφίθυμοι σχετικά με τους νεκρούς μαχητές Ταλιμπάν και ανήσυχοι ότι θα αποκτήσουν πρόβλημα με την υπηρεσία πληροφοριών επειδή έρχονται σε επαφή μαζί τους, κάτι που οδήγησε στο να μην γίνουν πιο περίτεχνες κηδείες στα χωριά καταγωγής των νεκρών μαχητών στο Αφγανιστάν.

Η πραγματική τελετή για την μνήμη του μάρτυρα της Syed Karam πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες αργότερα, τετρακόσια μίλια ανατολικά, πέρα από τα σύνορα, στο Πακιστάν. Ο αδελφός του Sebghatullah διοργάνωσε μια προσευχή που την παρακολούθησαν περίπου 350 συγγενείς και σύντροφοι Ταλιμπάν. Μια τέτοια συγκέντρωση Αφγανών στα περίχωρα της πακιστανικής πόλης εξηγεί το πώς η τζιχάντ εκτείνεται πέρα από αυτά τα σύνορα. Η υπόθεση σηματοδότησε επίσης την μακρά σχέση τής οικογένειας του Sebghatullah με τζιχαντιστικούς κύκλους στο νοτιοανατολικό Αφγανιστάν και στο βόρειο Πακιστάν. Αποδεικνύοντας τους δεσμούς μεταξύ των διασυνοριακών κοινοτήτων και των χωριών στην πατρίδα, ο αδελφός του Sebghatullah έκανε επίσης ένα επιδεικτικό τηλεφώνημα στον πατέρα του στην Paktia, έτσι ώστε η παλιά τζιχάντ να μπορέσει να πάρει μέρος στην συγκέντρωση έστω και με αυτόν τον τρόπο. Μεταξύ των επτά κύριων ομιλητών και των επισκεπτών ήταν λίγοι διάσπαρτοι πρώην υπουργοί των Ταλιμπάν, νυν διοικητές και αξιωματούχοι. Η συγκέντρωση για να τιμήσουν έναν πεσόντα μαχητή γρήγορα έγινε μια πολιτική συνάντηση στην οποία οι ρήτορες της κηδείας άρθρωσαν τα επιχειρήματα των Ταλιμπάν για τη συνέχιση του πολέμου.

Για τέσσερις ώρες, διαδοχικά, ηγέτες και κληρικοί Ταλιμπάν έδιναν διάλεξη στους πενθούντες σχετικά με το σκοπό τού πολέμου των Ταλιμπάν και την αξία της θυσίας τού Sebghatullah. Ο πιο ζωηρός ομιλητής στο μνημόσυνο, ένας γιος του Mansoor, ανέπτυξε την κλασική εξήγηση της τζιχάντ ως ιερό καθήκον για όλους τους μουσουλμάνους, είτε συμμετέχουν άμεσα πολεμώντας είτε έμμεσα βοηθώντας τους μουτζαχεντίν. Οι επόμενοι ομιλητές περιέγραψαν τη σημερινή μάχη κατά της κυβέρνησης στην Καμπούλ και του ΝΑΤΟ σαν να είναι ουσιαστικά η ίδια με εκείνη του πολέμου των πατέρων τους κατά των Σοβιετικών, τρεις δεκαετίες πριν. Η νομιμότητα αυτού του αγώνα είναι ένα ζήτημα πίστης στις περισσότερες περιοχές της υπαίθρου τού Αφγανιστάν και οι ομιλητές προσπάθησαν να δανειστούν κάποια από την ισχύ αυτής της πίστης για τον σκοπό τους. Εν τω μεταξύ, τόσο ο γιος του Mansoor όσο και ο αδελφός τού Sebghatullah απαριθμούσαν τους μάρτυρες των οικογενειών τους, υποσχόμενοι ότι θα παρέμεναν δεσμευμένοι στην τζιχάντ και προσευχόμενοι να γίνουν και αυτοί μάρτυρες.