Ο δόλιος αυτοκράτορας της Ζιμπάμπουε | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο δόλιος αυτοκράτορας της Ζιμπάμπουε

Πώς ο Μουγκάμπε χειραγώγησε τις εκλογές

Οι ισχύοντες κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού έθεσαν τους αντιπάλους τού παλαιού καθεστώτος απότομα σε μειονεκτική θέση. Για παράδειγμα, οι νομοθέτες του MDC δεν κατάφεραν ποτέ να καταργήσουν τους δύο δρακόντειους νόμους που ψηφίστηκαν από το κοινοβούλιο που κυριαρχείτο από το ZANU-PF το 2002: τον Νόμο περί Ασφαλείας και Δημοσίας Τάξης, ο οποίος εξουσιοδοτεί την αστυνομία ώστε να εμποδίζει τις πολιτικές συγκεντρώσεις και τον νόμο περί Πρόσβασης σε Πληροφορίες και την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων που περιορίζει τα δικαιώματα των δημοσιογράφων. Οι Αρχές εξακολουθούν συστηματικά να απαγορεύουν αντιπολιτευτικές συγκεντρώσεις και συνεχίζουν να μαστιγώνει τον Τσβανγκιράι μέσω του ραδιοφώνου. Η προσπάθεια του κράτους να περιορίσει την δραστηριότητα της αντιπολίτευσης συνοδεύεται από μια συνεχιζόμενη καταστολή τής κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της σύλληψης και της δίκης της κορυφαίας υπερασπιστού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην χώρα, της δικηγόρου Beatrice Mtetwa.

Την ίδια στιγμή, οι απλοί πολίτες αναγκάζονται να παρίστανται στις διαδηλώσεις του ZANU-PF στην Χαράρε και σε άλλες πόλεις και να υπόκεινται σε ολονύκτιες κατηχήσεις, που είναι γνωστές ως «pungwes» στην ύπαιθρο. Οι αρχηγοί των δυνάμεων ασφαλείας της Ζιμπάμπουε έχουν αποκλείσει δημοσίως την προοπτική τής μεταρρύθμισης του τομέα ασφάλειας και δήλωσαν ότι θα αρνηθούν να αποδεχθούν τον Τσβανγκιράι ως πρόεδρο.

Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, η Εκλογική Επιτροπή της Ζιμπάμπουε, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για μια σωστή ψηφοφορία, δεν είναι ούτε ουδέτερη αλλά ούτε και πλήρως προετοιμασμένη για τις εκλογές. Ακόμη και αν ορισμένα μέλη της, συμπεριλαμβανομένου του νέου προέδρου, προσπαθήσουν να διατηρήσουν κάποια επαγγελματικά πρότυπα, το προσωπικό, στο οποίο συνυπάρχουν στρατιωτικοί και μέλη των μυστικών υπηρεσιών, δεν έχει αλλάξει από το 2008. Ούτε είναι σε θέση η εκλογική επιτροπή να εποπτεύσει την διαδικασία εγγραφής των ψηφοφόρων, η οποία παραμένει σταθερά κάτω από την επίβλεψη του Tobaiwa Mudede, ενός παλαιού πιστού του ZANU-PF, επικεφαλής του Γραφείου του Γενικού Μητρώου (RGO). Επιπλέον, η εκλογική επιτροπή έχει παραλύσει από την έλλειψη πόρων: Μόλις δέκα ημέρες πριν από τις εκλογές, λόγω ανεπάρκειας ταμειακών διαθεσίμων η κυβέρνηση είχε διατεθεί λιγότερο από το ένα τέταρτο του συνολικού εκτιμώμενου προϋπολογισμού των εκλογών στην εκλογική επιτροπή.

Η χειραγώγηση των εκλογών είναι εμφανής και στον ρόλο των ψηφοφόρων. Μια άσκηση εγγραφής ψηφοφόρων της τελευταίας στιγμής απέτυχε να επεκτείνει το δικαίωμα ψήφου σε πολίτες της Ζιμπάμπουε της διεθνούς διασποράς, ή να καταργήσει πλήρως τα ονόματα των ψηφοφόρων-φαντασμάτων. Απέδωσε μόνο μερικές νέες καταχωρήσεις ψηφοφόρων. Αν και οι παραδοσιακοί ηγέτες οδήγησαν τους χωρικούς σε κέντρα εγγραφής σε αγροτικά φρούρια του κυβερνώντος κόμματος, οι επίδοξοι ψηφοφόροι στις πόλεις που υποστηρίζουν την αντιπολίτευση είχαν μπλοκαριστεί από τις μεγάλες ουρές εγγραφής. Ο λογιστικός έλεγχος από την μη κυβερνητική οργάνωση «Έρευνας και Μονάδα Υπεράσπισης» έδειξε ότι λιγότεροι από το 20% των νέων ήταν σε θέση να εγγραφούν: Επίσης, σχεδόν στο ένα τρίτο των ιδιοτελώς κατατατμημένων εκλογικών περιφερειών, ο αριθμός των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων ξεπέρασε την επίσημη καταμέτρηση του πληθυσμού. Η αταξία στην εκλογική διοίκηση φάνηκε κατά την διάρκεια των πρόωρων εκλογών, όταν σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των εκλογέων και των υπαλλήλων ασφαλείας δεν ήταν σε θέση να ψηφίσουν, αναγκάζοντας την εκλογική επιτροπή να ζητήσει δημόσια συγγνώμη. Εν τω μεταξύ, οι μεταρρυθμιστές συνεχίζουν να καλούν την RGO να δημοσιεύσει τους εκλογικούς καταλόγους, όπως απαιτεί το Σύνταγμα και να καταδικάσει τα δικαστήρια για την σταθερή άρνηση στις εκκλήσεις του MDC να παρατείνουν τις ώρες που διατίθενται για την έγκαιρη και τακτική ψηφοφορία.

ΚΑΙ ΠΑΛΙ, Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΜΟΥΓΚΑΜΠΕ

Τα πολιτικά κόμματα στη Ζιμπάμπουε κερδίζουν τις εκλογές με δύο τρόπους: με την κινητοποίηση των ίδιων των οπαδών τους και με την παρεμπόδιση των ψηφοφόρων της αντιπολίτευσης. Με τις ρίζες του ως μια ένοπλη εξέγερση ανταρτών, το ZANU-PF πάντα χρησιμοποιούσε και τις δύο προσεγγίσεις, που συνδυάζουν δύναμη και πατρωνία ώστε να οικοδομήσει μια πολιτική βάση από απροσπέλαστες ζώνες στις αγροτικές περιοχές στα βορειοανατολικά της χώρας, όπου το MDC δεν μπορεί να κάνει προεκλογικές εκστρατείες. Ελλείψει σταθερών βάσεων είτε στο εργατικό κίνημα είτε στην επιχειρηματική κοινότητα, το ZANU-PF εδώ και καιρό έχει χάσει την πίστη των περισσότερων αστών ψηφοφόρων. Από την πλευρά του, ωστόσο, το MDC, με την απείθαρχη λειτουργία του στον κυβερνητικό συνασπισμό, απέτυχε να εδραιώσει την αρχική υποστήριξη μεταξύ αυτών των ομάδων. Έχει παραμελήσει επίσης την ανάγκη για την ανοικοδόμηση της δικής του οργάνωσης και την ολοκλήρωση ενός ευρέως συνασπισμού με μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης.