Τι ισχύει και τι όχι για την Συρία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τι ισχύει και τι όχι για την Συρία

Οι πραγματικές αιτίες τής εξέγερσης και η επόμενη μέρα

Η εξωτερική πολιτική αλλά και η πολιτική εθνικής άμυνας επίσης εξαγρίωσαν τον κόσμο. Η πολιτικοποίηση του εθνικού στρατού ήταν από τις πρώτες προτεραιότητες του πατέρα Άσαντ με αποτέλεσμα να μετατραπεί ο ρόλος τού στρατού από προστάτη τής χώρας σε προστάτη της δικής του οικογένειας. Τέλος, στο θέμα τής διαχείρισης των εθνικών θεμάτων ο Άσαντ δεν κατάφερε να φτάσει σε συμφωνία ειρήνης με το Ισραήλ, ούτε να έχει τις καλύτερες σχέσεις με τις χώρες τού αραβικού κόσμου, αλλά και τις υπόλοιπες γειτονικές χώρες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υπάρχει ένας σοβαρός αντίκτυπος εις βάρος των ίδιων των Σύριων πολιτών εξαιτίας των κυβερνητικών πολιτικών [9]. Σήμερα, η εξωτερική πολιτική τής Συρίας εξαρτάται από τις διαθέσεις τής Ρωσίας, η αμυντική δυνατότητα βασίζεται στο Ιράν και φυσικά το θέμα τής τύχης / καταστροφής των χημικών όπλων το χειρίζονται Αμερικανοί.

Ανοίγοντας μια ουσιώδη παρένθεση, θα πρέπει να τονίσουμε και κάποια άλλα, ιδιαίτερα κρίσιμα και ευαίσθητα θέματα, που δημιούργησαν κοινωνική αναταραχή. Το ζήτημα των αγνοουμένων είναι ένα από τα πιο σοβαρά που απασχολούν την συριακή κοινωνία, αφού ο αριθμός των αγνοούμενων κατά την περίοδο του Χαφέζ Αλ Ασαντ και συγκεκριμένα κατά την δεκαετία τού 1980 ανέρχεται σε 70.000 [10]. Η εκστρατεία της σιιτοποιήσης του σουνιτικού στοιχείου, που αποτελεί την πλειοψηφία στη χώρα, με την ανοχή τού καθεστώτος προκάλεσε οργή στους μουσουλμάνους τής χώρας διότι προσπάθησε να αλλάξει δημογραφικά τον πληθυσμό, εξυπηρετώντας την ιρανική στρατηγική [11]. Ας μη λησμονούμε και τους 300.000 Κούρδους που ζουν χωρίς την συριακή υπηκοότητα εξαιτίας τής απογραφής τού 1962 στον νομό Αλ Χάσακα [12]. Αντιλαμβανόμαστε ότι όλα αυτά τα σοβαρά ζητήματα δημιουργούν ρήγματα στη συνοχή τής Συρίας. Στη χώρα παρατηρείται και μια ραγδαία αύξηση του πληθυσμού κατά 3,8% [13] με αποτέλεσμα να επιδεινώνονται οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της. Αξιοσημείωτο είναι ότι παρά το παραδοσιακά υψηλό επίπεδο μόρφωσης, η Συρία ήταν μια από τις τελευταίες χώρες τού κόσμου στην χρήση τού διαδικτύου και της κινητής τηλεφωνίας, για προφανείς λόγους. Ο μέσος Σύριος αντιλαμβανόταν ότι το θέμα τής ασφάλειας του καθεστώτος επηρέαζε καθοριστικά την καθυστέρηση της ανάπτυξης της χώρας.

Η αδράνεια του καθεστώτος στο ζήτημα των πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων σε συνδυασμό με την αποτυχία των κυβερνητικών προγραμμάτων ανάπτυξης καθώς και το ξέσπασμα της «Αραβικής Άνοιξης», οδήγησαν στο ξεκίνημα της συριακής εξέγερσης στις 18 Μαρτίου 2011. Αν και για περίοδο 9 μηνών η εξέγερση είχε ειρηνικό χαρακτήρα και περιορίστηκε σε πορείες διαδηλώσεων στους περισσότερες νομούς τής χώρας, με την πορεία στη Χάμα να είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία τής χώρας [14], η αντιμετώπιση αυτών των διαδηλωτών από τις κυβερνητικές δυνάμεις ήταν σκληρή ως βάρβαρη και η αντίδραση της διεθνούς κοινωνίας περιορίστηκε μόνο σε καταδίκες [15], χωρίς να επέμβει για την σωτηρία τού συριακού λαού. Όταν η αντιπολίτευση κατέφυγε σε ένοπλο αγώνα, παρ’ ότι είναι γεγονός ότι δεν υπήρχε μέτρο σύγκρισης μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων ασφαλείας τού Άσαντ και των δυνατοτήτων της αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση κλιμάκωσε. Η αύξηση του ρυθμού των αντιποίνων μεταξύ των οποίων και ο βιασμός [16] εκ μέρους τού καθεστώτος οδήγησε σε ανθρωπιστική καταστροφή. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι αφού η κυβέρνηση άνοιξε τον φαύλο κύκλο των ακροτήτων, η αντιπολίτευση δεν έμεινε πίσω, ειδικά τα ακραία ισλαμικά στοιχεία για τα οποία θα μιλήσουμε παρακάτω. Αναρίθμητα εγκλήματα των εξεγερθέντων κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, αλλά από το σημείο να παραδεχθούμε τα πάμπολλα εγκλήματα των αντικαθεστωτικών, μέχρι να υιοθετήσουμε την άποψη περί «άγριας» αντιπολίτευσης που μάχεται κατά του «πολιτισμένου» Άσαντ υπάρχει χαώδης απόσταση.

Σύμφωνα με δηλώσεις τού εκπροσώπου τού γενικού Επιτελείου τού Ελεύθερου Συριακού Στρατού, συνταγματάρχη Αμπντούλ Χαμίντ Ζακαρία [17], μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου 2013 είχαν πραγματοποιηθεί 33.000 αεροπορικές επιδρομές και εκτοξεύτηκαν 231 πύραυλοι Scud (γνωστοί από τον Α΄ Πόλεμο του Κόλπου) εκ μέρους των κυβερνητικών δυνάμεων κατά των ανταρτών. Το αποτέλεσμα ήταν να καταστραφούν δεκάδες χιλιάδες κτίρια, μεταξύ των οποίων 3.800 τζαμιά, 10 εκκλησίες, 2.400 σχολεία και 1.200 νοσοκομεία. Ακόμα και αν αμφισβητήσουμε τους αριθμούς που προέρχονται από την πλευρά τής αντιπολίτευσης και δεχθούμε ένα πενιχρότατο 10% να ισχύει πραγματικά, πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική καταστροφή. Επίσης, υπάρχουν εδώ και πάμπολλους μήνες αναφορές για χρήση χημικών όπλων και είναι δεδομένο ότι ο Άσαντ διαθέτει τεράστιο χημικό οπλοστάσιο. Σίγουρα το καθεστώς έχει χρησιμοποιήσει χημικά, όπως φαίνεται και από αναφορές Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων [18]. Η επιλογή της στρατιωτικής λύσης για την αντιμετώπιση της εξέγερσης και η αδιαφορία τής διεθνούς κοινότητας για το συριακό ζήτημα οδήγησαν στην ανάπτυξη ακραίων ισλαμιστικών στοιχείων για πρώτη φορά καθώς και στην εμφάνιση αδίστακτων συμμοριών εξαιτίας τής έλλειψης της τάξης και της ασφάλειας.

ΤΟ ΑΚΡΑΙΟ ΙΣΛΑΜ ΔΕΝ ΕΥΔΟΚΙΜΕΙ

Ας δούμε λίγο τις σχέσεις τού ακραίου Ισλάμ τόσο με τον Άσαντ όσο και με την Αντιπολίτευση. Το ότι στις τάξεις των αντιπάλων τού Άσαντ υπάρχουν ισλαμιστές και τρομοκράτες είναι αδιαμφισβήτητο, έχει, όμως, σημασία ο αριθμός τους σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ένοπλες ομάδες τής αντιπολίτευσης. Επίσης, πρέπει να επισημανθεί ότι ο Άσαντ στηρίζεται από το θεοκρατικό Ιράν και την λιβανέζικη ισλαμιστική τρομοκρατική οργάνωση Χεζμπολά [19], φυσικά για γεωπολιτικούς και όχι θρησκευτικούς λόγους. Πρέπει, επίσης, να τονίσουμε ότι αν δει κανείς θρησκευτικά την συμμαχία Ιράν – Χεζμπολά - Άσαντ, οι Αλαουίτες απέχουν τόσο πολύ από τον κυρίως σιϊτισμό, που στην καλύτερη περίπτωση θεωρούνται «αιρετικοί». Η επίσημη αντιμετώπιση του εμφυλίου σπαραγμού με τις Χριστιανικές εκκλησίες, αλλά και από τους Δρούζους, με αυστηρή ουδετερότητα, δείχνει ότι δεν υπάρχει ούτε θρησκευτικός χαρακτήρας στην διαμάχη, ούτε φόβος για την επόμενη μέρα.