Η λύση τού κυπριακού προβλήματος ωφελεί όλους

Η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974, μετά το προδοτικό πραξικόπημα που οργάνωσε η Χούντα των Αθηνών σε συνεργασία με την ΕΟΚΑ Β’. Αρχικά δήλωσε ότι δήθεν ήθελε απλώς να αποκαταστήσει την συνταγματική τάξη αλλά τελικά, όπως πάντα σκόπευε, προχώρησε στην κατάληψη ολόκληρης της Βορείου Κύπρου και συνολικά τού 1/3 των εδαφών τής Κυπριακής Δημοκρατίας.

Το μέγεθος της καταστροφής από την εισβολή είναι δύσκολο να περιγραφεί. Η Τουρκία επέβαλε την ντε φάκτο διχοτόμηση, άφησε χιλιάδες νεκρούς και αγνοούμενους, περίπου 180.000 Ελληνοκύπριοι εκδιώχθηκαν από την κατεχόμενη περιοχή ενώ περίπου 50.000 Τουρκοκύπριοι αναγκάστηκαν να μετοικίσουν στις κατεχόμενες περιοχές.

Από τότε μέχρι σήμερα πέρασαν σχεδόν 40 χρόνια. Έγιναν πολλές προσπάθειες λύσης κάτω από την αιγίδα τού ΟΗΕ, οι οποίες σκόνταψαν κατά κανόνα στην τουρκική αδιαλλαξία η οπoία γνώριζε ότι η ντε φάκτο διχοτόμηση την εξυπηρετούσε. Όταν τελικά το 2004 με το σχέδιο Ανάν, που είχε διαπραγματευθεί ο αείμνηστος πρόεδρος Κληρίδης, έδωσε ενδείξεις ότι μπορούσε να το αποδεχτεί, η Ελληνοκυπριακή πλευρά σε ένα παραλήρημα εθνικισμού το απέρριψε. Αργότερα άρχισαν νέες διαπραγματεύσεις οι οποίες, όμως, δεν κατέληξαν πουθενά.

Στόχος αυτού τού άρθρου δεν είναι να εξεταστούν οι λόγοι τής αποτυχίας των μέχρι τώρα προσπαθειών, πράγμα που πιθανόν να προκαλούσε νέες αντιπαραθέσεις οι οποίες δεν θα οδηγούσαν πουθενά, αλλά να επισημανθεί ότι μέσα στις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί υπάρχει ανάγκη για λύση.

ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΛΥΣΗΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

Μια λύση για να πετύχει πρέπει να προσφέρει οφέλη σε όλους τους εμπλεκόμενους. Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, κατά κύριο λόγο, αλλά και Τουρκία, Ελλάδα, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ηνωμένα Έθνη. Ειλικρινά πιστεύω ότι στην περίπτωση μας, τα πλεονεκτήματα είναι εμφανή και εύκολα γίνονται κατανοητά από όλους.

Οι Ελληνοκύπριοι υποφέρουν από την χειρότερη κρίση που αντιμετώπισε η Κυπριακή Δημοκρατία από την ίδρυσή της το 1960. Προσπαθούν σκληρά να ξεπεράσουν τις δυσκολίες και να διασφαλίσουν ότι δεν θα επαναληφθεί το παρελθόν με την πλήρη έννοια της λέξης. Βασική προϋπόθεση, όμως, για να πετύχουμε είναι να δούμε ψύχραιμα και αντικειμενικά το πού βρισκόμαστε και αναλόγως να αποφασίσουμε τι πρέπει να κάνουμε. Σήμερα η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική απ’ αυτήν που ήταν το 1974. Τότε ήμασταν θύματα της εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής από μέρους τής Τουρκίας, γι’ αυτό είχαμε την συμπαράσταση και βοήθεια της διεθνούς κοινότητας. Σήμερα, παρ’ όλο που αναμφισβήτητα η διεθνής κρίση έχει παίξει σημαντικό ρόλο, και ακόμα μεγαλύτερο η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας, η κύρια ευθύνη για την κατάσταση της οικονομίας θεωρείται ότι είναι δική μας. Ταυτόχρονα, σε αντίθεση με το 1974, η περιοχή γύρω μας καίγεται. Η προσοχή τής διεθνούς κοινότητας είναι επικεντρωμένη σε όλα τα μεγάλα προβλήματα γύρω μας, στη Συρία, Λίβανο, Αίγυπτο και άλλες χώρες τής περιοχής. Δυστυχώς, όμως, χρόνος για πολλές άλλες συζητήσεις δεν μένει. Το στάτους κβο έχει σταθεροποιηθεί, πολλοί έχουν χάσει την ελπίδα τους και ο αριθμό των νέων, τόσο Ελληνοκυπρίων όσο και Τουρκοκυπρίων, που μεταναστεύει μεγαλώνει.

Για να ανατρέψουμε αυτό το κλίμα, πρέπει να επανακτήσουμε την εμπιστοσύνη τής διεθνούς κοινότητας και κυρίως να πεισθούν όλοι ότι η Κύπρος είναι ασφαλής. Αυτό προϋποθέτει την άμεση και ειλικρινή προσπάθεια από εμάς για επίλυση του κυπριακού. Τότε θα πετύχουμε την επανεκκίνηση της οικονομίας με την προσέλκυση των αναγκαίων κεφαλαίων. Επιπλέον, θα μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε τα τεράστια πλεονεκτήματα που θα αποκομίσουμε με το να μετατραπεί η Κύπρος σε ενεργειακό κόμβο για την Ευρώπη, και που επίσης θα απαιτήσει πολύ μεγάλες επενδύσεις.

Για τους Τουρκοκύπριους, τα πλεονεκτήματα είναι επίσης εμφανή. Η Κύπρος είναι πλήρες μέλος τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά όσο δεν επιτυγχάνεται λύση τού Κυπριακού οι Τουρκοκύπριοι δεν είναι σε θέση να απολαύσουν τα οφέλη τής ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Άρχισαν να αναρωτιούνται για τα «οφέλη» αυτής της βάναυσης διχοτόμησης. Ο αριθμός των εποίκων μεγαλώνει συνεχώς, η Τουρκία είναι η πραγματική δύναμη η οποία παίρνει όλες τις σημαντικές αποφάσεις σχετικά με την διακυβέρνηση και υπαγορεύει τους όρους των διαπραγματεύσεων. Σταδιακά, οι Τουρκοκύπριοι όχι μόνο έγιναν μειονότητα στο πλαίσιο της «ΤΔΒΚ» αλλά δεν έχουν ούτε αποφασιστικό λόγο στην διαμόρφωση του μέλλοντος της ζωής τους. Οι Τουρκοκύπριοι, και ιδίως οι νέοι άνθρωποι, ανησυχούν για το μέλλον. Πολλοί άρχισαν να μεταναστεύουν. Χωρίς την λύση ζουν σε απομόνωση, με μόνο εταίρο την Τουρκία, ενώ μέσα σε μια επανενωμένη Κύπρο μπορούν να απολαμβάνουν όλα τα οφέλη που προσφέρει η Ε.Ε. Να εργαστούν μαζί με τους συμπατριώτες τους Ελληνοκύπριους για την ανάπτυξη και αξιοποίηση των φυσικών πόρων τής Κύπρου, να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις και να συμβάλλουν στο να καταστεί η Κύπρος ένα πραγματικό κόσμημα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Τουρκία επίσης έχει πολλά να κερδίσει συμβάλλοντας στην επανένωση του νησιού. Η νέα πολιτική, που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό Ερντογάν, με την οποία αναγνωρίζει τα δικαιώματα των μειονοτήτων και προωθεί την επίλυση του κουρδικού προβλήματος, θα είναι ακόμη πιο αξιόπιστη αν η Τουρκία συμβάλει αποφασιστικά για τον τερματισμό τής de facto διχοτόμησης της Κύπρου μετά το 1974. Επίσης, με την λύση, η Τουρκία θα μπορέσει να αξιοποιήσει το γεγονός ότι ο ευκολότερος και φθηνότερος τρόπος εξαγωγής μέρους τού φυσικού αερίου είναι ένας αγωγός που θα ξεκινά από την Λάρνακα και μέσω της Τουρκίας θα καταλήγει στην Ευρώπη. Τα οικονομικά οφέλη για την Τουρκία από έναν τέτοιο αγωγό θα είναι τεράστια. Ταυτόχρονα θα τερματιστεί η ανάγκη τής συνεχούς και μεγάλης οικονομικής βοήθειας και στήριξης των κατεχομένων. Υπονοείται, επίσης, ότι η λύση τού Κυπριακού θα συμβάλει και θα δώσει νέα ώθηση για την επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε.