Το πραγματικό πρόβλημα με την Ρωσία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το πραγματικό πρόβλημα με την Ρωσία

Η Μόσχα ενδεχομένως παραβίασε την Συνθήκη Πυρηνικών Μέσου Βεληνεκούς
Περίληψη: 

Η επέλαση τής Ρωσίας στην Κριμαία θα μπορούσε να βρίσκεται στην κορυφή τής λίστας των θεμάτων των Ηνωμένων Πολιτειών με τον αλλοτινό αντίπαλό τους. Αλλά δεν είναι ολόκληρη η λίστα. Αντίθετα, η Ουάσιγκτον προφανώς πιστεύει ότι η Μόσχα παραβιάζει επίσης την INF, μια συμφωνία μεταξύ των δύο για την απαγόρευση της χρήσης ορισμένων τύπων πυρηνικών και οπλισμένων συμβατικών πυραύλων. Αυτό δεν είναι καθόλου μικρής σημασίας θέμα.

Ο ELBRIDGE COLBY [1] είναι συνεργάτης στην έδρα Robert M. Gates Fellow στο Center for a New American Security.

Προς το παρόν, η επέλαση της Ρωσίας στην Κριμαία καταλαμβάνει την κορυφή στον κατάλογο των θεμάτων των Ηνωμένων Πολιτειών με αυτόν τον πρώην εχθρό. Αλλά δεν αποτελεί ολόκληρη την λίστα. Αντίθετα, όπως ανέφεραν οι New York Times τον Ιανουάριο, η Ουάσιγκτον πιστεύει προφανώς ότι η Μόσχα παραβιάζει επίσης την Συνθήκη Πυρηνικών Δυνάμεων Μέσου Βεληνεκούς (Intermediate-Range Nuclear Forces, INF) [2], ένα σύμφωνο μεταξύ των δύο που απαγορεύει την χρήση αμφότερων των πυρηνικών και συμβατικά οπλισμένων βαλλιστικών πυραύλων εδάφους cruise εντός ενός συγκεκριμένου εύρους βεληνεκούς. Αυτό δεν είναι ήσσονος σημασίας θέμα. Όταν η συνθήκη υπεγράφη το 1987, εξελήφθη ως ένδειξη ότι ο Ψυχρός Πόλεμος έμπαινε τελικά στην απόψυξη και, έκτοτε, αποτελούσε ένα καθοριστικό στοιχείο στις αμερικανο-ρωσικές σχέσεις, στην αποτρεπτική στάση των Ηνωμένων Πολιτειών και του ΝΑΤΟ, και στην ευρύτερη διάρθρωση του παγκόσμιου ελέγχου των εξοπλισμών.

Παρά την προϊστορία αυτή, η Ρωσία προφανώς έχει αναπτύξει έναν πύραυλο cruise σχεδιασμένο να λειτουργεί στο απαγορευμένο από την Συνθήκη εύρους βεληνεκούς των 500 έως 5.500 χιλιομέτρων και φέρεται ότι έχει αναπτύξει έναν βαλλιστικό πύραυλο RS-26 που επίσης φαίνεται να έχει σχεδιαστεί για το μέσο βεληνεκές. Αυτός ο πύραυλος μόλις που ξεπέρασε τα 5500 χιλιόμετρα με ένα ελάχιστο ωφέλιμο φορτίο στις σχετικές δοκιμές. Καθώς πολλά από τα στοιχεία σχετικά με τα θέματα αυτά να είναι μυστικά, είναι αδύνατο να ληφθεί μια τελική απόφαση σχετικά με το αν η Μόσχα έχει σπάσει την Συνθήκη INF. Αλλά όντως φαίνεται αρκετά σαφές ότι η Μόσχα είναι αποφασισμένη να παρακάμψει την INF, κάτι που υποστηρίζεται από πολλές αναφορές, για παράδειγμα στα πρόσφατα απομνημονεύματα του πρώην υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ Ρόμπερτ Γκέιτς, ότι η Μόσχα - και ιδιαίτερα ο στρατός της - ήθελαν να ξεφύγουν από τους περιορισμούς τής INF εδώ και πολλά χρόνια. Πράγματι, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η Ρωσία περιμένει ακριβώς από τις Ηνωμένες Πολιτείες να της κάνουν την χάρη να τερματίσουν την INF.

Στον απόηχο των πυραυλικών δοκιμών, ορισμένοι παρατηρητές, συμπεριλαμβανομένου του Ιδρύματος Heritage [3], έχουν κάνει έκκληση στις Ηνωμένες Πολιτείες να κάνουν ακριβώς αυτό. Και ο τερματισμός τής INF θα στείλει σίγουρα ένα ισχυρό μήνυμα. Όμως, σε αυτό το στάδιο, θα ήταν κάτι πρόχειρο και απερίσκεπτο.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να επωφελούνται από την Συνθήκη. Παρά τις προφανείς πρόσφατες κακόπιστες δραστηριότητες από τη Μόσχα, η συμφωνία περιορίζει την Ρωσία. Το σύμφωνο, στο κάτω-κάτω, απαγορεύει σε μια από τις μεγαλύτερες χερσαίες δυνάμεις τού κόσμου να αναπτύσσει χερσαίους πυραύλους που θα μπορούσαν να φθάσουν κρίσιμους συμμάχους των Αμερικανών στην Ευρώπη και την Ανατολική Ασία, καθώς και μια σειρά από άλλες χώρες στο εύρος μεταξύ 500 και 5.500 χιλιομέτρων από τα ρωσικά σύνορα. Αυτό αποτελεί επαχθές εμπόδιο για μια χώρα που έχει γίνει ολοένα και περισσότερο εξαρτώμενη από τους πυραύλους για την επιθετική στρατιωτική δύναμή της. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αντίθετα, παραδοσιακά βασίζονταν περισσότερο στην εναέρια και ναυτική δύναμή τους για τις δυνατότητες πληγμάτων, και ήταν χαρούμενες την δεκαετία τού 1980 όταν εγκατέλειψαν τους επίγειους πυραύλους τού βεληνεκούς τής INF. Στην πραγματικότητα, η «μηδενική επιλογή» που τελικά έγινε η INF, προτάθηκε αρχικά ως ένα δηλητηριασμένο χάπι για να σκοτώσει οποιοδήποτε σύμφωνο ελέγχου των εξοπλισμών, διότι θεωρήθηκε ότι ήταν εντελώς απαράδεκτο για τη Μόσχα.

Έτσι, χάρη στην INF, οι Ηνωμένες Πολιτείες στο τελευταίο τέταρτο του περασμένου αιώνα δεν είχαν να ασχοληθούν με ρωσικά συστήματα που αφορούσαν στην INF - μια μεγάλη ευλογία για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους. Αλλά, φυσικά, το όφελος αυτό προέκυψε επειδή η Ρωσία έχει ως επί το πλείστον συμμορφωθεί με την Συνθήκη. Αν η Ρωσία έχει αρχίσει να την αγνοεί, αυτό δεν θα κάνει πολύ καλό στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ετούτα, λοιπόν, είναι τα οφέλη. Αλλά, ποιο είναι το κόστος τής INF για τις Ηνωμένες Πολιτείες; Αν ουσιαστικά και οδυνηρά περιορίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό θα πρέπει να κάνει την Ουάσινγκτον πιο σκεπτική στο να επιμείνει με αυτήν απέναντι στις παραβιάσεις της Ρωσίας. Δυστυχώς, είναι αδύνατο να συντεθεί μια πλήρης εικόνα τού κόστους, σε μεγάλο βαθμό επειδή το Υπουργείο Άμυνας δεν δημοσιοποιεί την ανάλυση του σημείου αυτού. Παρ’ όλα αυτά, γνωρίζουμε μερικά πράγματα που υπάρχουν σχετικά με το θέμα. Από τη μια πλευρά, η INF δεν θέτει σε κίνδυνο την τρέχουσα στρατιωτική αποτελεσματικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι αμερικανικές δυνάμεις μπορούν να εξαπολύσουν ακριβή χτυπήματα από τον αέρα και την θάλασσα και μπορούν να χρησιμοποιήσουν drones, αν αυτό απαιτείται. Από την άλλη πλευρά, η INF δεν απαγορεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες την εκμετάλλευση τουλάχιστον κάποιων ελκυστικών επιλογών για να καλύψουν τα κενά στην στρατιωτική δομή τους. Ορισμένοι ειδικοί, συμπεριλαμβανομένου του Jim Thomas, του αντιπροέδρου τού Κέντρου Στρατηγικών και Δημοσιονομικών Εκτιμήσεων, υποστηρίζουν ότι τα εν λόγω συστήματα θα καλύψουν ένα αρκετά μεγάλο χάσμα [4] όσον αφορά την ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να χτυπά γρήγορα, με ακριβή και αποτελεσματικά συμβατικά όπλα. Ομοίως, το Υπουργείο Άμυνας φέρεται να έχει εντοπίσει μια σειρά από σημαντικές μη ικανοποιημένες ανάγκες για την έγκαιρη συμβατική εξαπόλυση πληγμάτων που τουλάχιστον κάποιοι στο DOD (Department of Defense, Υπουργείο Άμυνας) σκέπτονται ότι θα μπορούσαν να επιτευχθούν καλύτερα μέσω των απαγορευμένων από την INF συστημάτων.