Το NATO στην Σκανδιναβία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το NATO στην Σκανδιναβία

Γιατί ήρθε η ώρα για την Φινλανδία και την Σουηδία να εισέλθουν στην συμμαχία
Περίληψη: 

Οι Δυτικοί ηγέτες θα πρέπει να αρχίσουν να κάνουν κρατήσεις για πτήσεις προς την Στοκχόλμη και το Ελσίνκι για να εξηγήσουν ότι η Σουηδία και η Φινλανδία θα ήταν όχι μόνο ευπρόσδεκτες στο ΝΑΤΟ, αλλά και ότι οι χώρες αυτές έχουν την ευθύνη να ενταχθούν για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της Ρωσίας στην Ανατολική Ευρώπη.

Ο JAN JOEL ANDERSSON είναι διακεκριμένος επισκέπτης καθηγητής στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Διεθνών Σπουδών στην έδρα Dragas στο Πανεπιστήμιο Old Dominion. Είναι σε άδεια από το Σουηδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων της Στοκχόλμης, όπου είναι βασικός ερευνητικός συνεργάτης.

Η προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία έχει απειλήσει θεμελιώδεις παραδοχές σχετικά με την ευρωπαϊκή ασφάλεια στην μετα-ψυχροπολεμική εποχή. Η χρήση βίας, ο βίαιος εθνικισμός και η αρπαγής γης έχουν επιστρέψει στην μόδα, και μια μακρά αντιπαράθεση μεταξύ Ανατολής και Δύσης φαίνεται ξαφνικά πολύ πιο κοντινή.

Προφανώς έκπληκτοι από την ρωσική φιλοπόλεμη διάθεση, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους έχουν προσπαθήσει να βρουν έναν τρόπο να αποτρέψουν μια περαιτέρω ρωσική επιθετικότητα στην Ανατολική Ευρώπη, μεταξύ άλλων μέσω προειδοποιήσεων και περιορισμένων οικονομικών κυρώσεων. Λίγοι πιστεύουν, ωστόσο, ότι αυτά θα έχουν σημαντική επίδραση στην ρωσική συμπεριφορά. Δεν θα κάνουν τον Πούτιν και την κυβέρνησή του να αποχωρήσουν από την Κριμαία, ούτε θα αλλάξουν την προθυμία τής Ρωσίας να χρησιμοποιεί στρατιωτική δύναμη για να «προστατεύσει τους αδελφούς Ρώσους στο εξωτερικό», όπου και αν βρίσκονται. Στην πραγματικότητα, η σαστισμένη αντίδραση της Δύσης απλώς έχει γίνει παιχνίδι στα χέρια τού Κρεμλίνου. Το Κρεμλίνο φαίνεται ισχυρό ενώ η Ουάσιγκτον και οι Βρυξέλλες φαίνονται αδύναμες και διαιρεμένες.

Χωρίς να υπάρχουν διαθέσιμες καλές βραχυπρόθεσμες επιλογές για να εξωθήσει τους Ρώσους από την Κριμαία ή ακόμα και να προλάβει περαιτέρω εισβολές στην Ουκρανία, η Δύση θα πρέπει να εξετάσει μια πιο σταθερή και μακροπρόθεσμη επιλογή για να αποτρέψει την Ρωσία από το να προχωρήσει βαθύτερα στην Ευρώπη. Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να προσφέρει θέση μέλους στην Σουηδία και την Φινλανδία, και η Σουηδία και η Φινλανδία θα πρέπει να την αποδεχθούν. Αυτές οι δύο χώρες είναι τα πλέον δραστήρια μέλη στο νατοϊκό πρόγραμμα «Σύμπραξη για την Ειρήνη». Από την έναρξη του προγράμματος το 1994, η Σουηδία και η Φινλανδία έχουν συμμετάσχει σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων κοινών ασκήσεων, εκπαίδευσης στην διαχείριση καταστροφών, καθώς και συνεργασίας στον τομέα τής επιστήμης και των περιβαλλοντικών ζητημάτων. Στον επιχειρησιακό τομέα, αμφότερες οι χώρες έχουν συνεισφέρει στρατεύματα και πόρους σε διάφορες νατοϊκές αποστολές, συμπεριλαμβανομένων αυτών στο Αφγανιστάν, στα Βαλκάνια και στην Λιβύη. Και οι δύο χώρες, επίσης, έχουν θεωρηθεί από καιρό πρώτες υποψήφιες για ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά ιστορικοί και εγχώριοι παράγοντες - συμπεριλαμβανομένων των μακροχρόνιων πολιτικών περί στρατιωτικής ουδετερότητας - τις εμπόδισαν να πάρουν την μεγάλη απόφαση, και το ΝΑΤΟ δεν επέμεινε.

Η επέκταση του ΝΑΤΟ στην Σουηδία και την Φινλανδία θα επιτύχει διάφορους σημαντικούς στόχους. Από πολιτική άποψη, θα φέρει τα σύνορα του ΝΑΤΟ όλο και πιο κοντά στη Ρωσία, αποδεικνύοντας ότι η στρατιωτική επιθετικότητα στην Ευρώπη έχει ως συνέπεια μεγάλες γεωπολιτικές συνέπειες. Η ουδετερότητα της Σουηδίας και της Φινλανδίας έχει προσφέρει στην Ρωσία μια βολική «νεκρή ζώνη» κατά μήκος των βορειοδυτικών συνόρων της από το τέλος τού Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εάν η Σουηδία και η Φινλανδία επρόκειτο να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ τώρα, η νεκρή ζώνη θα χαθεί και η συμμαχία θα κερδίσει δύο από τις πιο δημοκρατικές, πολιτικά σταθερές και οικονομικά επιτυχημένες χώρες τού κόσμου. Το ΝΑΤΟ θα μπορούσε επίσης να προσεταιριστεί δύο πολύ ενεργούς υποστηρικτές τού δι-ατλαντισμού, που υποστηρίζουν με συνέπεια την ισχυρή εμπλοκή των ΗΠΑ στην Ευρώπη.

Από στρατιωτικής πλευράς, η Σουηδία και η Φινλανδία θα προσθέσουν τεχνολογικά εξελιγμένες και πλήρως εξοπλισμένες ένοπλες δυνάμεις στην συμμαχία. Κατά τα τελευταία 15 χρόνια, ο σουηδικός στρατός έχει κερδίσει τον διεθνή σεβασμό για την ικανότητά του να αναπτύσσει καλά εκπαιδευμένους και επαγγελματίες στρατιώτες, που μπορούν εύκολα να ενσωματωθούν με τις δυνάμεις των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της Ευρώπης. Εν τω μεταξύ, η πρόσφατη εξαγορά αερομεταφερόμενων πυραύλων κρουζ και σύγχρονων αρμάτων μάχης από την Φινλανδία κάνει τις φινλανδικές ένοπλες δυνάμεις από τις καλύτερα εξοπλισμένες στην βόρεια Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση, αν και σχετικά μικρές σε αριθμό, οι σουηδικές και φινλανδικές ένοπλες δυνάμεις είναι ήδη πιο συμβατές με το ΝΑΤΟ από τις δυνάμεις πολλών σημερινών μελών του ΝΑΤΟ. Ακόμη πιο σημαντικό, η επίσημη ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στην συμμαχία θα επιτρέψει τελικά στο ΝΑΤΟ να χειριστεί ολόκληρη την Αρκτικο-σκανδιναβικο-βαλτική περιοχή ως μια ολοκληρωμένη στρατιωτική-στρατηγική περιοχή για αμυντικό σχεδιασμό και υλικοτεχνικούς σκοπούς, κάτι που θα κάνει την συμμαχία πολύ περισσότερο ικανή να υπερασπιστεί την Εσθονία, την Λετονία και την Λιθουανία εναντίον τής Ρωσίας.

Για την Ρωσία, η απώλεια της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα αποτελέσει σοβαρό γεωστρατηγικό πλήγμα, τέτοιο που θα αντισταθμίζει τα τυχόν κέρδη της από την προσάρτηση της Κριμαίας. Θα τοποθετήσει τις δυνάμεις τού ΝΑΤΟ σε απόσταση αναπνοής από τις βάσεις των στρατηγικών πυρηνικών υποβρυχίων τής Ρωσίας που βρίσκεται στην χερσόνησο Κόλα. Θα μετατρέψει επίσης την Βαλτική Θάλασσα σε μια λίμνη τού ΝΑΤΟ, μέσω της οποίας θα πρέπει να διέλθουν ένα μεγάλο μέρος τού ζωτικής σημασίας εμπορίου και των ενεργειακών εξαγωγών τής Ρωσίας. Ως ένδειξη του επιπέδου τής ανησυχίας τής Μόσχας σχετικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα βόρεια, ο Ρώσος πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ δήλωσε τον Ιούνιο του 2013 ότι οποιαδήποτε επέκταση του ΝΑΤΟ προς την Σουηδία και την Φινλανδία θα ανέτρεπε την ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη και θα έκανε αναγκαία μια ρωσική απάντηση.