Η παρακμή των θαλασσών

Καθώς οι ωκεανοί παρακμάζουν και η ζήτηση για τα προϊόντα τους αυξάνεται, οι θαλάσσιες υδατοκαλλιέργειες και εκείνες των γλυκέων υδάτων μπορεί να μοιάζουν με μια δελεαστική λύση. Στο κάτω - κάτω, από την στιγμή που εφαρμόζουμε στην στεριά κτηνοτροφία για τροφή, γιατί να μην κάνουμε ιχθυοτροφεία στη θάλασσα; Η ιχθυοκαλλιέργεια αυξάνεται ταχύτερα από ό, τι οποιαδήποτε άλλη μορφή παραγωγής τροφίμων, και σήμερα, η πλειοψηφία των ψαριών στο παγκόσμιο εμπόριο και το ήμισυ των εισαγωγών θαλασσινών στις ΗΠΑ προέρχονται από υδατοκαλλιέργειες. Αν γίνεται σωστά, η ιχθυοκαλλιέργεια μπορεί να είναι περιβαλλοντικά αποδεκτή. Αλλά, ο αντίκτυπος της υδατοκαλλιέργειας ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με τα είδη που εκτρέφονται, τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται, και την τοποθεσία, και αρκετοί ακόμα παράγοντες καθιστούν δύσκολη την υγιή και βιώσιμη παραγωγή. Πολλοί ψάρια στις ιχθυοκαλλιέργειες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε επεξεργασμένα άγρια ψάρια για τροφή, κάτι που εξαλείφει τα οφέλη τής προστασίας των ψαριών μέσω της ιχθυοκαλλιέργειας. Εκτρεφόμενα ψάρια μπορούν επίσης να διαφύγουν σε ποτάμια και ωκεανούς και θέτουν σε κίνδυνο άγριους πληθυσμούς μεταδίδοντάς τους ασθένειες ή παράσιτα ή ερχόμενα σε ανταγωνισμό με τα αυτόχθονα είδη για λόγους σίτισης και αναπαραγωγής. Οι ιχθυοφάρμες χωρίς δίχτυα μολύνουν επίσης, στέλνοντας απόβλητα των ψαριών, φυτοφάρμακα, αντιβιοτικά, υπολείμματα τροφίμων, ασθένειες και παράσιτα να ρέουν κατευθείαν στα περιβάλλοντα ύδατα.

ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΝΤΑΣ ΤΟ ΥΣΤΑΤΟ ΣΥΝΟΡΟ ΤΗΣ ΓΗΣ

Ωστόσο, ένας άλλος παράγοντας που οδηγεί στην παρακμή των ωκεανών είναι η καταστροφή των οικοτόπων που επέτρεψαν στην θαλάσσια ζωή να ευδοκιμήσει για χιλιετίες με θεαματικό τρόπο. Η οικιστική και εμπορική ανάπτυξη απέθεσαν απόβλητα σε άλλοτε άγριες παράκτιες περιοχές. Συγκεκριμένα, οι άνθρωποι εξαλείφουν τα παράκτια έλη, τα οποία χρησιμεύουν ως βοσκοτόπια και φυτώρια για τα ψάρια και άλλα άγρια ζώα, φιλτράρουν τους ρύπους, και ενισχύουν τις ακτές απέναντι στις καταιγίδες και την διάβρωση.

Μακριά από τα βλέμματα μεν αλλά όχι λιγότερο ανησυχητική είναι η συνολική καταστροφή των οικοτόπων στον βαθύ ωκεανό. Για τους αλιείς που αναζητούν όλο και πιο φευγαλέα θηράματα, τα βάθη των θαλασσών έχουν γίνει το τελευταίο σύνορο της γης. Εκεί, βυθισμένες οροσειρές που ονομάζονται θαλάσσια όρη - που είναι δεκάδες χιλιάδες σε αριθμό και τα περισσότερα ανεξερεύνητα - έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα επιθυμητοί στόχοι. Κάποια ανεβαίνουν από τον πυθμένα τής θάλασσας σε ύψη που προσεγγίζουν εκείνο του Mount Rainier, στην Πολιτεία τής Ουάσιγκτον. Οι απότομες πλαγιές, οι ράχες και οι κορυφές των υποθαλάσσιων ορέων στο Νότιο Ειρηνικό και αλλού είναι το σπίτι μιας πλούσιας ποικιλίας θαλάσσιας ζωής, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων ομάδων αγνώστων ειδών.

Σήμερα, τα αλιευτικά σκάφη σέρνουν τεράστια δίχτυα εφοδιασμένα με χαλύβδινες πλάκες και βαριά ρολά στον πυθμένα τής θάλασσας και πάνω στα υποθαλάσσια βουνά, πάνω από 1.500 μέτρα βαθιά, καταστρέφοντας τα πάντα στο πέρασμά τους. Καθώς οι βιομηχανικές μηχανότρατες ισοπεδώνουν σαν μπουλντόζες τον βυθό, οι επιφάνειες των θαλάσσιων ορέων γίνονται άμμος, γυμνά βράχια και μπάζα. Τα κοράλλια των βαθέων ψυχρών υδάτων, μερικά μεγαλύτερα σε ηλικία από τα redwoods τής Καλιφόρνια [στμ: δάση σεκόγιας ηλικίας άνω των 3.000 ετών], εξαλείφονται. Κατά την διαδικασία αυτή, ένας άγνωστος αριθμός ειδών από αυτές τις μοναδικές νησίδες τής βιολογικής ποικιλότητας - που θα μπορούσαν να προσφέρουν νέα φάρμακα ή άλλες σημαντικές πληροφορίες - οδηγούνται σε εξαφάνιση πριν ο άνθρωπος έχει έστω και μια πιθανότητα να τα μελετήσει.

Σχετικά καινούργια προβλήματα παρουσιάζουν επιπρόσθετες προκλήσεις. Τα χωροκατακτητικά είδη, όπως τα λιονταρόψαρα, τα μύδια-ζέβρες και οι μέδουσες του Ειρηνικού, διαταράσσουν τα παράκτια οικοσυστήματα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, έχουν προκαλέσει την κατάρρευση ολόκληρου του τομέα τής αλιείας. Ο θόρυβος από τα σόναρ που χρησιμοποιούνται από στρατιωτικά συστήματα και άλλες πηγές μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για τις φάλαινες, τα δελφίνια και άλλη θαλάσσια ζωή. Μεγάλα πλοία που επιταχύνουν σε ακτοπλοϊκές γραμμές πυκνής κυκλοφορίας επίσης σκοτώνουν τις φάλαινες. Τέλος, το λιώσιμο των πάγων τής Αρκτικής δημιουργεί νέους περιβαλλοντικούς κινδύνους, καθώς ενδιαιτήματα άγριας πανίδας εξαφανίζονται, η εξόρυξη γίνεται ευκολότερη και οι θαλάσσιες οδοί επεκτείνονται.

ΣΕ ΘΕΡΜΑ ΥΔΑΤΑ

Και σαν να μην ήταν όλα αυτά αρκετά, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει σε άνοδο την θερμοκρασία τού πλανήτη από τέσσερις έως επτά βαθμούς Κελσίου κατά την διάρκεια αυτού του αιώνα, καθιστώντας τους ωκεανούς πιο θερμούς. Η στάθμη τής θάλασσας αυξάνεται, οι καταιγίδες γίνονται όλο και ισχυρότερες, και οι κύκλοι τής ζωής των φυτών και των ζώων απειλούνται, αλλάζοντας τα πρότυπα της μετανάστευσης [των ζώων] και προκαλώντας άλλες σοβαρές διαταραχές.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει ήδη καταστρέψει τους κοραλλιογενείς υφάλους και οι θαλάσσιοι επιστήμονες προβλέπουν τώρα την κατάρρευση ολόκληρων συστημάτων υφάλων στις επόμενες δεκαετίες. Τα θερμότερα νερά διώχνουν τα μικροσκοπικά φυτά που τρέφουν τα κοράλλια και από τα οποία εξαρτώνται για τον ζωηρό χρωματισμό τους. Στερημένα από τροφή, τα κοράλλια πεθαίνουν από πείνα, μια διαδικασία γνωστή ως «λεύκανση». Παράλληλα, η άνοδος της θερμοκρασίας των ωκεανών αυξάνει τα κρούσματα ασθενειών σε κοράλλια και άλλη θαλάσσια ζωή. Πουθενά αλλού αυτές οι περίπλοκες διασυνδέσεις δεν συμβάλλουν περισσότερο στον θάνατο στις θάλασσες από όσο στα εύθραυστα οικοσυστήματα κοραλλιών.