Η Γαλάζια Ανάπτυξη «κλειδί» στην ευρωπαϊκή ανάκαμψη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Γαλάζια Ανάπτυξη «κλειδί» στην ευρωπαϊκή ανάκαμψη

Οι προτεραιότητες και ο όρος τού σεβασμού στο περιβάλλον
Περίληψη: 

Η παραδοσιακή εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων ανήκει στο παρελθόν. Στις μέρες μας, χρειάζεται να δώσουμε έμφαση στην βιωσιμότητα των πόρων και στην αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών. Η εξασφάλιση της βιωσιμότητας είναι βεβαίως δύσκολη υπόθεση.

Η ΜΑΡΙΑ ΔΑΜΑΝΑΚΗ είναι μέλος τής Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με αρμοδιότητα τις Θαλάσσιες Υποθέσεις και την Αλιεία.

Η Ελληνική Προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε), που εξελίσσεται από την 1η Ιανουαρίου τού 2014, έχει εντάξει τον τομέα τής θάλασσας στις προτεραιότητες της ευρωπαϊκής ατζέντας. Το γεγονός είναι σημαντικό. Όχι μόνο γιατί η Ελλάδα, με την τεράστια ναυτική και θαλάσσια παράδοση που διαθέτει, έκανε μια συμβολική και έξυπνη επιλογή, αλλά κυρίως γιατί το αναπτυξιακό απόθεμα της θάλασσας αποτελεί αναξιοποίητη πλουτοπαραγωγική πηγή τής Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Η Ε.Ε, μαζί με σχεδόν όλον τον κόσμο, αποκτά σταδιακά συνείδηση της ανάγκης να στραφεί στην θάλασσα οργανωμένα και να αναπτύξει αντίστοιχες πολιτικές. Το αναπτυξιακό δυναμικό που προσφέρει η θάλασσα, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη βιώσιμη ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας και στην διέξοδο από την οικονομική κρίση.

Η Γαλάζια Οικονομία βρίσκεται, λοιπόν, πλέον ψηλά στην πολιτική ατζέντα τής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Γαλάζια Ανάπτυξη αποτελεί σήμερα μια πολύ μεγάλη υπόσχεση και ελπίδα για την ήπειρό μας.

Η Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική, νέο πεδίο, για το οποίο έχω προσωπικά την ευθύνη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει αλλάξει δραστικά την προσέγγισή μας στα ζητήματα της θάλασσας τα τελευταία χρόνια. Ακολουθούμε πια μια ολιστική προσέγγιση, συντονίζοντας τις διάφορες πολιτικές που ασκούνται στις θαλάσσιες λεκάνες, όπως την πολιτική τού περιβάλλοντος, της ενέργειας, των μεταφορών, του τουρισμού, της αλιείας, της θαλάσσιας έρευνας κ.ά. Έτσι εξοικονομούμε πόρους, αποφεύγουμε επικαλύψεις και αξιοποιούμε τον θαλάσσιο πλούτο με τον πιο αποδοτικό τρόπο.

Η παραδοσιακή εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων ανήκει στο παρελθόν: Θεωρούσε δεδομένη την αναγέννηση του φυσικού πλούτου και ευνοούσε την σπατάλη. Στις μέρες μας, χρειάζεται να δώσουμε έμφαση στην βιωσιμότητα των πόρων και στην αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών. Η εξασφάλιση της βιωσιμότητας είναι βεβαίως δύσκολη υπόθεση. Συχνά υπάρχουν περιπτώσεις όπου συγκρούονται οικονομικές δραστηριότητες ή επενδυτικά σχέδια που αφορούν στην ίδια θαλάσσια περιοχή και πρέπει να ληφθούν οι ενδεδειγμένες αποφάσεις. Για παράδειγμα, ένα θαλάσσιο αιολικό πάρκο μπορεί να επιδράσει στις θαλάσσιες μεταφορές κι αυτό θα έχει αντίκτυπο στα λιμάνια. Στη συνέχεια θα μπορούσαν να προκληθούν αρνητικές επιπτώσεις στην αλιεία. Μια μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στον τουρισμό κάποιας περιοχής. Μόνο μια ολιστική προσέγγιση λύνει παρόμοια προβλήματα.

Η Ευρωπαϊκή Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική επιδιώκει την δημιουργία τού αναγκαίου πλαισίου στενότερης συνεργασίας και συντονισμού ανάμεσα στους φορείς λήψης των αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης – τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές.

O θαλάσσιος τομέας απασχολεί σε όλη την Ευρώπη 5,4 εκατομμύρια εργαζόμενους. Αυτοί συμβάλλουν στην δημιουργία συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ύψους περίπου 500 δισεκατομμυρίων ευρώ. Υπολογίζουμε πως μέχρι το 2020 η απασχόληση στους τομείς αυτούς θα έχει αυξηθεί σε 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και η προστιθέμενη αξία περίπου σε 600 δισεκατομμύρια ευρώ. Χρειάζεται, όμως, να επικεντρωθούμε στους τομείς που έχουν δυναμική. Ποιοι είναι αυτοί;

Οι μελέτες που εκπονήσαμε μας υπέδειξαν ως πιο ελπιδοφόρους για την απασχόληση πέντε τομείς: Την θαλάσσια ενέργεια, τον τουρισμό, την βιοτεχνολογία, την αλιεία και ιχθυοκαλλιέργεια και την εξόρυξη από τον θαλάσσιο βυθό. Οι τομείς αυτοί συμπληρώνουν τις θαλάσσιες μεταφορές και τις ναυπηγικές δραστηριότητες. Το σχέδιο της Επιτροπής για την γαλάζια ανάπτυξη μέχρι το 2020 προβλέπει δράσεις και χρηματοδότηση κατά προτεραιότητα σε αυτούς τους τομείς. Πολλές δράσεις θα εγκριθούν τελικά στην διάρκεια της Ελληνικής προεδρίας. Δίνω ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Ένας πολλά υποσχόμενος τομέας για νέες βιώσιμες, υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας για τους νέους της Ευρώπης, είναι η παραγωγή ενέργειας που προέρχεται και σχετίζεται με την θάλασσα. Όχι μόνο από ανεμογεννήτριες μέσα στη θάλασσα, αλλά και από τα κύματα, τις παλίρροιες, το θερμικό θαλάσσιο δυναμικό. Πολύ πρόσφατα, ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τού Φεβρουαρίου με θέμα την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη, παρουσιάσαμε, από κοινού με τον Επίτροπο Ενέργειας, κ. Oettinger, Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με οδικό χάρτη για την ανάπτυξη του τομέα. Επιδιώκουμε να επαναλάβουμε το φιλόδοξο σχέδιο της Κομισιόν για τις ανεμογεννήτριες που παρουσιάστηκε το 2008 και οδήγησε στην εκρηκτική ανάπτυξη του τομέα, που σήμερα αποτελεί βασική συνισταμένη τού ενεργειακού μας ισοζυγίου.

Για τον θαλάσσιο τουρισμό, ήδη ανεπτυγμένο τομέα, χρειάζεται εκσυγχρονισμός τής μέχρι σήμερα οπτικής μας. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες για την ανάπτυξη νέων τουριστικών τομέων και προϊόντων όπως ο αλιευτικός τουρισμός, ο οικολογικός τουρισμός, η ιστιοπλοΐα, ο καταδυτικός τουρισμός, οι υποθαλάσσιες αρχαιολογικές επισκέψεις, κ.ά. Αυτή η στροφή θα ευνοήσει επίσης μικρομεσαίες επιχειρήσεις στις παράκτιες περιοχές. Το αντίστοιχο σχέδιο ετοιμάσαμε μαζί με τον αντιπρόεδρο και υπεύθυνο βιομηχανίας κ. Tajani (παρουσιάστηκε στην Αθήνα στις αρχές Μαρτίου). Στο πλαίσιο της θαλάσσιας πολιτικής, όπως είναι φυσικό, κεντρική θέση έχει το κεφάλαιο της Αλιείας και της Ιχθυοκαλλιέργειας. Η Μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής έχει τεθεί σε εφαρμογή από την αρχή τής φετινής χρονιάς. Αποτελεί μια νέα πραγματικότητα. Με τη νέα πολιτική:

• Η αλιεία στην Ευρώπη θα ακολουθεί διαχειριστικά σχέδια βασισμένα σε επιστημονικά δεδομένα. Μέχρι το 2020 όλα τα θαλάσσια είδη θα αλιεύονται σε επίπεδα που θα εξασφαλίζουν την βιωσιμότητά τους.