Μη μπερδεύετε την Ρωσία με το Ιράν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μη μπερδεύετε την Ρωσία με το Ιράν

Γιατί η ίδια στρατηγική κυρώσεων δεν θα λειτουργήσει
Περίληψη: 

Οι Αμερικανοί πολιτικοί σκέπτονται να δώσουν στις παγκόσμιες εταιρείες μια επιλογή: Να σταματήσουν την παροχή μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης και ενεργειακής βοήθειας σε μεγάλες ρωσικές εταιρείες ή να αποκλειστούν από το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ. Αυτά τα μέτρα μοιάζουν με τις κυρώσεις που επέβαλλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Ιράν μερικά χρόνια πριν. Αλλά το Ιράν ήταν ένα διαφορετικό πρόβλημα. Και ο χειρισμός τής Ρωσίας με τον ίδιο τρόπο θα ήταν λάθος.

Ο ERIC LORBER είναι δικηγόρος στην Gibson, Dunn & Crutcher, LLP.
Η ELIZABETH ROSENBERG είναι βασική συνεργάτης και διευθύντρια στο Energy, Environment and Security Program στο Center for a New American Security.

Με τις κυρώσεις να αρχίζουν να δαγκώνουν, η Ρωσία έχει ξεκινήσει να παίζει ένα νέο οικονομικό παιχνίδι. Για να ανακουφίσει τον πόνο των Δυτικών περιορισμών στον χρηματοοικονομικό και τον ενεργειακό της τομέα, η Ρωσία στρέφεται για βοήθεια σε μη-δυτικούς εταίρους. Μόνο την περασμένη εβδομάδα, η Ρωσία και η Κίνα υπέγραψαν πάνω από 40 συμφωνίες που παρέχουν στις ρωσικές επιχειρήσεις πιστωτικές γραμμές αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων και καθιερώνουν στρατηγικές συνεργασίες στον τομέα τής ενέργειας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, με την σειρά τους, ψάχνουν τρόπο να ενισχύσουν το δικό τους παιχνίδι. Οι Αμερικανοί πολιτικοί σκέπτονται να δώσουν στις παγκόσμιες εταιρείες μια επιλογή: Να σταματήσουν την παροχή μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης και ενεργειακής βοήθειας σε μεγάλες ρωσικές εταιρείες ή να αποκλειστούν από το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ. Αυτά τα μέτρα μοιάζουν με τις κυρώσεις που επέβαλλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Ιράν μερικά χρόνια πριν. Αλλά το Ιράν ήταν ένα διαφορετικό πρόβλημα. Και ο χειρισμός τής Ρωσίας με τον ίδιο τρόπο θα ήταν λάθος.

Οι κυρώσεις μπορεί να είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την αναγκαστική προσέγγιση και την διαπραγμάτευση. Όμως, ο ρυθμός και η εφαρμογή τους θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένα στον εκάστοτε στόχο. Στην περίπτωση του Ιράν, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σε θέση να σφίξουν τα λουριά πιέζοντας τις ξένες εταιρείες να σταματήσουν να κάνουν δουλειές με την χώρα. Η κίνηση αυτή δημιούργησε κάποιες θυμωμένες αντιδράσεις, αλλά σε γενικές γραμμές λειτούργησε. Και εν μέρει ως αποτέλεσμα αυτού, η Τεχεράνη βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Όταν πρόκειται για την Ρωσία, όμως, η πολιτική αντίδραση που θα προκύψει από την υπαγωγή στην «μαύρη λίστα» των συναλλαγών με τους στρατηγικούς για την Ρωσία τομείς τής ενέργειας και των τραπεζών, θα ήταν πολύ πιο σοβαρή, διότι η Ρωσία είναι μια πιο σημαντική αγορά. Επιπλέον, περισσότερες επιχειρήσεις θα ήταν πιθανόν να είναι πρόθυμες να παραιτηθούν από την πρόσβαση στις αγορές των ΗΠΑ, προκειμένου να συνεχίσουν να εργάζονται με τους Ρώσους. Και αυτό θα υπονόμευε την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων.

Γενικότερα, οι πολιτικοί στις Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να είναι επιφυλακτικοί στο να βασίζονται συνεχώς σε κυρώσεις που πλήττουν τις ξένες επιχειρήσεις με το να εμποδίζουν την πρόσβασή τους στις αγορές των ΗΠΑ. Τελικά, μια τέτοια στρατηγική θα μπορούσε να αποτύχει. Σε κάποιο σημείο, οι ξένες εταιρείες μπορεί να αποφασίσουν ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα στις αγορές των ΗΠΑ - και το να υπόκεινται στις αμερικανικές πολιτικές των κυρώσεων - απλά δεν αξίζει τον κόπο. Αυτό θα πλήξει την οικονομία των ΗΠΑ και θα μειώσει την ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να χρησιμοποιούν οικονομικά μέσα για την προώθηση της εξωτερικής τους πολιτικής.

ΧΑΟΣ ΚΥΡΩΣΕΩΝ

Από τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν χρησιμοποιήσει τις κυρώσεις για να πιέσουν την Ρωσία να σταματήσει να υποστηρίζει τους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία και να παραιτηθεί από τον έλεγχο της Κριμαίας. Μια σειρά από προσεκτικά προσαρμοσμένες οικονομικές κυρώσεις σχεδιασμένες να υποβαθμίσουν τις ρωσικές τράπεζες, την ενέργεια και τομείς τής άμυνας έχουν σιγά-σιγά κόψει τον δρόμο προς τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές και τις κρίσιμες τεχνολογίες. Ωστόσο, καθώς οι αμερικανικές και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έχουν αποκλιμακώσει πολλές από τις σχέσεις τους με τις ρωσικές εταιρείες, οι ρωσικές εταιρείες έχουν στραφεί στο Κρεμλίνο για την οικονομική επιβίωσή τους ή σε εναλλακτικούς εταίρους στην Ασία. Για παράδειγμα, ρωσικές εταιρείες, όπως η Rosneft συγκεντρώνουν κινεζική χρηματοδότηση για μεγάλα έργα ενεργειακής ανάπτυξης και συνεργάζονται με κρατικές κινεζικές εταιρείες πετρελαίου για να βοηθήσουν στην ανάπτυξη ορισμένων ρωσικών φυσικών πόρων.

Αξιωματούχοι τής κυβέρνησης Ομπάμα προέτρεψαν χώρες τής Ασίας να μην γεμίσουν το οικονομικό κενό που άφησε η έξοδος των αμερικανικών και ευρωπαϊκών εταιρειών από την Ρωσία. Ωστόσο, οι πολιτικοί εξετάζουν να σφυρηλατήσουν το μήνυμα σε κάθε χώρα απειλώντας με τιμωρίες αν το μήνυμά τους περάσει απαρατήρητο. Για παράδειγμα, προτεινόμενη νομοθεσία στην Γερουσία των ΗΠΑ θα παράσχει στον πρόεδρο την εξουσία να εμποδίσει αλλοδαπές επιχειρήσεις που επενδύουν σημαντικά σε ορισμένες περιοχές τού ρωσικού τομέα ενέργειας από το να έχουν πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ. Ομοίως, οι νομοθέτες στην Γερουσία εξετάζουν την χορήγηση της εξουσίας στον πρόεδρο να στοχεύει ξένες επιχειρήσεις που διεξάγουν ορισμένες οικονομικές συναλλαγές με μια σειρά από ρωσικές εταιρίες και ουσιαστικά να θέσει τις επιχειρήσεις αυτές έξω από το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ. Αυτές οι ισχυρές απαγορεύσεις θα ισχύουν για ένα τεράστιο σύνολο παγκόσμιων εταιρειών και θα τις κάνει να επιλέξουν μεταξύ της διατήρησης της πρόσβασης στις αγορές των ΗΠΑ και του να επιχειρούν με Ρώσους εταίρους. Δεν θα είναι σε θέση να κάνουν και τα δύο.