Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Ένωση | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Ένωση

Ποιοι την προωθούν και ποιές παγίδες κρύβει

Υπό το φως των ανωτέρω, τα ενδεχόμενα οφέλη τής χώρας μας από την εξαγγελθείσα κοινή ευρωπαϊκή ενεργειακή ένωση, δεν φαίνονται ορατά, συγκρινόμενα και σε αναλογία με τα προβλήματα που μπορεί να υπάρξουν με την ρωσική πλευρά, σε περίπτωση που η Ελλάδα συμμετάσχει ενεργά στην παραπάνω διαδικασία, εγκαταλείποντας τις μέχρι σήμερα συμβατικές και διασφαλισμένες πηγές της. Με άλλα λόγια, η Ελλάδα θα πρέπει να σταθμίσει ιδιαιτέρως τα οφέλη, αλλά και την βλάβη που μπορεί να προκύψουν σε ευρύτερα εθνικά συμφέροντα, ακολουθώντας σε μια εμπλοκή για την επίλυση κυρίως «ψυχολογικών» προβλημάτων που έχουν οι πρώην «σοσιαλιστικές» χώρες απέναντι στην Ρωσία. Τόσο που μάλιστα ορισμένες από αυτές προκαλούν αυτόκλητες την Μόσχα, θεωρώντας ότι, στην παρούσα ιστορική συγκυρία προστατεύονται από ισχυρές δυτικές ομοεθνίες.

Αν η χώρα πρέπει να συμμετάσχει στην διαδικασία αυτή (και οφείλει να το πράξει), τόσο από υποχρέωση ενωσιακού δικαίου όσο και για λόγους «αλληλεγγύης», η Ελλάδα θα πρέπει προηγουμένως να αναλογισθεί και να προβάλλει αρμοδίως ότι η αλληλεγγύη είναι ενέργεια αμφίδρομη. Στο πλαίσιο αυτό δεν πρέπει να λησμονηθεί ότι ορισμένες από τις παραπάνω χώρες αντέδρασαν και αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στις διαδικασίες τής ελάφρυνσης του ελληνικού δημοσιονομικού προβλήματος (2011-12) και, μάλιστα, ορισμένες το έπραξαν κατά προκλητικό τρόπο απέναντι στον ελληνικό λαό, θεωρώντας ότι δεν είχαν κανένα λόγο να στηρίξουν ένα άλλο κράτος-μέλος σε μια δυσχερή του δημοσιονομική συγκυρία, με την αιτιολογία ότι πέρασε μια μακρά περίοδο ευημερίας! Τέλος, στον τομέα τής ενέργειας, η Ελλάδα έχει επιδείξει επανειλημμένως την αλληλεγγύη της προς τους βόρειους γείτονές της οσάκις παρίστατο ανάγκη (π.χ. ανάδρομη ροή φυσικού αερίου προς τη Βουλγαρία κατά την προηγούμενη περίοδο κρίσης με την Ουκρανία). Αντιθέτως, δεν μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένη από την δική τους έκφραση αλληλεγγύης, όταν π.χ. το ηλεκτρικό μας σύστημα χρειάστηκε ενίσχυση στη περίοδο 2007-8, λόγω μεγάλης αιχμιακής κατανάλωσης και αδυναμίας χρήσης των υδροηλεκτρικών μας σταθμών εξ αιτίας μακράς περιόδου ανομβρίας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από τα ανωτέρω εκτεθέντα, μπορεί να κάποιος να εξάγει ορισμένα συμπεράσματα, ώστε να προσδιορίσει την κατ’ αρχάς ελληνική θέση στο παραπάνω ζήτημα, με βάση τα μεσο-μακροπρόθεσμα εθνικά συμφέροντα.

α) Η διαφαινόμενη πρωτοβουλία φαίνεται, κατ’ αρχάς, να εξυπηρετεί ορισμένες και συγκεκριμένες χώρες τής ΕΕ (π.χ. Πολωνία, Βαλτικές χώρες κλπ.) [14], όχι μόνο σε ενεργειακό επίπεδο, αλλά και σε γεωστρατηγικό, ενώ το συνολικό οικονομικό και πολιτικό κόστος προτείνεται να αναληφθεί από όλες. Οι προσπάθειες των νέων κρατών μελών που κυρίως ανήκουν στην κατηγορία των πρώην «σοσιαλιστικών» δημοκρατιών, να αντιτίθενται κάθε φορά στην Μόσχα, δεν πρέπει να συμπαρασύρει την ΕΕ, ως σύνολο, σε περιπέτειες, με δεδομένη και την έλλειψη ενιαίας και συγκροτημένης εξωτερικής ενωσιακής πολιτικής. Με άλλα λόγια, δεν είναι κατανοητό το γιατί μετά από τόσους πολέμους και απώλειες στην Ευρώπη πρέπει ακόμα να βρισκόμαστε σε πολεμική ατμόσφαιρα, ενώ είναι πρόδηλο ότι τα ζητήματα που αναφύονται δεν είναι από αυτά που δεν μπορεί να λυθούν με διάλογο και διαπραγματεύσεις.

β) Η τάση για διασφάλιση του εφοδιασμού μιας τεράστιας κατανάλωσης (της ΕΕ) από άλλες πηγές, εκτός της Ρωσίας, είναι αμφίβολου αποτελέσματος και θα αφήσει εκτεθειμένα τα κράτη-μέλη απέναντι σε άλλους προμηθευτές, δηλαδή θα αντικαταστήσει τον ένα δεσπόζοντα προμηθευτή με κάποιο/ους άλλο/ους, ενδεχομένως με ανέλεγκτο τρόπο.

γ) Η Ελλάδα δεν έχει κατανάλωση φυσικού αερίου τέτοια που να προκαλείται ζήτημα στην ασφάλεια του εφοδιασμού της, τόσο από πλευράς ποσότητας, όσο και από πλευράς διαφοροποίησης των πηγών της. Εξ άλλου, επί του παρόντος (και του αμέσως ορατού μέλλοντος) δεν συνδέεται με κάποιο από τα κράτη-μέλη με αγωγό φυσικού αερίου, ώστε να μπορεί να τύχει τής ενδεχόμενης φυσικής εφαρμογής τής επιδιωκόμενης «αλληλεγγύης», ενώ, βεβαίως, θα κληθεί να συμμετάσχει στο οικονομικό και πολιτικό κόστος τής κατασκευής ολόκληρου του σχεδιαζόμενου ελλείποντος ή απαιτούμενου ενδοενωσιακού δικτύου.

δ) Η χώρα μας δεν έχει, γενικώς, κανένα λόγο να αισθάνεται ανασφαλής (παρ’ όλα τα αιώνια προβλήματα προς ανατολάς), και ούτε ο λαός της αισθάνεται έτσι, υπό την προϋπόθεση ότι τηρεί τις υποχρεώσεις της στους πολυεθνικούς οργανισμούς που συμμετέχει και κυβερνάται ορθολογικά και με γνώμονα το εθνικό της συμφέρον. Επιπροσθέτως, δεν έχει κανένα λόγο να αισθάνεται ανασφαλής και στο ενεργειακό επίπεδο, αφού μπορεί πλέον να ζει με πλεόνασμα ενέργειας. Η άποψή μας για μια μακροχρόνια επίλυση του ζητήματος της προμήθειας του φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχει ήδη διατυπωθεί μέσω της έντυπης έκδοσης του Foreign Affairs, The Hellenic Edition [15].

Εν κατακλείδι, η χώρα μας πρέπει μεν να τηρεί τις ενωσιακές υποχρεώσεις της, όπως αυτές προκύπτουν από την Συνθήκη Λειτουργίας Ευρωπαϊκής Ένωσης και να παρακολουθεί πολύ στενά τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στην ΕΕ και ιδίως την συγκεκριμένη πρωτοβουλία, οφείλει, όμως, να λαμβάνει ενεργό ρόλο στα ενωσιακά όργανα και να παρεμβαίνει διαρκώς με προτάσεις και λύσεις που πρωταρχικά εξυπηρετούν τα παρόντα και μελλοντικά εθνικά συμφέροντα της χώρας, άλλως κινδυνεύει να απολέσει σημαντικά πλεονεκτήματα στον τομέα τής ενέργειας, όπως αυτά απορρέουν από την γεωγραφική και την διεθνοπολιτική της θέση.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ