Δείκτες ηγεσίας

Ο κανονικός ρυθμός τής πολιτικής τείνει να οδηγεί τις οικονομίες των περισσότερων εθνών γύρω από έναν κύκλο, χους εις χουν. Αυτός ο κύκλος ζωής ξεκινά με μια κρίση, η οποία αναγκάζει τους ηγέτες σε μεταρρυθμίσεις, οι οποίες πυροδοτούν μια οικονομική ανάκαμψη, η οποία νανουρίζει τους ηγέτες στον εφησυχασμό, κάτι που βυθίζει την οικονομία και πάλι σε κρίση. Παρά το γεγονός ότι το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται επ’ αόριστον, λίγα έθνη επιστρατεύουν το κουράγιο τους για μεταρρυθμίσεις ακόμη και στις καλές εποχές, και άλλα βυθίζονται στον εφησυχασμό για χρόνια - μια τάση που εξηγεί γιατί, από τις σχεδόν 200 οικονομίες του κόσμου, μόνο 35 έχουν αγγίξει το στάτους τού ανεπτυγμένου κράτους και έχουν παραμείνει εκεί. Τα υπόλοιπα κράτη είναι ακόμη αναδυόμενες αγορές, και πολλά έχουν μείνει αναδυόμενα για πάντα.

Αρχίζοντας από το 2003, ωστόσο, αυτός ο κύκλος φάνηκε να σταματά να κινείται. Η παγκόσμια οικονομία εισήλθε σε μια μοναδική περίοδο ευημερίας, οδηγούμενη από την μείωση των επιτοκίων, την αύξηση των συναλλαγών και την αύξηση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων. Αυτοί οι παγκόσμιοι ούριοι άνεμοι ήταν τόσο ισχυροί που οι εθνικοί ηγέτες δεν χρειαζόταν να προωθήσουν νέες μεταρρυθμίσεις για να παράξουν οικονομική ανάπτυξη˙ Ο καρπός σχεδόν έπεφτε από το δέντρο μόνος του. Κατά την κορύφωση της ανάπτυξης, το 2007, περίπου το 60% των οικονομιών τού κόσμου είχε καταφέρει ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης τουλάχιστον 5%, ένα ρεκόρ αριθμού οικονομιών και πολύ πάνω από τον μέσο όρο τού 35% της εποχής μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμη πιο ασυνήθιστο, μόνο πέντε οικονομίες συρρικνώθηκαν το εν λόγω έτος. Φαινόταν σαν σχεδόν κάθε χώρα να ξεχειλίζει από υποσχέσεις, και οι διεθνείς επενδυτές έριχναν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε αναδυόμενες χρηματιστηριακές αγορές χωρίς να μπαίνουν στον κόπο να διακρίνουν την μια από την άλλη, της Ινδίας από της Ινδονησίας.

Στην συνέχεια ήρθε η οικονομική κατάρρευση του 2008˙ Ξαφνικά, οι ούριοι άνεμοι σταμάτησαν να φυσούν. Μέχρι το 2014, το ποσοστό των οικονομιών τού κόσμου που αναπτύσσεται με 5% ή ταχύτερα είχε πέσει από το 60% στο 30%. Η απειλή τής κρίσης και της ύφεσης επέστρεψε εκδικητικά, αναγκάζοντας τους επενδυτές να γίνουν πολύ πιο απαιτητικοί - και με έναν εντελώς νέο τρόπο. Οι παράγοντες της αγοράς συνήθως επικεντρώνοντο και αντιδρούσαν σε δεδομένα που σχετίζοντο με τις οικονομικές προοπτικές τής χώρας: Μετρήσεις τού ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ, της απασχόλησης, του εμπορίου και ούτω καθ’ εξής. Όμως, δεδομένου του δύσκολου οικονομικού κλίματος, οι επενδυτές έχουν αρχίσει τελευταία να εκπαιδεύουν το βλέμμα τους κι αλλού: Στην πολιτική ηγεσία. Τα τελευταία χρόνια, οι χρηματιστηριακές αγορές σε χώρες που κυμαίνονται από την Ιαπωνία μέχρι το Μεξικό έτρεξαν με την απλή ελπίδα για πολιτική αλλαγή: Συγκεκριμένα, την άνοδο νέων ηγετών, οι οποίοι φαίνεται πιθανό να πιέσουν για οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Καθώς η πολιτική ηγεσία έχει αρχίσει να φαίνεται όλο και πιο σημαντική για τις προοπτικές τής οικονομικής ανάπτυξης, αυτά τα ράλι ελπίδας στις χρηματιστηριακές αγορές έχουν γίνει όλο και περισσότερο συνήθεις, ειδικά αυτήν την χρονιά, η οποία είναι μια χρονιά ασυνήθιστα απασχολημένη με εκλογές. Από τις 110 αναδυόμενες δημοκρατίες τού κόσμου, οι 44, συμπεριλαμβανομένων έξι από τις μεγαλύτερες, έχουν πραγματοποιήσει ή θα κάνουν εθνικές εκλογές το 2014. Δεν έχουν επηρεάσει τις αγορές όλες αυτές οι προεκλογικές μάχες: Όπου υπήρχε μικρή προσδοκία ότι οι εκλογές θα εκδιώξουν παγιωμένες κυβερνήτες, όπως στη Νότια Αφρική και την Τουρκία, οι αγορές σε μεγάλο βαθμό αγνόησαν την προεκλογική εκστρατεία. Όμως, σε χώρες όπου ελπιδοφόροι νεοφερμένοι έχουν δυναμική, οι αγορές δίνουν ιδιαίτερη προσοχή. Στην Ινδονησία, αυτό που οι αναλυτές που ονομάζουν «ράλι Jokowi» ξεκίνησε τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν οι δημοσκοπήσεις άρχισαν να προβλέπουν ότι Joko «Jokowi» Widodo θα είναι ο επόμενος πρόεδρος, και το ράλι συνεχίστηκε με την νίκη του τον Ιούλιο. Η Ινδία βιώνει κάτι παρόμοιο - ένα χρηματιστηριακό ράλι Μόντι - ξεκινώντας από την ημέρα που ο Ναρέντρα Μόντι επιβεβαιώθηκε ως ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης για την πρωθυπουργία τον περασμένο Σεπτέμβριο και συνεχίζοντας μετά την νίκη του τον Μάιο.

Ποτέ στο παρελθόν οι επενδυτές δεν έχουν ονομάσει τόσο συχνά τις ανοδικές περιόδους (ράλι) δανειζόμενοι ονόματα ανθρώπων, όπως οι μετεωρολόγοι ονοματίζουν τους τυφώνες. Ακόμα και ο ανεπτυγμένος κόσμος, όπου οι οικονομίες είναι πιο ώριμες και οι πολιτικοί έχουν γενικά μικρότερη επίδραση στις προοπτικές ανάπτυξης, άρχισε να παρακολουθεί ράλι με ονόματα από πολιτικούς που τα ενέπνευσαν˙ Για παράδειγμα, όταν ο μεταρρυθμιστής Matteo Renzi έγινε πρωθυπουργός στην Ιταλία τον Φεβρουάριο, ξαφνικά άρχισαν να μιλούν για ένα ράλι Renzi.

Εν τω μεταξύ, στην Λατινική Αμερική, οι επενδυτές έχουν γίνει τόσο απελπισμένοι για νέα πρόσωπα και πολιτικές που επιδόθηκαν σε ράλι ακόμα και με κακές ειδήσεις για εγκατεστημένους ηγέτες. Οι αγορές τής Αργεντινής άρχισαν να ανεβαίνουν απότομα στα τέλη τού περασμένου έτους, αφότου διαδόθηκαν ιστορίες που υποδήλωναν ότι η λαϊκίστρια πρόεδρος της χώρας, Cristina Fernández de Kirchner, είχε κακή υγεία. Και στην Βραζιλία, όπου το κυβερνητικό Κόμμα των Εργαζομένων έχει ευρέως κατηγορηθεί για τον στασιμοπληθωρισμό τής χώρας, η χρηματιστηριακή αγορά ανέβαινε κάθε φορά που μια νέα δημοσκόπηση έδειχνε ότι ο βαθμός αποδοχής τής προέδρου Dilma Rousseff έπεφτε ενόψει των εκλογών τού Οκτωβρίου. Στο Σάο Πάολο, οι επενδυτές το αποκαλούν αυτό ένα ράλι για την υποστήριξη του «οποιοσδήποτε άλλος εκτός από την Ντίλμα».