Οι παράμετροι στις εξελίξεις μεταξύ Ισραήλ - Παλαιστινίων

5. Πέραν των ανωτέρω, ο κυριότερος παράγοντας που καθόρισε σε καταλυτικό βαθμό την ίδια την ύπαρξη και των δύο παλαιστινιακών εξεγέρσεων ήταν η καθαυτή ύπαρξη ενός ηγέτη. Ο ηγέτης αυτός - τόσο κατά την πρώτη, όσο και κατά την δεύτερη Ιντιφάντα - δεν ήταν άλλος από τον Γιασέρ Αραφάτ, μια προσωπικότητα που κατείχε τα ηνία τής παλαιστινιακής ηγεσίας τόσο σε επιχειρησιακό όσο και σε πολιτικό επίπεδο καθ' όλη την διάρκεια της αραβοϊσραηλινής διαμάχης, από τις αρχές τής δεκαετίας τού '50 έως και τον θάνατό του, το 2004. Χωρίς την δική του παρουσία, θα ήταν πραγματικά δύσκολο έως αδύνατο ο σημερινός ερευνητής να φανταστεί ποια θα ήταν η έκβαση των γεγονότων στο Παλαιστινιακό ζήτημα, ποια μορφή θα είχαν προσλάβει τα κατά καιρούς παλαιστινιακά αιτήματα, με ποιους τρόπους θα εκδηλώνονταν και με ποιόν τρόπο θα αντιμετωπίζονταν από το ισραηλινό κράτος, από τις ξένες δυνάμεις αλλά – το σπουδαιότερο- από την αραβική και την διεθνή κοινή γνώμη.

Η ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝ. ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΤΟ 2014

Η δολοφονία των τριών εβραίων νεαρών μαθητών θεολογικής σχολής από δύο Παλαιστινίους κατοίκους τής Χεβρώνας αποδείχθηκε μοιραία για τα γεγονότα που σημάδεψαν τις εξελίξεις στις σχέσεις Ισραήλ και Παλαιστινίων στην Ιερουσαλήμ, από τον Ιούλιο του 2014 και εντεύθεν. Με την εθνοτική ένταση ανάμεσα στο εβραϊκό και αραβικό στοιχείο τής Ιερουσαλήμ να αυξάνεται επικίνδυνα μετά την είδηση της απαγωγής, του τρόπου εκτέλεσης και του εντοπισμού των τριών θυμάτων, τα αντίποινα από εβραϊκής πλευράς δεν άργησαν να εκδηλωθούν.

Ο 16χρονος Μωχάμαντ Αμπού-Χντερ, κάτοικος της αραβικής συνοικίας Σουαφάτ στον ανατολικό τομέα τής πόλης δολοφονήθηκε από Εβραίους νεαρής ηλικίας και η ανακάλυψη της απανθρακωμένης σορού του πυροδότησε την έναρξη συνεχών και καθημερινών συγκρούσεων μεταξύ Αράβων νεαρών διαδηλωτών και ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας, την νύχτα τής 2ας Ιουλίου 2014. Το ίδιο βράδυ οι αραβικές συνοικίες Σουαφάτ, Μπετ Χανίνα, Ατ-Τουρ, Τζάμπ-ελ-Μουκάμπερ και Σιλουάν συνταράσσοντο από μαζικές διαδηλώσεις κάθε βράδυ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την δολοφονία τού Αμπού-Χντερ. Οι διαδηλώσεις είχαν αρχίσει ακριβώς μια εβδομάδα πριν από την έναρξη της ένοπλης σύρραξης Ισραήλ-Χαμάς (7.7.2014) και συνεχίστηκαν και τις επόμενες οκτώ εβδομάδες, κατά την διάρκεια των οποίων αφ’ ενός ο ισραηλινός στρατός πραγματοποιούσε αεροπορικές και χερσαίες επιχειρήσεις στην Γάζα και αφ' ετέρου η Χαμάς εκτόξευε ρουκέτες σε αστικά κέντρα σε όλη την ισραηλινή επικράτεια, συμπεριλαμβανομένης και της ευρείας περιοχής τής Ιερουσαλήμ. Μετά την λήξη τής ένοπλης σύρραξης Ισραήλ-Χαμάς, οι διαδηλώσεις στην Ανατολική Ιερουσαλήμ κατά των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας συνεχίζοντο με αμείωτη ένταση. Οι διαδηλώσεις που πραγματοποιούντο κατά κύριο λόγο στις βραδινές ώρες και αποκλειστικά στις αραβικές γειτονιές, έδωσαν την θέση τους σε επιθέσεις κατά τις οποίες τραυματίσθηκαν θανάσιμα Ισραηλινοί πολίτες σε συγκοινωνιακές αρτηρίες που βρίσκονταν στον δυτικό-εβραϊκό τομέα τής πόλης.

Το κλίμα έντασης αυξήθηκε ακόμα περισσότερο όταν Εβραίοι έποικοι εγκαταστάθηκαν σε πολυκατοικίες που βρίσκονταν στην καρδιά τής αραβικής συνοικίας Σιλουάν ενώ παράλληλα ακτιβιστές τής ισραηλινής θρησκευτικής δεξιάς με την πολιτική στήριξη του υπουργού Οικονομίας της παρούσας κυβέρνησης συνασπισμού Ναφτάλι Μπένετ, στελεχών τού κόμματός του «Εβραϊκή Εστία» αλλά και βουλευτών τής δεξιάς πτέρυγας του κόμματος της κυβερνώσας πλειοψηφίας Λικούντ, έθεσαν ως πρώτο θέμα τής πολιτικής τους ατζέντας την αλλαγή τού status quo στο «Όρος των Τεμενών» ή «Όρος τού Ναού» προκειμένου να επιτραπεί σε Εβραίους πιστούς να προσεύχονται πλησίον του τζαμιού αλ-Ακσά και του Τεμένους τού Ομάρ – δικαίωμα το οποίο αποδίδεται αποκλειστικά σε Μουσουλμάνους. Η απόπειρα δολοφονίας δεξιού Εβραίου θρησκευόμενου ακτιβιστή, που ηγείται εδώ και χρόνια πολιτικής εκστρατείας υπέρ της μεταβολής τού εθιμικού status quo στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ και της απόκτησης περισσοτέρων δικαιωμάτων λατρείας των Εβραίων στην περιοχή, ενίσχυσε τον θρησκευτικό χαρακτήρα τού κύματος εθνοτικής βίας που ήδη συντάρασσε την πόλη.

Από την έναρξη των εθνοτικών βίαιων συγκρούσεων μεταξύ αράβων νεαρών της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας, παρατηρούνται τα εξής:

1. Οι συγκρούσεις στην πόλη άρχισαν με αφορμή την δολοφονία Αμπού-Χντερ, με αποτέλεσμα το κοινωνικό προφίλ τού θύματος να έχει καθορίσει εν πολλοίς και το προφίλ τού μέσου Άραβα νεαρού διαδηλωτή και δράστη ενόπλων επιθέσεων. Λαμβάνοντας υπ' όψιν τις περιοχές στις οποίες παρατηρείται ο κύριος όγκος των συγκρούσεων, η ηλικία τού μέσου Άραβα Μουσουλμάνου διαδηλωτή δεν υπερβαίνει τα 25 έτη, τηρεί μια ισορροπημένη στάση έναντι της μουσουλμανικής θρησκείας, έχει ικανοποιητικό εκπαιδευτικό υπόβαθρο και προέρχεται τόσο από τις υποβαθμισμένες συνοικίες τής νότιας και ανατολικής Ιερουσαλήμ όσο και από τις περισσότερο ανεπτυγμένες οικονομικά αστικές συνοικίες τού βορειοανατολικού αραβικού τομέα τής πόλης. Το κοινωνικό υπόβαθρο του μέσου διαδηλωτή χαρακτηρίζει το επίπεδο του μέσου νεαρού άγαμου άραβα μουσουλμάνου αστού τής Ιερουσαλήμ – που διαφέρει κατά πολύ από τον ίδιας ηλικίας παλαιστινιακό πληθυσμό στις υπόλοιπες πόλεις τής Δυτικής Όχθης και της Γάζας, ως επίσης και από τον μέσο Άραβα Ισραηλινό υπήκοο, που είναι περισσότερο ενταγμένος στην σύγχρονη ισραηλινή κοινωνία.

2. Τόσο μετά την δολοφονία Αμπού-Χντερ (2-7.7.2014) όσο και κατά την διάρκεια της σύρραξης Ισραήλ-Χαμάς (7.7.2014-26.8.2014), ο χαρακτήρας των επεισοδίων στην Ιερουσαλήμ είχε εθνοτικό περιεχόμενο. Στην συνέχεια, όταν ετέθη έντονα το ζήτημα μεταβολής τού status quo στο Όρος των Τεμενών εκ μέρους τής ισραηλινής θρησκευτικής δεξιάς, τότε οι συγκρούσεις έλαβαν επιπλέον θρησκευτική χροιά, παρακινώντας άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και έγγαμα –και άρα κοινωνικώς καταξιωμένα, κατά τα αραβικά ειωθότα- να προβούν σε ένοπλες επιθέσεις κατά ισραηλινών πολιτών στον εβραϊκό τομέα της πόλης, προς τον οποίον έχουν ελεύθερη πρόσβαση.