Ένα χαλιφάτο υπό προϋποθέσεις | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ένα χαλιφάτο υπό προϋποθέσεις

Η βραχύβια υποστήριξη του Μαχάτμα Γκάντι προς ένα Ισλαμικό Κράτος

Η δημοκρατία έκανε λανθασμένη εκκίνηση στο Πακιστάν˙ Οι φιλελεύθερες ιδέες μπορεί να βρήκαν την θέση τους στο πρώτο σύνταγμα της νέας χώρας, αλλά όχι στην νομοθεσία του. Στην πρώτη δεκαετία του ως καινούργιο κράτος, το Πακιστάν χαρακτηρίστηκε από βία και αταξία. Εντός δέκα εβδομάδων μετά την γέννησή του, ξεκίνησε πόλεμο με την Ινδία για το Κασμίρ. Μετά από τρία χρόνια, ο πρωθυπουργός του, Λιακάτ Αλή Χαν, δολοφονήθηκε, αποσταθεροποιώντας την κυβέρνηση και ανοίγοντας την πόρτα για αναταραχή και υπονόμευση˙ Μέσα σε μια δεκαετία, η ανατολική πλευρά τής χώρας έβραζε από αποσχιστικά συναισθήματα. Και μετά από 11 χρόνια, υπήρξε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα -απόδειξη ότι το Πακιστάν ήταν μια εύθραυστη ιδέα με δυσλειτουργικά σύνορα. Η αστάθεια αποκάλυψε επίσης ότι το Ισλάμ ήταν ανεπαρκές ως εθνικιστική βάση. Το 1971, μετά από έναν αιματηρό απελευθερωτικό πόλεμο, το ανατολικό Πακιστάν αποσπάστηκε κι έγινε το Μπαγκλαντές. Εθνοτικές και σεχταριστικές μάχες εξακολουθούσαν να πλήττουν τη χώρα, ιδιαίτερα στην μεγαλύτερη πόλη, το Καράτσι, καθώς και σε όλη την μεγάλη λωρίδα εδάφους δυτικά τού Ινδού ποταμού.

Παραδόξως, η διάσπαση του Πακιστάν ενίσχυσε την άποψη μεταξύ πολλών Μουσουλμάνων ότι το Ισλάμ ήταν η μόνη βάση για την ολοκλήρωση μιας εθνοτικά ποικιλόμορφης χώρας. Αλλά τα κέντρα εξουσίας και οι δημόσιοι θεσμοί που υποστήριξαν την ιδέα τού Πακιστάν ως ένα θεοκρατικό έθνος απλώς το μετέτρεψαν σε ένα καταφύγιο για τρομοκρατικές πολιτοφυλακές που χρησιμοποίησαν την τζιχάντ ως μέσο για να επεκτείνουν τον «ισλαμικό χώρο». Το Πακιστάν έχει μετατραπεί τώρα σε ένα κράτος ζελέ, συνεχώς τρεμάμενο από την πολιτική αστάθεια.

Πράγματι, από αυτό το χάος προέκυψε ένα δεύτερο ισλαμικό κράτος: Το ελεγχόμενο από τους Ταλιμπάν Αφγανιστάν. Όπως έμαθαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, αφού πλήρωσαν βαρύ τίμημα σε αίμα και πόρους, το Πακιστάν παρείχε καταφύγιο στον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Και σήμερα είναι ο φύλακας του μουλά Ομάρ, του ηγέτη των Αφγανών Ταλιμπάν, ο οποίος διευθύνει τον πόλεμό του κατά του ΝΑΤΟ και της Καμπούλ από ασφαλή σπίτια στην Κουέτα και άλλες μυστικές τοποθεσίες.

Ο ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Το ISIS είναι η τρίτη εκδήλωση της σουνιτικής θεοκρατικής αφύπνισης. Η ιδεολογική ώθηση για την σημερινή επέκταση της τζιχάντ προέρχεται από τις θεολογίες τού 18ου αιώνα, του Σάχη Waliullah τού Δελχί και του Muhammad ibn Abd al-Wahhab τής Najd στην Σαουδική Αραβία. Και οι δύο μελετητές προσέφεραν το όραμα ενός αναγεννημένου χαλιφάτου με έναν ηγέτη που θα είναι πιστός στις πρωταρχικές αξίες τού Ισλάμ και που θα το αποκαθάρει από «μη αγνές» πρακτικές και «αιρέσεις» όπως ο Σιιτισμός. Οι σύγχρονοι οπαδοί τους έκαναν το επόμενο βήμα προς τα πίσω, και υπό το takfir [την πρακτική τής κατηγορίας ενός άλλου Μουσουλμάνου ως άπιστου και, άρα, εχθρού τού Ισλάμ], καταδίκασαν κάθε μη-Σουνίτη ως αποστάτη ή άπιστο. Ως αποτέλεσμα, οι Σιίτες πυροβολούνται συνεχώς στο Πακιστάν από Σουνίτες τρομοκράτες.

Η δίψα για την καθαρότητα είναι επίσης μια δίψα για αίμα. Αυτοί οι συνήγοροι του Dar al-Harb, δηλαδή της Βουλής τού Πολέμου, είναι ευτυχείς να καίνε το δικό τους σπίτι, καθώς, γι’ αυτούς, απλώς θα καθαρίσει από τους «σάπιους». Οι τζιχαντιστές κατηγοριοποιούν τους εχθρούς τους σε τρεις ομάδες: Τον απομακρυσμένο εχθρό (κυρίως την Αμερική ), τον εγγύς εχθρό (τους αντίπαλους εγχωρίως ή στην περιοχή) και τις χώρες που έχουν καταλάβει «ισλαμικό έδαφος» (το Ισραήλ, την Ινδία και τώρα την Κίνα, χάρη στην μουσουλμανικής πλειοψηφίας επαρχία της, Xinjiang). Παρά το γεγονός ότι η αλ Κάιντα ασχολείται κατά κύριο λόγο με τον απομακρυσμένο εχθρό, η προτεραιότητα του ISIS είναι να νικήσει τον εγγύς εχθρό, τους Σιίτες, και να εξαλείψει όλους τους μη-Μουσουλμάνους από την περιοχή, παρότι η υποστήριξη για το ISIS έχει γίνει διεθνής. Πρόσφατες πληροφορίες αποκαλύπτουν ότι ίσως υπάρχουν μέχρι και 20.000 ξένοι μαχητές που εργάζονται για την τρομοκρατική ομάδα.

Αυτές οι παράλληλες και επικαλυπτόμενες συγκρούσεις, που συνδέονται με το νήμα τής ισλαμικής θεοκρατίας, αποσταθεροποίησαν την τεράστια περιοχή που εκτείνεται από το Πακιστάν μέχρι την βόρεια Αφρική. Είμαστε, είτε το παραδεχόμαστε είτε όχι, στην μέση ενός Τέταρτου Παγκόσμιου Πολέμου. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε εκεί όπου άρχισε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος: Στις Βερσαλίες. Ήταν, αντίστοιχα, μάχες ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τον φασισμό. Ο τρίτος, ο Ψυχρός Πόλεμος, αναδύθηκε μέσα από την διαφωνία για το μέλλον τής Ευρώπης στην Γιάλτα. Πολεμήθηκε μεταξύ των νικητών τού Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου σχετικά με την εξάπλωση του κομμουνισμού. Τελείωσε με την σοβιετική ήττα στο Αφγανιστάν, όπου ακριβώς ξεκινά ο Τέταρτος –ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας, ο οποίος είναι μια σύγκρουση μεταξύ της δημοκρατίας και της θεοκρατίας.

Σήμερα, οι μουσουλμανικές χώρες που προέκυψαν από τις αυτοκρατορίες των Mughal και των Οθωμανών δεν ήταν σε θέση να συμβιβαστούν με πολλές από τις προϋποθέσεις ενός σύγχρονου κράτους, κυρίως την δημοκρατία, αλλά και με την ελευθερία τής πίστης, την ισότητα των φύλων, καθώς και την οικονομική δικαιοσύνη. Αυτές οι αποτυχίες αποτελούν μια πρόσκληση σε ένα φανταστικό παρελθόν, με την μορφή ενός χαλιφάτου ή, στην περίπτωση των βομβιστών αυτοκτονίας, ενός φανταστικού μέλλοντος στον παράδεισο.