Σφύρα και άκμονας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Σφύρα και άκμονας

Πώς θα νικηθεί το ISIS
Περίληψη: 

Η συνεχιζόμενη αεροπορική εκστρατεία των ΗΠΑ εναντίον τού ISIS κατάφερε να αμβλύνει την δυναμική τής ομάδας προς το κουρδικό και σιιτικό έδαφος. Αλλά απέτυχε να αποτρέψει την ISIS από το να παγιώσει τον έλεγχο επί των σουνιτικών περιοχών στο Ιράκ και την Συρία. Ιδού το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να καταφέρουν και τα δύο.

Ο ROBERT A. PAPE είναι ο συγγραφέας τού βιβλίου με τίτλο Bombing to Win: Air Power and Coercion in War και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, όπου ηγείται του Chicago Project on Security and Terrorism (CPOST).
Ο KEVEN RUBY είναι ερευνητικός διευθυντής στο CPOST.
Ο VINCENT BAUER είναι ερευνητικός αναλυτής στο CPOST.

Στην κορυφή τής ατζέντας του Υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ, Άστον Κάρτερ, για το 2015, είναι να σταματήσει το Ισλαμικό Κράτος τού Ιράκ και της αλ-Σαμ (ISIS). Πολλοί επικριτές υποστηρίζουν ότι η τρέχουσα πολιτική των περιορισμένων χτυπημάτων από αέρος είναι ανεπαρκής για να νικήσει ή να αποδυναμώσει σοβαρά το ISIS, και πρότειναν ριζικές εναλλακτικές λύσεις. Ωστόσο, αυτές οι «θεραπείες» είναι πολύ χειρότερες από την ασθένεια. Το καλύτερο σχέδιο είναι μια επιθετική κίνηση προς τα εμπρός, στο πλαίσιο των γενικών παραμέτρων τής τρέχουσας στρατηγικής, χτίζοντας πάνω στις επιτυχίες της και μειώνοντας δραματικά την δύναμη και την επιρροή τού ISIS, την εποχή που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα θα αφήνει την εξουσία σε δύο χρόνια.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

Υπάρχουν δύο εξέχουσες (και σχεδόν εκ διαμέτρου αντίθετες) εναλλακτικές λύσεις στην τρέχουσα πολιτική. Στο ένα άκρο, ο βασικός συνεργάτης τού CFR, Max Boot, κάνει έκκληση για την ανάπτυξη μέχρι και 30.000 Αμερικανών στρατιωτών πεζικού, για μια επιβληθείσα από την Αμερική ζώνη απαγόρευσης πτήσεων και για κίνητρα προκειμένου να στρατολογηθεί η Τουρκία ως ενεργός στρατιωτικός εταίρος στον αγώνα -όλα προκειμένου να ωθηθούν οι Κούρδοι, οι κυριαρχούμενες από Σιίτες ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας, και οι Σουνίτες να εργαστούν από κοινού για να στείλουν το ISIS πίσω στα οχυρά του στο Ιράκ και την Συρία. Στο άλλο άκρο, ο συνταξιούχος τής Πολεμικής Αεροπορίας, Αντιπτέραρχος David Deptula, υποστηρίζει ότι μια σημαντική επέκταση της αεροπορικής εκστρατείας ενάντια στην ηγεσία τού ISIS και των οικονομικών και στρατιωτικών επίκεντρών του μπορεί να αποδυναμώσει τόσο την οργάνωση που μια ευρεία σουνιτική αντίσταση θα αναπτυχθεί γρήγορα, καθιστώντας περιττές οποιεσδήποτε Ειδικές Δυνάμεις των ΗΠΑ στην περιοχή.

Οι προτάσεις αυτές είναι ταυτόχρονα μη ρεαλιστικές και φιλόδοξες. Χωρίς αμφιβολία, η Ουάσιγκτον θα ήθελε να βρει έναν μαγικό τρόπο για να νικήσει γρήγορα το ISIS στην Συρία και το Ιράκ, αλλά καμία από τις προτάσεις δεν είναι πιθανό να λειτουργήσει όπως διαφημίζεται. Υπάρχουν πάνω από 20 εκατομμύρια Σουνίτες στην Συρία και στο Ιράκ, ένα μεγάλο μέρος των οποίων συνεργάζεται πλέον (παθητικά ή ενεργά) με το ISIS και θα παλέψει σκληρά για να αποφευχθεί η κουρδική και σιιτική κυριαρχία, πόσω μάλλον ο αμερικανικός έλεγχος. Εν τω μεταξύ, η αποστολή αμερικανικών δυνάμεων στο έδαφος μπορεί να βοηθήσει να κερδηθούν κομμάτια εδάφους στην τρέχουσα περίμετρο των εδαφών που κατέχει το ISIS, αλλά είναι απίθανο να αποδυναμώσει την οργάνωση στην καρδιά των περιοχών σουνιτικής πλειοψηφίας. Ακόμα χειρότερα, η συγκρότηση ενός συνασπισμού πολλών εχθρών των Σουνιτών θα μπορούσε κάλλιστα να εμβαθύνει την συνεργασία των τοπικών Σουνιτών με το ISIS. Η επιλογή μόνον αεροπορικών επιχειρήσεων έχει το αντίθετο ελάττωμα. Πιθανότατα θα βλάψει το ISIS στην Raqqah και σε άλλα μέρη τής σουνιτικής ενδοχώρας, αλλά έχει λίγα μέσα για να σταματήσει το ISIS από το να αντιδρά με το να επεκτείνει τα εδάφη που ελέγχει σε άλλες περιοχές.

Οι εναλλακτικές στρατηγικές υπόσχονται πάρα πολλά. Είναι ευάλωτες στην αποτυχία και ρισκάρουν υπερδέσμευση των δυνάμεων των ΗΠΑ, χωρίς λογικές προοπτικές για σημαντικά στρατηγικά πλεονεκτήματα. Ακόμη χειρότερα, αν κάποια από τα ενδιάμεσα βήματα των προτάσεων αποτύχουν να καρποφορήσουν, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μείνουν με την ευθύνη του προβλήματος στα χέρια, μην έχοντας καμιά άλλη επιλογή από το να δεσμεύουν όλο και περισσότερα στρατεύματα στο έδαφος, σε μια πιο όλο και πιο μπερδεμένη σύγκρουση στην Συρία και στο Ιράκ.

ΠΟΛΕΜΗΣΕ ΕΞΥΠΝΑ

Ένα σχέδιο επανάκτησης εδάφους που κατέχει σήμερα το ISIS στο Ιράκ, το οποίο θα έχει πιο περιορισμένους βραχυπρόθεσμους στόχους, θα είναι λιγότερο ευάλωτο σε αποτυχία. Υπάρχει μια θεμελιώδης στρατηγική ασυμμετρία μεταξύ των καταστάσεων στην Συρία και στο Ιράκ. Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο -τα επόμενα δύο χρόνια- η Συρία είναι πιθανό να παραμείνει ανεξέλεγκτη. Όποιος και αν είναι ο τοπικός σύμμαχος που θα συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, πρέπει να πολεμήσει σε δύο μέτωπα, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τον Σύριο ηγέτη Μπασάρ αλ-Άσαντ και το ISIS - ένα έργο τόσο τρομακτικό που δεν αποτελεί καθόλου έκπληξη το γεγονός ότι ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός έχει αποτύχει σε αυτό. Στο Ιράκ, αντιθέτως, υπάρχουν πραγματικές δυνατότητες για επιτυχία. Πράγματι, η επιτυχία στο Ιράκ μπορεί να χρησιμεύσει ως βάση για την επίτευξη σημαντικά περισσότερων επιτυχιών στην Συρία, στο μέλλον.

Από τις αρχές Αυγούστου, όταν ξεκίνησε η αεροπορική εκστρατεία, υπήρξαν πάνω από 1.200 αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ κατά μια ποικιλία στόχων που πραγματοποιήθηκαν από κάθε λογής επανδρωμένα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Πώς ξέρουμε αν η αεροπορική εκστρατεία ήταν αποτελεσματική; Οι αναλυτές και η διοίκηση έχουν διατυπώσει αντικρουόμενους ισχυρισμούς. Εδώ, η μεγαλύτερη ακρίβεια σχετικά με την έννοια της αποτελεσματικότητας είναι δικαιολογημένη.

Υπάρχουν δύο βάσεις για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των αεροπορικών εκστρατειών. Η πρώτη είναι τακτική: Πέτυχαν τα χτυπήματα να καταστρέψουν μαχητές και υλικό τού ISIS; Η δεύτερη αφορά στην στρατηγική: Έχουν συμβάλει στην παρεμπόδιση των στόχων τού ISIS στην περιοχή;

Λίγοι διαφωνούν ότι οι αεροπορικές επιδρομές υπήρξαν αποτελεσματικές σε τακτικό επίπεδο. Αεροπλάνα τής συμμαχίας έχουν καταστρέψει αμέτρητα οχήματα του ISIS, εξάλειψαν στελέχη τού ISIS, και διατάραξαν την υποδομή παραγωγής πετρελαίου. Όλο αυτό το διάστημα, δεν υπήρξαν θύματα από την πλευρά τής συμμαχίας.