Η Γαλλία φλέγεται | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Γαλλία φλέγεται

Η επίθεση στο Charlie Hebdo και το μέλλον τής αλ Κάιντα
Περίληψη: 

Ο αριθμός των νεκρών κάνει την επίθεση αυτής της εβδομάδας την πιο σημαντική επί γαλλικού εδάφους από την εποχή τής ναζιστικής κατοχής -ένα τεράστιο ορόσημο στην εκστρατεία τής αλ Κάιντα εναντίον τής Δύσης.

Η JYTTE KLAUSEN είναι καθηγήτρια Διεθνούς Συνεργασίας στην έδρα Lawrence A. Wien στο Πανεπιστήμιο Brandeis.

Νωρίς στις 7 Ιανουαρίου, μασκοφόροι ένοπλοι εισέβαλαν στα γραφεία σύνταξης του γαλλικού σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo και σκότωσαν 12 ανθρώπους. Ο αριθμός των νεκρών ίσως να αυξηθεί κι άλλο. Η επίθεση συνέπεσε με μια συντακτική σύσκεψη στην εφημερίδα, όπου είχαν μαζευτεί τα βασικά επιτελικά στελέχη. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, οι δράστες εισέβαλαν σε ένα από τα γραφεία, καλώντας τα ονόματα του εκδότη και των σκιτσογράφων πριν να τους πυροβολήσουν. Οι δολοφόνοι, που θεωρείται ότι είναι μέλη τής αλ Κάιντα, δραπέτευσαν.

Ο αριθμός των νεκρών κάνει την επίθεση αυτής της εβδομάδας την πιο σημαντική επί γαλλικού εδάφους από την εποχή τής ναζιστικής κατοχής, ένα τεράστιο ορόσημο στην εκστρατεία τής αλ Κάιντα εναντίον τής Δύσης. Είναι μέρος μιας μακράς σειράς σχεδίων να σκοτώσει προσωπικότητες των μέσων ενημέρωσης για την συμβολική αξία τους στην Δύση ως πρότυπα της ελευθερίας τού λόγου και σε κάποιους Μουσουλμάνους ως παραδείγματα του κακού κοσμικού χαρακτήρα τού κράτους. Για τους τρομοκράτες, το προσωπικό τού Hebdo ήταν ιδιαίτερα ελκυστικός στόχος, δεδομένου ότι ήταν μια από τις λίγες ευρωπαϊκές εφημερίδες που, στον απόηχο του επεισοδίου των κινουμένων σχεδίων στην Δανία το 2009, συνέχισε να δημοσιεύει οργίλες γελοιογραφίες τού Μωάμεθ, γελοιοποιώντας τους ευσεβισμούς των εξτρεμιστών ισλαμιστών. Στην πραγματικότητα, το κτήριο του περιοδικού είχε ήδη υποστεί βομβιστική επίθεση το 2011, αφού δημοσίευσε ένα ειδικό «Τεύχος Μωάμεθ» παρουσιάζοντας τον Μουσουλμάνο προφήτη δήθεν ως προσκεκλημένο συντάκτη. Οι συνεχιζόμενες απειλές κατά της εφημερίδας ήταν δημόσιες και γνωστές.

Η γαλλική θέση για την επίθεση είναι ότι επρόκειτο για ένα μοναδικό περιστατικό που διενεργήθηκε από επαγγελματίες τρομοκράτες, μάλλον εκπαιδευμένους στην Συρία. Οι τρεις άνδρες εντοπίστηκαν από την γαλλική αστυνομία, καθώς οι ένοπλοι αποτελούν το υλικό στους γαλλικούς εφιάλτες. Και οι τρεις μιλούσαν στα γαλλικά, και, κατά την έξοδό τους από την σκηνή τού εγκλήματος, είπαν σε παρευρισκόμενους να πουν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ότι ήρθαν από την «αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο» (al Qaeda in the Arabian Peninsula, AQAP). Ένα μέλος τού κυττάρου, ο Χαμίντ Μουράντ, είναι μόλις 18 ετών και λέγεται ότι έχει παρακολουθήσει το γυμνάσιο στην βόρεια πόλη Ρεμς. Οι άλλοι δύο είναι αδέλφια –ο Σαΐντ Κουασί, ο οποίος είναι 34 ετών, και ο Σερίφ Κουασί, ο οποίος είναι 32 ετών. Οι αδελφοί Κουασί ήταν γνωστοί στην γαλλική αστυνομία. Ο Σερίφ συνελήφθη τον Ιανουάριο του 2005 και καταδικάστηκε τρία χρόνια αργότερα σχετικά με έναν κύκλο στρατολογήσεων που σχεδίαζε να στείλει κατοίκους τής Γαλλίας να πολεμήσουν για την αλ Κάιντα στο Ιράκ. Εκείνη την εποχή, ο Σερίφ ευχαρίστησε την αστυνομία γιατί τον εμπόδισε να πάει στο Ιράκ, αλλά η μεταμέλειά του μάλλον δεν ήταν ειλικρινής. Τον Μάιο του 2010, συνελήφθη και πάλι σχετικά με ένα σχέδιο να απελευθερώσει δύο γνωστούς Γαλλο-αλγερινούς τζιχαντιστές, τον Djamel Beghal και τον Smain Ait Ali Belkacem, τους δράστες τής βομβιστικής επίθεσης στο Μετρό τού Παρισιού το 1995.

Δεν είναι κατ’ ανάγκην αντιφατικό να πούμε ότι οι επιτιθέμενοι ήταν από την AQAP και ότι είχαν εκπαιδευτεί στην Συρία, όπου οι περισσότεροι μαχητές θεωρείται ότι είναι σύμμαχοι με το Ισλαμικό Κράτος τού Ιράκ και της αλ-Σαμ (ISIS) ή μικρότερες συνδεδεμένες με την αλ Κάιντα ομάδες. Η AQAP με έδρα την Υεμένη είναι γνωστό ότι έχει στείλει μαχητές στην Συρία. Και η αλ Κάιντα, που αντιμετωπίζει ανταγωνιστική πίεση από το ISIS, ήταν σίγουρα απεγνωσμένη για μια νίκη. Επομένως, είναι λογικό να υποθέσουμε ότι οι δολοφονίες στην Γαλλία θα μπορούσε να είναι μια προσπάθεια της αλ Κάιντα να υπενθυμίσει στον κόσμο ότι εξακολουθεί να είναι σημαντική.

Πράγματι, μερικοί σχολιαστές είχαν προβλέψει ακριβώς μια τέτοια έκβαση και μάλιστα είχαν προχωρήσει τόσο πολύ ώστε να πουν ότι η αλ Κάιντα αντιμετωπίζει σίγουρη πτώση με το ISIS στην σκηνή. Αλλά η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν ήταν ποτέ πρόθυμη να κάνει εκπτώσεις στην απειλή από την αλ Κάιντα. Και η πραγματικότητα είναι ότι η άνοδος μιας οργάνωσης δεν ισοδυναμεί με την πτώση μιας άλλης. Αντίθετα, σήμερα υπάρχουν απλώς πολύ περισσότεροι εκπαιδευμένοι δολοφόνοι, από περισσότερες ομάδες, ελεύθεροι στην δυτική Ευρώπη, από όσοι σε οποιαδήποτε προηγούμενη εποχή στα 20 χρόνια τής ιστορίας που η αλ Κάιντα απειλεί την Δύση.

Η συγκεκριμένη επίθεση ταιριάζει καλά με το παλιό σενάριο της αλ Κάιντα. Η οργάνωση, ειδικά η AQAP, έχει κάνει την δολοφονία των γελοιογράφων ειδικότητά της. Το 2011, το ανώτερο στέλεχος της αλ Κάιντα, Anwar al-Awlaki εξέδωσε ένα online κήρυγμα με τίτλο «Η σκόνη δεν θα καταλαγιάσει ποτέ», λέγοντας στους υποστηρικτές του να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους και να σκοτώσουν σκιτσογράφους που προσέβαλαν τον Προφήτη. Το βίντεο [1] έχει συνδεθεί με έναν μεγάλο αριθμό επιθέσεων και απειλών εναντίον Δυτικών που θεωρείται ότι έχουν δυσφημίσει τον Προφήτη. Τον Μάρτιο του 2013, το Inspire, το online περιοδικό που εκδίδεται από την AQAP, παρουσίασε μια αφίσα «Καταζητείται» καταγράφοντας τους εχθρούς τού Προφήτη. Ο αρχισυντάκτης τού Hebdo, Stéphane Charbonnier, ήταν στον κατάλογο. Ήταν μεταξύ εκείνων που σκοτώθηκαν την Τετάρτη.