Η μεγάλη χρονιά των Κούρδων

Τελικά, η επιδίωξη του Κουρδιστάν για ανεξαρτησία στηρίζεται στην ικανότητα της κυβέρνησης Μπαρζανί να διαχειριστεί τις σχέσεις της με δύο ισχυρούς γείτονες των εδαφών της, την Τουρκία και το Ιράν. Η περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν έχει ήδη ισχυρούς δεσμούς με την Τουρκία˙ Η Άγκυρα έχει προσπαθήσει να χτίσει τις σχέσεις της με τον Μπαρζανί για να αντιμετωπίσει τους δεσμούς τού Ερμπίλ με την ευθυγραμμισμένη με την Τεχεράνη κυβέρνηση στην Βαγδάτη. Δεδομένου ότι η περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν συνεχίζει να επεκτείνει τις εξαγωγές πετρελαίου μέσω του λιμανιού Τσεϊχάν τής Τουρκίας, η Άγκυρα θα επωφεληθεί οικονομικά από ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν που είναι σε θέση να εμπορευματοποιήσει την δική του ενέργεια. Πιο κρίσιμο, η περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν έχει την δυνατότητα να εξάγει 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου προς την Τουρκία, κάτι που θα διευκολύνει την ραγδαία αύξηση της εγχώριας ζήτησης -η οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας έχει τριπλασιάσει την κατανάλωση φυσικού αερίου από 15 bcm το 2000 στα 46 bcm το 2010. Το κουρδικό φυσικό αέριο θα προσφέρει έτσι μια προσιτή και αξιόπιστη παροχή που θα μειώσει την εξάρτηση της Τουρκίας από την Ρωσία και θα συμβάλει να διασφαλιστεί η συνέχιση της οικονομικής ανάπτυξης -υπάρχουν 1.200 τουρκικές εταιρείες που λειτουργούν στο ιρακινό Κουρδιστάν και έχουν επωφεληθεί από την οικονομική άνθηση του Ερμπίλ. Μετά την Γερμανία, το Ιράκ αποτελεί την μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά τής Τουρκίας, με την συντριπτική πλειοψηφία των αξίας 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων τουρκικών εξαγωγών να πωλούνται στην περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν.

Οι ενεργειακές και εμπορικές σχέσεις τής Τουρκίας με το ιρακινό Κουρδιστάν έχουν ήδη αλλάξει την στάση της προς την περιοχή. Ο έλεγχος των Κούρδων στο Κιρκούκ, πατρίδα ενός αρκετά μεγάλου πληθυσμού Τουρκμένων, υπήρξε ένα ευαίσθητο θέμα για την Τουρκία. Προς απογοήτευση των Τούρκων εθνικιστών, ωστόσο, η Άγκυρα έχει συναινέσει στον έλεγχο της πόλης από την KRG. Δύο ημέρες πριν από την ανακοίνωση του Μπαρζανί περί δημοψηφίσματος, ο Hüseyin Çelik - τότε αντιπρόεδρος του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) της Τουρκίας- είπε στους Financial Times ότι η Τουρκία δεν θα αντιταχθεί στην ανεξαρτησία τής KRG.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι το Ιράν, επίσης, θα αποδεχθεί -ακόμα και αν δεν υποστηρίζει- ένα κουρδικό κράτος. Πρώτα απ’ όλα, το Ερμπίλ και η Τεχεράνη διαπραγματεύθηκαν μια συμφωνία στα τέλη Απριλίου 2014 για την κατασκευή δίδυμων αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου μεταξύ της κουρδικής περιοχής και του Ιράν. Αυτό το νέο επίπεδο ενεργειακής συνεργασίας μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι η Τεχεράνη θα μπορούσε να δεχθεί ένα κουρδικό κράτος εφ’ όσον δεν υποκινεί τον κουρδικό πληθυσμό του Ιράν να επιδιώξει την αυτοδιάθεσή του. Δεύτερον, η αποτροπή τού ιρακινού Κουρδιστάν από την απόκτηση της ανεξαρτησίας με μια άμεση στρατιωτική επέμβαση είναι εκτός συζήτησης, ειδικά τώρα που το Ερμπίλ λαμβάνει Δυτική στρατιωτική βοήθεια. Οποιαδήποτε στρατιωτική δράση για να εμποδιστεί η επιδίωξη του Ερμπίλ για ανεξαρτησία θα οδηγήσει σε κουρδικά αντίποινα με επιθέσεις στο ιρανικό έδαφος. Η κυβέρνηση του Ερμπίλ αναπτύσσει ήδη, με την βοήθεια Δυτικών στρατιωτικών συμβούλων, το αναγκαίο στρατιωτικό δόγμα, την κατάρτιση και την ηγεσία για να μετατρέψει τους Peshmerga σε έναν ικανό εθνικό στρατό. Με την κοινοβουλευτική έγκριση της KRG, ο Μπαρζανί έχει αρχίσει να τοποθετεί όλες τις δυνάμεις των Peshmerga υπό ενιαία δομή διοίκησης και έχει δημιουργήσει ένα Συμβούλιο Ασφαλείας, το οποίο εποπτεύει ο ίδιος.

Αν το Ερμπίλ μπορεί να συνεχίσει να αποδεικνύει την ικανότητά του για αποτροπή, η Τεχεράνη θα ήταν πιθανόν να δεχθεί την ανεξαρτησία των Κούρδων με τον ίδιο τρόπο που έχει φθάσει να αποδεχθεί εκείνη του Αζερμπαϊτζάν. Αν και είναι εχθρική προς την κοσμική κυβέρνηση στο Μπακού και θεωρεί ύποπτες τις προθέσεις τού Αζερμπαϊτζάν απέναντι στον μεγάλο αζερικό πληθυσμό τού Ιράν, η Τεχεράνη δυσφορώντας άρχισε να αναπροσαρμόζει την στάση της προς το Αζερμπαϊτζάν, αφού απέτυχε να παιδέψει το Μπακού υποστηρίζοντας την Αρμενία στον πόλεμο για την διαφιλονικούμενη περιοχή τού Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το 1991 ως το 1994. Η στενή στρατιωτική συνεργασία τού Αζερμπαϊτζάν με τους περιφερειακούς αντιπάλους τού Ιράν, την Τουρκία και το Ισραήλ, ώθησε την Τεχεράνη να επανεμπλακεί με τον βόρειο γείτονά της.

ΕΝΑ ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΠΟΥ ΚΛΕΙΝΕΙ

Αυτές οι σχεδόν ιδανικές συνθήκες δεν θα διαρκέσουν πολύ -έξι μήνες κατ’ ανώτατο. Η σειρά των νικών των Peshmerga [2] επί του ISIS στις κουρδικές περιοχές Makhmur, Zumar, και πιο πρόσφατα στην Sinjar, σημαίνει ότι η περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν ασκεί πλέον αποτελεσματικό έλεγχο σε αυτές τις αμφισβητούμενες περιοχές με την επίσημη έγκριση των ΗΠΑ και την βοήθεια του ΝΑΤΟ. Αλλά μόλις η απειλή του ISIS στο Ιράκ υποχωρήσει και η εστίαση της Δύσης μετατοπιστεί αποκλειστικά στην Συρία, η περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν μπορεί να βρεθεί υπό αυξανόμενη πίεση για να αναβάλει το δημοψήφισμα. Ωστόσο, εάν οι Κούρδοι πρόκειται να ψηφίσουν για την ανεξαρτησία εντός των προσεχών μηνών, μπορούν να το πράξουν χωρίς να ανησυχούν ότι οι Δυτικές δυνάμεις θα τους αντιμετωπίσουν με την μείωση της αμυντικής υποστήριξής τους˙ Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ φοβούνται ότι οποιαδήποτε υποχώρηση θα επιτρέψει στο ISIS για αναζωογονηθεί ή στους υποστηριζόμενους από το Ιράν Σιίτες πολιτοφύλακες να προωθηθούν. Η ιρανική στρατιωτική παρουσία στην Jalawla -μια περιοχή που γειτνιάζει με τα σύνορα με το Ιράν και ελέγχεται από την Πατριωτική Ένωση του Κουρδιστάν (PUK), τον αντίπαλο τού KDP του Μπαρζανί- παροτρύνει περαιτέρω τον Μπαρζανί να κάνει το δημοψήφισμα σύντομα καθώς μια κουρδική ψήφος υπέρ τής ανεξαρτησίας θα πιέσει την PUK να αποστασιοποιηθεί από το Ιράν.