Επιδιορθώνοντας το Ιράκ

Ο πρωθυπουργός τού Ιράκ, Χάιντερ αλ-Αμπάντι, κάποτε ένας σκοτεινός βουλευτής που είχε εξοριστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο από τον πρώην πρόεδρο Σαντάμ Χουσεΐν, πρόσφατα αναδύθηκε από τις σκιές τού κόμματος Ντάουα (Dawa) για να οδηγήσει την χώρα του έξω από την πιο απειλητική κρίση πολιτικής και ασφάλειας που έχει δει από το 2003. Είχε διοριστεί επισήμως ως πρωθυπουργός στις 8 Σεπτεμβρίου, κληρονομώντας μια χώρα που ήταν ουσιαστικά ερείπια. Το ένα τρίτο τού Ιράκ είχε πέσει στους Σουνίτες μαχητές τού Ισλαμικού Κράτους τού Ιράκ και της αλ-Σαμ (ISIS), συμπεριλαμβανομένης της Μοσούλης, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης τής χώρας˙ Οι Κούρδοι είχαν κινηθεί να καταλάβουν το πλούσιο σε πετρέλαιο Κιρκούκ και απείλησαν να αποσχιστούν˙ Και οι Σιίτες προετοιμάζοντο για περαιτέρω επέλαση του ISIS.

Παρότι ο Abadi ήταν ένας μη δοκιμασμένος ηγέτης, ο αρχικός διορισμός του πήρε ευρεία εγχώρια και διεθνή συναίνεση, λόγω της υπόσχεσής του, ως Σιίτης, να εξισορροπήσει τα αντικρουόμενα συμφέροντα των εθνο-θρησκευτικών ομάδων τού Ιράκ: Σουνίτες, Σιίτες και Κούρδοι. Ο Abadi είχε επίσης μια φήμη στο κοινοβούλιο ως ηγέτης συμβιβαστικός και προσανατολισμένος στις λύσεις. Για να είμαστε δίκαιοι, μερικές από τις πρόωρες τυμπανοκρουσίες γύρω από τον Abadi στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να έχουν προέλθει από την συλλογική ανακούφιση επειδή ο διχαστικός προκάτοχός του, ο Νούρι αλ Μαλίκι, τελικά αποχώρησε. Με τις δύο πρώτες θητείες του, ο Μαλίκι είχε αποξενώσει τους Σουνίτες και τους Κούρδους, καθώς και τις χώρες τού Κόλπου και την Τουρκία, με το παρωπιδικό σχέδιό του να εδραιώσει την εξουσία για την σιιτική φατρία του.

Αλλά ο Abadi δεν απογοήτευσε στις πρώτες εκατό ημέρες του στην εξουσία, παρότι θα δοκιμαστεί σοβαρά από τις επαχθείς προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά του.

ΜΙΑ ΠΡΑΞΗ ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗΣ

Μια καθοριστική στιγμή τού Abadi στους πρώτους λίγους μήνες του ως πρωθυπουργός ήταν η εξομάλυνση της μακράς αντιπαράθεσης ανάμεσα στην Βαγδάτη και το ιρακινό Κουρδιστάν για τον καταμερισμό τού πετρελαϊκού πλούτου και, τέλος, η προσφορά στήριξης στις κουρδικές ένοπλες δυνάμεις, που είναι γνωστές ως Peshmerga, κάτι που είχε παραμεληθεί σοβαρά υπό τον Μαλίκι. Με μια νέα συμφωνία που σφυρηλατήθηκε στα μέσα Δεκεμβρίου, η Βαγδάτη θα πληρώσει στην Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν (KRG) το ήμισυ του συνόλου των εσόδων που προέρχονται από τα κοιτάσματα πετρελαίου που ελέγχονται από τους Κούρδους. Θα χρηματοδοτήσει επίσης τους Peshmerga και θα επιτρέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες να τους εξοπλίσουν. Ενώ αυτή είναι μια σημαντική παραχώρηση τόσο νωρίς στην θητεία του, η συμφωνία επιτρέπει στον Abadi να μαλακώσει τις κουρδικές εκκλήσεις για ανεξαρτησία, αλλά και να δηλώσει την προθυμία του να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες μεσολαβούν στις διαπραγματεύσεις. Περαιτέρω, η χρονική στιγμή τής συμφωνίας απελευθερώνει την κυβέρνηση του Abadi να εστιάσει στην συμφιλίωση με τους Σουνίτες, μερικοί από τους οποίους έχουν στραφεί στο να πολεμήσουν στο πλευρό τού ISIS μετά από χρόνια αποκλεισμού υπό τον Μαλίκι.

Παρά το γεγονός ότι οι Σουνίτες χαίρονται να βλέπουν τον Μαλίκι να φεύγει, ακόμη δεν εμπιστεύονται πλήρως τον Abadi. Μόνο μια χούφτα σουνιτικών φυλών στην επαρχία Ανμπάρ, το μεγαλύτερο τμήμα τής οποίας έχει καταληφθεί από το ISIS, ενώθηκε με τις κυβερνητικές δυνάμεις για να νικήσει τους αντάρτες. Αλλά η απροθυμία των Σουνιτών μπορεί να μαλακώσει με την πάροδο του χρόνου, αν ο Abadi εξακολουθήσει να παραμένει ευαίσθητος στις απαιτήσεις τους, όπως μεταξύ άλλων ο τερματισμός των πολιτικών διακρίσεων που στοχεύουν σουνιτικά μέλη, η απελευθέρωση Σουνιτών κρατουμένων, και η χορήγηση περισσότερων εξουσιών σε σουνιτικές επαρχιακές κυβερνήσεις. Η νέα κυβέρνησή του έχει διαθέσει περισσότερες υπουργικές θέσεις σε Σουνίτες ηγέτες -επτά συνολικά- και, για πρώτη φορά από το 2010, το κοινοβούλιο ενέκρινε [1] τους διορισμούς των υπουργών Εσωτερικών και Άμυνας, μετά από δύο μήνες έντονης συζήτησης. Η τελευταία θέση καταλήφθηκε από τον Χαλέντ αλ-Ομπέιντι, έναν εξέχοντα Σουνίτη πολιτικό από την Μοσούλη. Τον Νοέμβριο, όταν ένας δικαστής διορισμένος από τον Μαλίκι εξέδωσε μια θανατική καταδίκη για τον Ahmed Al-Alwani, ένα Σουνίτη πολιτικό ηγέτη τού οποίου η φυλή βοηθά την Βαγδάτη στην καταπολέμηση του ISIS, ο Abadi προσέγγισε τους αρχηγούς των Αλουανίτικων φυλών και ανέστειλε την ποινή. (Ο Alwani είχε κατηγορηθεί για την δολοφονία δύο στρατιωτών κατά την διάρκεια μιας επιδρομής των δυνάμεων ασφαλείας στο στρατόπεδό του τον Δεκέμβριο του 2013. Ο ίδιος αρνείται τις κατηγορίες). Ακόμη και με κίνδυνο να χάσει την υποστήριξη του δικού του συνασπισμού και του σιιτικού εκλογικού σώματος, ο Abadi έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία για την απομάκρυνση διεφθαρμένων πολιτικών και στρατιωτικών αξιωματούχων που είχε διορίσει ο Μαλίκι, μερικοί από τους οποίους λαμβάνουν μισθούς για να εποπτεύουν «στρατιώτες φάντασμα» [2] ή στρατιώτες που λαμβάνουν αμοιβή χωρίς να κάνουν καμία εργασία και κοστίζουν στην κυβέρνηση εκατομμύρια δολάρια. Ο Abadi εντόπισε τουλάχιστον 50.000 τέτοιους στρατιώτες.