Η καταρρέουσα κλεπτοκρατία του Καρίμοφ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η καταρρέουσα κλεπτοκρατία του Καρίμοφ

Το ξήλωμα του σοβιετικού κατάλοιπου Ουζμπεκιστάν

Μετά το Αντιτζάν, καταστράφηκαν σε μεγάλο βαθμό και τα τελευταία απομεινάρια μιας ανεξάρτητης, οργανωμένης κοινωνίας πολιτών. Χωρίς πραγματικά κόμματα αντιπολίτευσης και με την εφαρμογή αχαλίνωτων βασανιστηρίων στο σύνολο του συστήματος επιβολής του νόμου της χώρας, το Ουζμπεκιστάν μετατράπηκε σε μια από τις πιο καταπιεστικές χώρες του κόσμου, με μόνιμη παρουσία στην λίστα των χειρότερων από τους χειρότερους που δημοσιεύεται στο Freedom House [8]. Το να κατηγορηθεί κανείς για κάποιο έγκλημα αποτελεί σχεδόν πάντα εγγύηση της καταδίκης του, με τα στοιχεία που αποδεικνύουν την ενοχή του να προέρχονται από εξαναγκασμένες ομολογίες, οι οποίες ήταν αποτέλεσμα ξυλοδαρμού των υπόπτων, όποτε αυτό ήταν απαραίτητο. Οι θρησκευτικές διώξεις είναι διαδεδομένες, θέτοντας στο στόχαστρο τόσο τις θρησκευτικές μειονότητες, όσο και τους Μουσουλμάνους που δεν αποδέχονται την κρατικά ελεγχόμενη εκδοχή του Ισλάμ [9]. Ωστόσο, από την στιγμή που ο Καρίμοφ απαγορεύει στους Μουσουλμάνους να ασκήσουν το Ισλάμ εκτός του υπό κρατικό έλεγχο θρησκευτικού συστήματος, καταφέρνει μόνο να ενισχύσει την ρητορική των εξτρεμιστικών ισλαμικών ομάδων, όπως το Ισλαμικό Κίνημα του Ουζμπεκιστάν [10], το οποίο υποστηρίζει την υπαγωγή του στο Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της αλ-Σαμ ( ISIS [11]). Εκτιμάται ότι οι φυλακές του Ουζμπεκιστάν έχουν σήμερα έως 12.000 [12] τροφίμους που έχουν φυλακιστεί για τις πολιτικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις και δραστηριότητές τους. Ακόμη κι η πρώην λαμπερή και γνωστή στο Twitter κόρη του Καρίμοφ, Gulnara Karimova, [13] βρίσκεται πλέον σε κατ’ οίκον περιορισμό [14] αφότου έχασε την εύνοια του πατέρα της.

ΜΕ ΤΕΤΟΙΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

Ο Καρίμοφ έπαιξε καλά τα διεθνή χαρτιά του κατά την διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, καθώς η στρατηγική θέση του Ουζμπεκιστάν σε μια σημαντική δίοδο ανεφοδιασμού των ΗΠΑ και των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ προς το Αφγανιστάν τον έσωσε από οποιαδήποτε σοβαρή μομφή. Παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις με την Δύση πάγωσαν μετά την σφαγή στο Αντιτζάν, οι κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ που επιβλήθηκαν στην χώρα μετά την σφαγή– συμπεριλαμβανομένων των απαγορεύσεων πώλησης όπλων στο Ουζμπεκιστάν- έχουν αρθεί εδώ και καιρό.

Το παρόν του Ουζμπεκιστάν είναι ζοφερό και το μέλλον του αναμένεται να είναι ακόμη χειρότερο. Ο Καρίμοφ αντιμετωπίζει μυριάδες προβλήματα, τόσο μακροπρόθεσμα όσο και βραχυπρόθεσμα: Ο πληθυσμός του Ουζμπεκιστάν είναι νεαρής ηλικίας και αυξάνεται ενώ υπάρχει έλλειψη θέσεων εργασίας ˑ η διεφθαρμένη, αναποτελεσματική οικονομία της χώρας κρατάει δέσμια την ανάπτυξη ˑ η αχαλίνωτη εισοδηματική ανισότητα έχει επιδεινωθεί από την πτώση της ρωσικής οικονομίας ˑ ενώ οι νόθες εκλογές κατάφεραν απλά να επικυρώσουν την γενική αίσθηση στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων. Η μοναδική απάντηση του Καρίμοφ σε αυτά τα προβλήματα ήταν να προσπαθήσει να αποσπάσει την προσοχή. Κατηγορεί την θρησκευτική ριζοσπαστικοποίηση και τον ισλαμικό εξτρεμισμό για τα προβλήματα της χώρας, αλλά αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει τα αίτια της αναταραχής στο εσωτερικό της χώρας: Τις δικές του δεκαετίες κλεπτοκρατίας.

Αν δεν αντιμετωπίσει η Τασκένδη τις αδυναμίες της, πρέπει να το κάνει η Δύση. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τις πολιτικές τους σε ό, τι αφορά το Ουζμπεκιστάν, αναγνωρίζοντας ότι οι ενέργειες του σημερινού καθεστώτος είναι υπεύθυνες για τα προβλήματα της χώρας κι ότι οι κατασταλτικές τάσεις του Καρίμοφ το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να αυξήσουν την πιθανότητα αναταραχών. Η Δύση πρέπει να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στις Αρχές του Ουζμπεκιστάν ώστε να αλλάξουν τις πολιτικές που εφαρμόζουν και να επικεντρωθούν περισσότερο σε θέματα ανθρώπινης ασφαλείας: Την δημιουργία θέσεων εργασίας ˑ την παροχή εκπαίδευσης ˑ την καταπολέμηση της διαφθοράς και της εισοδηματικής ανισότητας ˑ και την παροχή στους πολίτες της δυνατότητας να ασκήσουν τα δικαιώματά τους, ενθαρρύνοντάς τους έτσι να συμβάλουν στο μέλλον της χώρας.

Το σύστημα του Καρίμοφ είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό σε οποιαδήποτε αλλαγή, ενώ έχει γίνει σαφές ότι η αλλαγή του κατεστημένου στο Ουζμπεκιστάν δεν θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Οι Αρχές του Ουζμπεκιστάν ανέφεραν ότι το 91% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων συμμετείχε στις εκλογές του Μαρτίου, αγνοώντας ότι στην Ρωσία και μόνο υπάρχουν σήμερα περισσότερα από δύο εκατομμύρια Ουζμπέκων πολιτών. Οι ειλικρινείς, κρίσιμες δημόσιες δηλώσεις της Δύσης σχετικά με την γελοιότητα της τελευταίας εκλογικής νίκης του Καρίμοφ θα αποτελούσαν μια καλή αρχή για την άσκηση μεγαλύτερων πιέσεων στο καθεστώς. Από το σημείο αυτό, η Δύση μπορεί να πιέσει για την εφαρμογή πραγματικών μεταρρυθμίσεων - αλλαγών που θα μπορούσαν να μετατρέψουν ένα σοβιετικό κατάλοιπο σε λειτουργικό κράτος.

Copyright © 2002-2014 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/140674/alisher-ilkhamov-and-jeff-...