Το παιχνίδι του Ιράν στην Υεμένη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το παιχνίδι του Ιράν στην Υεμένη

Γιατί δεν ευθύνεται η Τεχεράνη για τον εμφύλιο πόλεμο

Μετά από αυτό, ο πόλεμος συνεχίστηκε. Οι Χούδι πρότειναν να καλέσουν τον αγιατολάχ Αλί Σιστανί, τον πιο δημοφιλή ηγέτη των Σιιτών του Ιράκ γνωστό για την μετριοπάθεια του, να μεσολαβήσει μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Όμως, η έκκληση αυτή ήρθε αντιμέτωπη με ώτα μη ακουώντων. Ένας Σαουδάραβας κληρικός, ο Muhammad al- Arifi, απέρριψε τον Σιστανί ως «άπιστο». Εν τω μεταξύ, οι Χούδι πλησίαζαν ιδεολογικά όλο και περισσότερο την Τεχεράνη.

Για τους Χούδι, η άφιξη της Αραβικής Άνοιξης στην Υεμένη, στις αρχές του 2011 αποτέλεσε δώρο. Όταν οι άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να υποστηρίξουν την δημοκρατία, οι πρώην αντιδημοκρατικοί Χούδι ενώθηκαν μαζί τους. Το αυξανόμενο κίνημα διαμαρτυρίας έδωσε ένα τέλος στην 37ετή ηγεμονία του Σάλεχ και ο αντιπρόεδρός του, ο Abd Rabbuh Mansur Hadi , ήταν ο αδιαμφισβήτητος νικητής των προεδρικών εκλογών. Ωστόσο, η ηγεμονία του Hadi, ο οποίος έχαιρε της συμπάθειας της Σαουδικής Αραβίας, ήταν βραχύβια. Ο Saleh και το τεράστιο δίκτυό του εντός των ενόπλων δυνάμεων και των Υπηρεσιών πληροφοριών ενώθηκε με τους Χούδι με σκοπό την ανατροπή του Hadi, ο οποίος διέφυγε στην Σαουδική Αραβία. Σήμερα, οι Χούδι και οι συνεργάτες τους ελέγχουν την Sanaa και το μεγαλύτερο μέρος της Υεμένης. Οι Χούδι, οι οποίοι έχουν διαπράξει ενέργειες τρομοκρατίας και εκφοβισμού, δεν θα μπορούσαν να αποκτήσουν μια τόσο γρήγορη άνοδο αν δεν είχαν δημιουργήσει μια τακτική συμμαχία με τον Saleh, την παλιά τους νέμεση. Η Σαουδική Αραβία έχει βάλει στο στόχαστρο τους Χούδι σαν να είναι οι μοναδικοί υπεύθυνοι για το χάος.

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚOI ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ

Ο εμφύλιος πόλεμος στην Υεμένη, την φτωχότερη χώρα του αραβικού κόσμου, αποτελεί αντανάκλαση μιας άγριας διαμάχης μεταξύ διαφορετικών αιρέσεων και φυλών, η καθεμία με τις δικές της αμφισβητήσιμες παρελθοντικές πεποιθήσεις και δραστηριότητες. Θα ήταν ανειλικρινές να κατηγορηθεί για όλα το Ιράν και να περιγραφεί η Σαουδική Αραβία ως μια καλοπροαίρετη δύναμη.

Η φύση και η έκταση της εμπλοκής του Ιράν έχει μεγαλοποιηθεί και μερικές φορές έχει παραμορφωθεί σκόπιμα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με έγγραφο του WikiLeaks, όταν ο Σάλεχ ενημερώθηκε εκείνον τον χρόνο για την συντριβή ενός αμερικάνικου τηλεκατευθυνόμενου αεροσκάφους στο έδαφος της Υεμένης, επέμεινε δημοσίως ότι το τηλεκατευθυνόμενο αεροσκάφος ήταν ιρανικό και ότι περισυνέλλεγε πληροφορίες. Στην συνέχεια, το 2009, η Υεμένη κατάσχεσε μια μικρή βάρκα στα χωρικά της ύδατα και ισχυρίστηκε ότι περιείχε ιρανικά όπλα και μετρητά που επρόκειτο να φτάσουν στην κατοχή των Χούδι. Το Ιράν αρνήθηκε τις κατηγορίες.

Σε ένα μυστικό τηλεγράφημα στην Ουάσιγκτον, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ, Stephen Seche, έγραψε ότι «οι περισσότεροι τοπικοί πολιτικοί αναλυτές αναφέρουν ότι οι Χούδι απόκτησαν τα όπλα τους από την μαύρη αγορά της Υεμένης». Ανέφερε τα λόγια ενός υψηλόβαθμου αξιωματικού της Υεμένης λέγοντας ότι οι Χούδι «μπορούν να αποκτήσουν εύκολα όπλα από το εσωτερικό της Υεμένης, είτε από αιχμαλώτους από το πεδίο της μάχης είτε αγοράζοντάς τα από διεφθαρμένους στρατιωτικούς διοικητές και στρατιώτες .... Ο στρατός καλύπτει τις αποτυχίες του λέγοντας ότι τα όπλα προέρχονται από το Ιράν».

Ομοίως, οι ισχυρισμοί που έγιναν το 2015 ότι «υπάρχουν πολιτοφυλακές 5.000 Ιρανών, μαχητών της Χεζμπολάχ και Σιιτών από το Ιράκ στην Υεμένη», όπως υποστήριξε ένας επίσημος αγνώστων στοιχείων από το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, είναι αβάσιμοι. Από την πλευρά τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραδέχονται το ίδιο. Σε μια δήλωσή του τον Απρίλιο, ο Jen Psaki, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, δήλωσε ότι «οι ΗΠΑ ανησυχούν για τις σχέσεις του Ιράν με τους Χούδι και ότι οι ΗΠΑ έχουν αποδείξεις για διάφορες μορφές υποστήριξης προς τους Χούδι, αλλά, δεν έχουμε καμία απόδειξη ότι το Ιράν έχει υπό τον έλεγχό του τις ενέργειες των Χούδι».

Σίγουρα, παρά την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων, δεν θα ήταν υπερβολικό να συναχθεί το συμπέρασμα ότι οι σκληροπυρηνικοί στο Ιράν μπορεί να παρείχαν περιορισμένη στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη προς τους Χούδι, αρχής γενομένης από το 2009. Ακόμα κι έτσι, τα όπλα αυτά δεν έχουν μεταβάλλει αποφασιστικά την ισορροπία δυνάμεων στον εμφύλιο πόλεμο.

Αναμφισβήτητα, υπάρχουν αξιοσημείωτες ομοιότητες όσον αφορά τον πολιτικό και ιδεολογικό προσανατολισμό των Χούδι και της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Ούτε υπάρχει αμφιβολία ότι το Ιράν επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή του στην Υεμένη. Υπάρχουν αναφορές ότι ζαϊντινοί κληρικοί έχουν εκπαιδευτεί σε σεμινάρια Ιρακινών και Ιρανών σιιτών. Κατά τους τελευταίους μήνες, λίγες αντιπροσωπίες Houthi ταξίδεψαν στην Τεχεράνη και υπέγραψαν διάφορες οικονομικές συμφωνίες με το Ιράν. Από τον Φεβρουάριο του 2015, υπήρξαν καθημερινές απευθείας πτήσεις από Τεχεράνη προς Sanaa. Το Ιράν έχει επίσης δεσμευτεί να επεκτείνει το λιμάνι Al Hudaydah, το οποίο βρίσκεται κοντά στο Στενό του Bab-el-Mandeb που συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με τον Κόλπο του Άντεν˙ να εξάγει πετρέλαιο στην Υεμένη για ένα έτος, παρ’όλο που οι όροι της συμφωνίας δεν είναι γνωστοί˙ να κατασκευάσει ένα νέο εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας˙ και να στείλει ειδικούς για τον ηλεκτρισμό και τις μεταφορές στην Υεμένη. Αλλά τα έκαναν αυτά για λίγο. Τον Ιανουάριο του 2015, ο Χαντί, ο οποίος αποκαλεί τώρα τους Χούδι ως «ανδρείκελα του Ιράν», επίσης ζήτησε μεγαλύτερη συνεργασία από το Ιράν για την επίλυση των περιφερειακών ζητημάτων και κάλεσε ιρανικές εταιρείες να επενδύσουν στην Υεμένη.

ΠΟΛΥΔΑΠΑΝΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ