Η Τουρκία εκτινάσσει την Diyanet | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Τουρκία εκτινάσσει την Diyanet

Η Διεύθυνση Θρησκευμάτων της Άγκυρας απογειώνεται

Η εμβέλεια της Diyanet φτάνει σταδιακά σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 2011, υπέγραψε μια συμφωνία με την Κίνα για την εκπαίδευση των Κινέζων μελετητών του Ισλάμ και την ανακαίνιση τζαμιών. Για την μουσουλμανική γιορτή του Eid al-Ahda, την Γιορτή της Θυσίας, η Diyanet σφαγιάζει πρόβατα και αμνούς και αποστέλλει το κρέας halal μέσω θαλάσσης στο εξωτερικό, κυρίως στις φτωχές χώρες της Αφρικής. Τo Ισλαμικό Συμβούλιο Ευρασίας, που ιδρύθηκε από την Diyanet το 1994, συγκαλεί συνόδους κορυφής για τα συμβούλια των μουφτήδων από 50 χώρες και δημοκρατίες, και μεσολαβεί για την δημιουργία συμφωνιών που σχετίζονται με τις διακοπές, την εκπαίδευση και την προώθηση της ισλαμικής κληρονομιάς. Τον περασμένο Νοέμβριο, η Diyanet καλωσόρισε μουφτήδες και επιστήμονες από 40 χώρες της Λατινικής Αμερικής στην Κωνσταντινούπολη, για την πρώτη σύνοδο κορυφής της στην συγκεκριμένη περιοχή. Κατά την τελετή λήξης, ο Ερντογάν, όπως είναι πια γνωστό, δήλωσε ότι οι Μουσουλμάνοι ήταν εκείνοι που ανακάλυψαν την Αμερική.

19052015-2.jpg

Ο Ερντογάν χειρονομεί κατά την διάρκεια της τελετής έναρξης του Κήπου των Θρησκειών, που περιλαμβάνει στο εσωτερικό του ένα τζαμί, μια εκκλησία και μια συναγωγή, συνοδευόμενος από τον Ali Bardakoglu (αριστερά), ο οποίος είναι επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων, ή Diyanet, τον Πατριάρχη των Αρμενίων, Mutafyan, και τον Αρχιραββίνο, Ishak Haleva, στο Belek, στις 8 Δεκεμβρίου 2004. REUTERS

Αλλά η μεγαλύτερη επιρροή της Diyanet ίσως βρίσκεται στην αυλή της Τουρκίας. Μετά τις επιθέσεις που έγιναν τον Σεπτέμβριο του 2001, οι Ηνωμένες Πολιτείες ώθησαν τις βαλκανικές χώρες να πατάξουν τις συντηρητικές ισλαμικές οργανώσεις, ιδίως εκείνες που υποστηρίζονται από την Σαουδική Αραβία. Η Άγκυρα παρενέβη για να καλύψει το κενό, προσφέροντας μια λιγότερο επιθετική, πιο δημοκρατική μορφή του Ισλάμ. Βοηθητικό ήταν και το γεγονός ότι το Ισλάμ των Βαλκανίων έχει τουλάχιστον εν μέρει τις ρίζες του στο τουρκικό Ισλάμ της Οθωμανικής εποχής, όπως έγραψε ο Kerem Őktem, υπότροφος της Οξφόρδης, το 2012 στην Εφημερίδα των Μουσουλμάνων στην Ευρώπη. Ως αποτέλεσμα, έγραψε, οι προσπάθειες της Τουρκίας είναι λιγότερο «πολιτισμικά ξένες» από όσο οι «πολιτικά επαναστατικές προσπάθειες της Αραβίας και του Ιράν σε ό,τι αφορά την ισλαμική αποστολή».

Κάθε χρόνο, η Diyanet βοηθά στην αποστολή δεκάδων χιλιάδων Μουσουλμάνων των Βαλκανίων στο Χατζ, δηλαδή στο ετήσιο μουσουλμανικό προσκύνημα στην Μέκκα, και στην έκδοση 1.000 υποτροφιών για την εκπαίδευση ιμάμηδων και θρησκευτικών μελετητών από τις Βαλκανικές χώρες στην Τουρκία. (Η Υπηρεσία αρωγής της Τουρκίας, ΤΙΚΑ, δίνει άλλες 1.000 ετήσιες υποτροφίες και δαπανά δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο [2] με σκοπό να βοηθήσει τους Μουσουλμάνους της γύρω περιοχής και του κόσμου). Βοηθά τα Ισλαμικά συνδικάτα και τις μουσουλμανικές ΜΚΟ και τυπώνει εκατοντάδες χιλιάδες Κοράνια και άλλα θρησκευτικά δημοσιεύματα σε τοπικές γλώσσες κάθε χρόνο, τα οποία διανέμονται δωρεάν. Εκδίδει το Diyanet Avrupa, ένα αστραφτερό μηνιαίο περιοδικό [3] σχετικά με το έργο της στην Ευρώπη. Το σημαντικότερο είναι ίσως το γεγονός ότι βοήθησε στην οικοδόμηση και ανακατασκευή δεκάδων τζαμιών στα Βαλκάνια. «Η Τουρκία αποτελεί πλέον την μουσουλμανική χώρα με την μεγαλύτερη επιρροή στην περιοχή [των Βαλκανίων]», γράφει ο Őktem.

Σήμερα η Diyanet οικοδομεί περισσότερα από 20 τζαμιά, μεταξύ των οποίων και ένα στο Μέριλαντ, ένα στο Ηνωμένο Βασίλειο, τρία στις Φιλιππίνες και ένα στα Τίρανα της Αλβανίας για 4.500 προσκυνητές. Ωστόσο, το να μετρήσει κανείς τον βαθμό στον οποίο η αυξανόμενη προβολή του Ισλάμ από την Τουρκία έχει ενισχύσει την επιρροή της θα αποτελούσε πρόκληση. Σίγουρα η φήμη της είναι ισχυρή μεταξύ ορισμένων κοινοτήτων μουσουλμανικών μειονοτήτων στην Δύση. Στις κυρίως μουσουλμανικές χώρες, αυτά τα θερμά συναισθήματα επεκτείνονται σε κορυφαίους αξιωματούχους. Η εκτεταμένη βοήθεια από την Άγκυρα σε όλη την Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, για παράδειγμα, έχει σαφή αντίκτυπο. «Οι Τούρκοι δίνουν ένα είδος υποστήριξης που δεν έχουμε ξαναδεί στο παρελθόν», είπε ο πρόεδρος της Σομαλίας, Hassan Sheikh Mohamud, στο Quartz το 2013 [4], αναφερόμενος στην βοήθεια της Τουρκίας στον τομέα της ανοικοδόμησης. «Αλλάζουν το πρόσωπο της Μογκαντίσου».

ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ

Παρά το γεγονός ότι η Άγκυρα και το Ριάντ έδειξαν πρόσφατα σημάδια επαναπροσέγγισης –μέσω της συνεργασίας τους, για παράδειγμα, για την στήριξη των ανταρτών της Συρίας- η διαμάχη της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας σχετικά με την ολοκληρωμένη στήριξη των Μουσουλμάνων περιστασιακά εκτίθεται αθέλητα σε δημόσια θέα. Κατά την διάρκεια μιας επίσκεψής του τον Φεβρουάριο στην Κούβα για να συναντηθεί με τον πρόεδρο Ραούλ Κάστρο, ο Ερντογάν ήλπιζε να οριστικοποιήσει το σχέδιο της Diyanet για την κατασκευή ενός τζαμιού στην Αβάνα που θα είχε ως πρότυπο το αγαπημένο τζαμί Ortaköy του 19ου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη. Αντ’ αυτού έμαθε ότι τον είχε προλάβει η Σαουδική Αραβία. «Αφού υποσχεθήκατε σε κάποιον άλλο την ανέγερση τζαμιού στην Αβάνα», είπε ο Ερντογάν στον Κουβανό ομόλογό του [5] «τότε μπορούμε να οικοδομήσουμε το τζαμί Ortaköy μας σε κάποια άλλη επαρχία της Κούβας».

Επίσης, σε μια πρόσφατη επίσκεψή του στην Μέκκα, ο επικεφαλής της Diyanet, Mehmet Gormez, ανακοίνωσε την ύπαρξη σχεδίων για την δημιουργία Ισλαμικού Πανεπιστημίου στην Κωνσταντινούπολη, υποστηρίζοντας ότι εκείνα που θεωρούνται εξαιρετικά ιδρύματα όπως το Πανεπιστήμιο al-Azhar στο Κάιρο και το Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Σαουδικής Αραβίας στην Μεδίνα απέτυχαν στην προσπάθειά τους να ανακόψουν τις διαμάχες και την βία που δημιουργούν ανησυχία στον μουσουλμανικό κόσμο. «Οι επιστήμονες που αποφοιτούν από αυτά τα Πανεπιστήμια, αντί να επιλύουν τα προβλήματα, μετατρέπονται οι ίδιοι σε πρόβλημα», είπε ο Gormez, υπαινισσόμενος τις ριζοσπαστικές πεποιθήσεις των μελετητών εκεί.