Η επόμενη κίνηση του ΝΑΤΟ

Αφότου υπηρέτησε ως πρωθυπουργός της Νορβηγίας το 2005-2013, ο Jens Stoltenberg τον περασμένο Μάρτιο έγινε ο 13ος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ. Καθώς ξεκινούσε η θητεία του, η Ρωσία εξακολουθούσε να υποθάλπει αναταραχές στην Ουκρανία και το Ισλαμικό Κράτος (ονομάζεται και ISIS) έσπερνε τον όλεθρο στο Ιράκ και την Συρία. Εν τω μεταξύ, μια επανάσταση στον κυβερνοπόλεμο και άλλες αναδυόμενες απειλές αποτέλεσαν πρόκληση για την συμμαχία και τους εταίρους της. Με άλλα λόγια, ο Stoltenberg ήταν αναγκασμένος να αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα από την αρχή, αλλά έχει επίσης δεσμευθεί να εκσυγχρονίσει το ΝΑΤΟ και τον τρόπο με τον οποίο εκείνο αντιδρά στις απειλές. Τον Απρίλιο, μίλησε με τον Αναπληρωτή Αρχισυντάκτη Ηλεκτρονικού Περιεχομένου του Foreign Affairs, Brian O'Connor, στην Ουάσιγκτον.

-Πώς έχει επηρεάσει την δουλειά σας μέχρι τώρα η πρόκληση της αντιμετώπισης της κρίσης στην Ουκρανία;

Έχει διαμορφώσει την θητεία μου ως Γενικό Γραμματέα. Επειδή, φυσικά, η προσάρτηση της Κριμαίας, η ρωσική παραβίαση του διεθνούς δικαίου, και η ρωσική υποστήριξη των αυτονομιστών και της αποσταθεροποίησης της Ανατολικής Ουκρανίας βρίσκονταν στην κορυφή της ατζέντας μας. Η δική μου ευθύνη είναι να βεβαιωθώ ότι το ΝΑΤΟ ανταποκρίνεται σε αυτήν την συμπεριφορά. Και όντως ανταποκρινόμαστε. Αυτή την στιγμή έχουμε θέσει σε εφαρμογή την μεγαλύτερη επέκταση της συλλογικής μας άμυνας από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Διπλασιάζουμε το μέγεθος της δύναμης αντίδρασης του ΝΑΤΟ. Το βοηθάμε να φανεί πιο έτοιμο και πιο προετοιμασμένο, ώστε οι βασικοί παράγοντες να μπορούν να κινηθούν μέσα σε μόλις 48 ώρες. Κι ανταποκρινόμαστε με την προσαρμογή της δομής της δύναμης του ΝΑΤΟ σε εκείνα που είδαμε ότι διέπραξε η Ρωσία στην Ουκρανία.

-Έχουν υπάρξει εκκλήσεις στα μέλη του ΝΑΤΟ για αύξηση των αμυντικών δαπανών, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει χάσμα μεταξύ του τί έχει ζητηθεί και τί δαπανάται. Τί κάνει το ΝΑΤΟ για να καλύψει αυτό το χάσμα;

Το ΝΑΤΟ έχει προβεί στην σημαντική δέσμευση να σταματήσει τις περικοπές και να αρχίσει να αυξάνει τις αμυντικές του δαπάνες, με τα μέλη του να κινούνται προς το 2% των αμυντικών δαπανών του ΑΕΠ μέσα στην επόμενη δεκαετία. Αυτή είναι μια ιδιαίτερα ισχυρή δέσμευση, και για μένα αποτέλεσε ύψιστη προτεραιότητα σε όλες τις συναντήσεις μου με τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια, υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να εφαρμόσουμε. Πρέπει, τουλάχιστον, να σταματήσουν οι περικοπές. Τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ έχουν μειώσει σταθερά τις αμυντικές τους δαπάνες από το 1990. Οι περικοπές πρέπει να σταματήσουν, κι έπειτα πρέπει να αυξηθούν σταδιακά οι δαπάνες. Διαφαίνονται κάποιες θετικές ενδείξεις. Υπάρχουν τέσσερα μέλη του ΝΑΤΟ που βρίσκονται στο 2% ή και παραπάνω -οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Εσθονία και η Ελλάδα. Και υπάρχουν άλλα που έχουν πλησιάσει αρκετά αυτό το ποσοστό. Η Πολωνία, για παράδειγμα, αναμένεται να ανέλθει στο 2% φέτος. Οι χώρες της Βαλτικής, η Ρουμανία κι άλλοι αυξάνουν τις δαπάνες τους, ενώ η Γερμανία μόλις ανακοίνωσε ότι θα αρχίσει κι εκείνη τις αυξήσεις. Η εικόνα, όμως, είναι μικτή. Είναι πολλές οι χώρες που πρέπει να κάνουν περισσότερα και τις προτρέπω να το κάνουν.

-Η κρίση στην Ουκρανία ενέτεινε την προθυμία αύξησης των δαπανών;

Προφανώς και συμβαίνει κάτι τέτοιο -η κρίση στην Ουκρανία και η πιο δυναμική συμπεριφορά της Ρωσίας. Επίσης, η κρίση στο εσωτερικό της Συρίας, καθώς και η αναταραχή στο Ιράκ και την Βόρεια Αφρική. Υπάρχουν απειλές και προκλήσεις που έρχονται τόσο από την Ανατολή, όσο και από την Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική. Η Τουρκία συνορεύει με το Ιράκ και την Συρία. Η Ιταλία και η Ισπανία βρίσκονται πολύ κοντά στην Βόρεια Αφρική. Το ΝΑΤΟ είναι υποχρεωμένο να απαντήσει, να προσαρμοστεί και να επενδύσει περισσότερο στην άμυνα.

-Η επιχείρηση του ΝΑΤΟ στην Λιβύη επαινέθηκε ιδιαίτερα, αλλά τελικά δεν έφερε σταθερότητα στην συγκεκριμένη χώρα. Σε ποιες ενέργειες πρέπει να προβεί το ΝΑΤΟ σε ό, τι αφορά τις χώρες που μάχονται με το ISIS;

Για την καταπολέμηση του ISIS και της τρομοκρατίας γενικότερα, είναι απαραίτητο να υπάρχει ευρύ φάσμα εργαλείων και ολοκληρωμένη προσέγγιση. Το ΝΑΤΟ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση του ISIS, αλλά αυτό είναι κάτι που κάνει μαζί με πολλούς άλλους. Η συμμαχία κατά του ISIS υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών δεν αποτελεί επιχείρηση του ΝΑΤΟ, αλλά συμμετέχουν σε αυτήν όλοι οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ. Και άλλοι διεθνείς οργανισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και μεμονωμένα κράτη, έχουν επίσης εξέχουσα σημασία στον χειρισμό του ελέγχου των συνόρων, της συνεργασίας των υπηρεσιών πληροφοριών, και ούτω καθεξής.

Βρετανός στρατιώτης κοιτάζει καθώς στρατιωτικά ελικόπτερα των ΗΠΑ πετούν κατά την διάρκεια των εαρινών στρατιωτικών ασκήσεων «Wind Spring 15» στο πεδίο βολής Σμαρντάν, στις 21 Απριλίου 2015. RADU SIGHETI / REUTERS
------------

Ο κεντρικός στόχος του ΝΑΤΟ είναι η προστασία όλων των μελών του – για παράδειγμα, με την αποστολή, πυραυλικών συστημάτων αεράμυνας στην Τουρκία, με σκοπό την βελτίωση της άμυνάς της. Εργαζόμαστε στενά για την ανταλλαγή πληροφοριών σε ό, τι αφορά την επιστροφή ξένων μαχητών στην πατρίδα τους, που αποτελούν απειλή για όλους τους συμμάχους. Αναπτύσσουμε, επίσης, τεχνολογίες που σχετίζονται με την καλύτερη ανίχνευση και υπεράσπιση ενάντια στα εκρηκτικά. Αλλά ίσως το πιο σημαντικό που κάνουμε είναι να συνεργαζόμαστε με τις χώρες της περιοχής για να τις βοηθήσουμε να πολεμήσουν την τρομοκρατία και να σταθεροποιήσουν τις χώρες τους. Συνεργαζόμαστε στενά, για παράδειγμα, με την Ιορδανία, μια νησίδα σταθερότητας στην Μέση Ανατολή, για την μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό των ένοπλων δυνάμεων, την εκπαίδευση και την διαδικασία ενίσχυσης της ικανότητας ανάπτυξής της -διότι, αν αυτές οι χώρες είναι πιο σταθερές, είμαστε πιο ασφαλείς.