Ο Ποντίφικας και ο Παρίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Ποντίφικας και ο Παρίας

Τι συζήτησαν ο Πούτιν και ο πάπας Φραγκίσκος στο Βατικανό

Ένας τρίτος παράγοντας είναι η Συρία. Ο Φραγκίσκος και ο Πούτιν, σε συνεργασία με τις αντίστοιχες εκκλησίες τους, οργανώνονται ήδη για να ματαιώσουν την επέμβαση των ΗΠΑ στην Συρία. Το 2013, η Ουάσιγκτον κατηγόρησε το καθεστώς του προέδρου της Συρίας, Μπασάρ αλ-Ασαντ, για την δολοφονία περισσότερων από 1.400 ανθρώπων σε μια επίθεση χημικών όπλων και προειδοποίησε για στρατιωτική επέμβαση. Το Βατικανό κάλεσε την Δύση να εντατικοποιήσει τις διπλωματικές της προσπάθειες χωρίς να προσφύγει σε ένοπλη επίθεση. Ο Πούτιν οργάνωσε επίσης μια επιθετική δημόσια εκστρατεία κατά των πιθανών βομβαρδισμών των ΗΠΑ και, μετά από κάποιες ημέρες, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, και ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, ανακοίνωσαν ένα σχέδιο [13] για την μεταφορά των χημικών όπλων της Συρίας σε διεθνή έλεγχο - αποτρέποντας έτσι τις ΗΠΑ από στρατιωτικά αντίποινα.

Ο Φραγκίσκος και ο Πούτιν συναντήθηκαν [14] για πρώτη φορά αυτοπροσώπως λιγότερο από δύο μήνες μετά την κρίση. Η Συρία βρισκόταν στην κορυφή της ατζέντας τους. Ήταν η συνεχιζόμενη συνεργασία στην Συρία και τον Λίβανο μεταξύ της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησίας, καθώς και η επικοινωνία τους στην κλίμακα της ιεραρχίας που προκάλεσε την εμπλοκή των εκκλησιών, αλλά το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία της εντύπωσης στο Βατικανό ότι ο Πούτιν τιμά τις δεσμεύσεις του για την προστασία των χριστιανικών κοινοτήτων στην Μέση Ανατολή -μια συμμαχία που το Βατικανό θέλει και χρειάζεται.

Από τότε, με την εξαίρεση μιας συνάντησης κορυφής στην Δαμασκό των ηγετών των πέντε μεγάλων Ορθόδοξων και Καθολικών Εκκλησιών που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα, η Ρωσία και το Βατικανό συνεργάζονται για την παροχή ανθρωπιστικής αρωγής με σκοπό να βοηθήσουν τους Χριστιανούς να επιβιώσουν κατά την διάρκεια του πολέμου.

Ο τέταρτος παράγοντας είναι o Καθολικός πληθυσμός της Ουκρανίας: Ο πάπας θα συναντηθεί με τον Πούτιν για να διαμορφώσει την συμπεριφορά που περιμένει από το ποίμνιό του στην Ουκρανία. Πρόκειται για βασική αρχή της Βίβλου: Να αγαπάς τον εχθρό σου [15]. Από νωρίς στην σύγκρουση, πολλοί παρατηρητές περίμεναν ότι ο πάπας θα έπαιρνε το μέρος της Δυτικής Ουκρανίας, επειδή η Καθολική Εκκλησία έχει εμφανέστατη παρουσία εκεί μέσω της Ουκρανικής Ελληνικής Καθολικής Εκκλησίας (UGCC), μιας ενεργητικής εκκλησίας που είχε εξοστρακιστεί και διωχθεί υπό τον κομμουνισμό.

19062015-8.jpg

Ένας ιερέας της Ουκρανικής Ελληνικής Καθολικής Εκκλησίας ακούει την εξομολόγηση μιας γυναίκας κατά την διάρκεια της ετήσιας συγκέντρωσης και του προσκυνήματος της θαυματουργής εικόνας της Μητέρας του Θεού στο χωριό Krylos περίπου 360 μίλια δυτικά του Κιέβου, στις 29 Ιουλίου του 2012. GLEB GARANICH / REUTERS
-----------------------------

Η UGCC βρυχάτο στην εθνική σκηνή την δεκαετία του 1990. Σήμερα, έχει περίπου 5,4 εκατομμύρια πιστούς, κυρίως στην Δυτική Ουκρανία˙ 3.000 ιερείς (από τους 300 το 1989)˙ 800 ιεροσπουδαστές˙ και ισχυρές κοινότητες διασποράς σε όλο τον κόσμο.

Η αναβίωση της UGCC το τελευταίο τέταρτο του αιώνα αποτελεί μια δραματική ιστορία επιτυχίας της Καθολικής Εκκλησίας. Μαζί με άλλες θρησκείες, η UGCC είχε ενεργό δράση σε όλες τις διαμαρτυρίες του Μαϊντάν [16] οι οποίες οδήγησαν στην κατάρρευση του καθεστώτος του Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Ήταν λογικό, λοιπόν, να περιμένουμε από την Αγία Έδρα να προωθήσει την άποψη ότι η Ρωσία είναι εκείνη που επιτίθεται εναντίον της Ουκρανίας, και πρέπει να απωθηθεί.

Αντ’ αυτού, ο Φραγκίσκος ασχολείται με την αποτροπή ενός πολέμου που θα στρέψει τους Χριστιανούς της Δυτικής Ουκρανίας εναντίον των Χριστιανών της περιοχής Donbas, όπου οι περισσότεροι από εκείνους που ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας έχουν συμμαχήσει με την Μόσχα. Τον Φεβρουάριο, ο Φραγκίσκος έκανε αναφορά σε «αυτήν την τραγική αδελφοκτόνο βία [17]» στην Ουκρανία προσθέτοντας, «Σκεφτείτε: Πρόκειται για έναν πόλεμο μεταξύ Χριστιανών! Όλοι μοιράζεστε το ίδιο βάπτισμα! Μάχεστε εναντίον Χριστιανών. Σκεφτείτε αυτό το σκάνδαλο». Προειδοποίησε, επίσης, τους επισκόπους της Ουκρανικής Ελληνικής Καθολικής Εκκλησίας να μην πολιτικοποιήσουν την Εκκλησία στην θέρμη της κρίσης, σύμφωνα με μια δήλωση [18] που δημοσιοποιήθηκε από το Βατικανό.

Όλα αυτά συνδέονται με τον τελικό παράγοντα στην διαδικασία λήψης αποφάσεων του Φραγκίσκου: Τις σχέσεις μεταξύ της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο Φραγκίσκος και ο Παρολίν προσπαθούν να προστατέψουν την συνέχιση ενός διαλόγου μεταξύ της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας που οικοδομείται εδώ και πάνω από 50 χρόνια και κορυφώθηκε την τελευταία δεκαετία.

Από τότε που ο Πάπας Παύλος VI και ο Ορθόδοξος Πατριάρχης Αθηναγόρας συναντήθηκαν στην Ιερουσαλήμ το 1964, οι δύο μεγάλες χριστιανικές θρησκείες, διαιρεμένες από το 1054, έχουν προβεί σε κινήσεις προς την κατεύθυνση μιας μεγαλύτερης ενότητας. Λίγα είναι τα μεγάλα θεολογικά ερωτήματα τους χωρίζουν˙ το κύριο σημείο τριβής αφορά την παπική πρωτοκαθεδρία. Η επίτευξη ενός οικουμενικού πνεύματος συνένωσης αποτελεί προτεραιότητα για τον Ιωάννη Παύλο. Ο πάπας Βενέδικτος XVI προχωρήσει σημαντικά [19] το θέμα και Φραγκίσκος επιχειρεί να διατηρήσει αυτήν την πρόοδο.

Σε αυτό το έργο, ο Φραγκίσκος έχει προσπαθήσει να συνεργαστεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος υπηρετεί ως πνευματικός ηγέτης της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αλλά ξέρει ότι ο πραγματικός παίκτης στον ορθόδοξο κόσμο είναι η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, λόγω του μεγέθους και της σχέσης της με το [20] ρωσικό κράτος. Από τα 260 εκατομμύρια Ορθοδόξων Χριστιανών σε όλον τον κόσμο, σχεδόν το 40% ζει στην Ρωσία, σύμφωνα με την μελέτη για την Θρησκεία και την Δημόσια Ζωή του Παγκόσμιου Χριστιανισμού που διεξήχθη το 2011 από το Pew Forum [21].