Έγκλημα και τιμωρία στην Κένυα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Έγκλημα και τιμωρία στην Κένυα

Η τρομοκρατία και η επίσκεψη Ομπάμα

Η κυβέρνηση της Κένυας έχει εμπνευστεί από την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του Λευκού Οίκου για την Αντιμετώπιση του Βίαιου Εξτρεμισμού, η οποία αξιολόγησε τις διάφορες προσεγγίσεις για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης του ρόλου της δυσαρέσκειας και της αποξένωσης από την ευρύτερη κοινωνία. Στα τέλη Ιουνίου, το υπουργείο Εσωτερικών της Κένυας υποστήριξε μια παρόμοια Σύνοδο Κορυφής [3]. Αν και επαναλαμβάνει την ανάγκη για συνεχιζόμενες στρατιωτικές απαντήσεις στις απειλές, το Υπουργείο αναγνώρισε επίσης [4] ότι, «τα κράτη θα πρέπει να προσθέσουν προσεγγίσεις ‘ήπιας δύναμης’ στις απαραίτητες προσπάθειες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, σε ένα στοίχημα να ‘κερδίσουν’ τις κοινότητες αυτές ώστε να είναι έτοιμες για να συμμετάσχουν στην εθνική οικονομική και πολιτική ζωή». Τα προτεινόμενα μέτρα περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση τοπικών κοινωνικο-οικονομικών αδικιών και ένα αυξημένο ενδιαφέρον για την ενίσχυση του ρόλου των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

Η κυβέρνηση έχει θέσει ως εκ τούτου και η ίδια υψηλούς στόχους στο πλαίσιο των προσπαθειών της για την καταπολέμηση της τζιχάντ. Αλλά μένει να δούμε αν υπάρχει πολιτική βούληση για την επίτευξή τους. Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του Ανωτάτου Συμβουλίου των Μουσουλμάνων της Κένυας (Supreme Council of Kenyan Muslims, SUPKEM), ο οποίος ζήτησε να μείνει ανώνυμος για τον φόβο αντιποίνων και από την al Shabab και από την κυβέρνηση, εξέφρασε σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με την παροχή των κρατικών κονδυλίων που απαιτούνται για να διεξαχθεί μια τέτοια εκστρατεία. Ο ίδιος, όπως και οι περισσότεροι Κενυάτες, είναι εξαιρετικά κυνικός όταν πρόκειται για το ζήτημα της χρήσης του δημοσίου χρήματος: «Δεν θα πάει σε αυτούς που το χρειάζονται, αντ’ αυτού θα πηγαίνει στις τσέπες ενός ή δύο ανδρών».

ΑΠΟ-ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Υπάρχει μια κρίσιμη διάκριση μεταξύ των στρατολογήσεων και της ριζοσπαστικοποίησης, κυρίως στην Κένυα. Αν και η στρατολόγηση αναφέρεται απλά στην πράξη του να ενταχθεί κάποιος σε μια συγκεκριμένη ομάδα ή κίνημα, η ριζοσπαστικοποίηση είναι μια συγκεκριμένη διαδικασία ένταξης και πλήρους υιοθέτησης μιας νέας ταυτότητας και ενός συνόλου αξιών. Μεταξύ των πολλών Κενυατών πρώην μελών της αλ Σαμπάμπ από τους οποίους πήρα συνέντευξη, οι λόγοι για την συμμετοχή τους στην οργάνωση ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό.

Είναι σαφές ότι, για πολλούς, η αλ Σαμπάμπ ήταν «το μόνο όχημα στην πόλη». Αν δεν ξεγελάστηκαν ή εξαναγκάστηκαν, απλά δέχθηκαν προσφορές μεγάλων χρηματικών ποσών για να ενταχθούν και να πολεμήσουν στην Σομαλία. Ένας νεαρός άνδρας από την παραγκούπολη Majengo του Ναϊρόμπι μου είπε πώς ο ίδιος και οι φίλοι του είχαν προσεγγιστεί από έναν Χριστιανό ο οποίος τους υποσχέθηκε θέσεις εργασίας στην Σομαλία. Αν και επιφυλακτικός να ταξιδέψει σε εμπόλεμη ζώνη, δεν είχε πολλές άλλες επιλογές. Τελικά επείσθη, αφού άκουσε ότι η μητέρα του θα λάβει επίσης χρήματα. Ο άνθρωπος που έκανε αυτές τις υποσχέσεις, όπως και μια σειρά άλλων Χριστιανών, είχε προσληφθεί από την αλ Σαμπάμπ για να καθησυχάσουν πιθανούς νεοσυλλέκτους με μια ψεύτικη αίσθηση ασφάλειας. Ο νεαρός από το Ναϊρόμπι μου είπε ότι δεν σκέφτηκε ότι ένας μη Μουσουλμάνος θα οδηγούσε τον ίδιο και τους φίλους του στο να πολεμήσει για μια τζιχαντιστική οργάνωση.

28072015-2.jpg

Άνθρωποι περιμένουν για να δουν την αποχώρηση του Ομπάμα από ένα κλειστό στάδιο στο Ναϊρόμπι όπου έκανε μια ομιλία, στις 26 Ιουλίου 2015. JONATHAN ERNST / REUTERS
-----------------------

Κατά την άφιξή τους στην Σομαλία, οι στρατολογηθέντες μεταφέρθηκαν σε ένα αυστηρά φρουρούμενο στρατόπεδο και αποκόπηκαν από όλες τις μορφές επικοινωνίας. Αναγκασμένοι να εκπαιδευτούν και να πολεμήσουν και συνειδητοποιώντας ότι έχουν εξαπατηθεί, πολλοί νεοσύλλεκτοι περνούσαν τον χρόνο τους μέχρι να δουν μια ευκαιρία να δραπετεύσουν. Όσοι συλλαμβάνονται, ή ακόμη και αν κάνουν ύποπτες ερωτήσεις, συχνά εκτελούνται με συνοπτικές διαδικασίες, και όσοι ξεφεύγουν αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο μέλλον πίσω στο σπίτι τους. Είναι γνωστοί στην τοπική κοινότητα και κυνηγημένοι από τις δυνάμεις της ATPU. Φοβούμενοι για την ζωή τους, συχνά φεύγουν για να κρυφτούν.

Πολλοί, αν και όχι όλοι, από τους πεζικάριους της αλ Σαμπάμπ που έχω γνωρίσει δεν έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί ποτέ -δεν έχουν υποστεί κανενός είδους αλλαγή στο σύστημα αξιών τους ούτε υιοθέτησαν την ιδεολογία της ομάδας. Ενώ οι παρατηρητές στην Δύση αναρωτιούνται γιατί Μουσουλμάνοι της μεσαίας τάξης εντάσσονται στο Ισλαμικό Κράτος (ονομάζεται επίσης ISIS) και ριζοσπαστικοποιούνται στην αιτία της παγκόσμιας τζιχάντ, τα πράγματα είναι κάπως πιο σαφή στην Ανατολική Αφρική. Οι Μουσουλμάνοι στην Κένυα δεν εμπιστεύονται την κυβέρνηση, και αισθάνονται ότι θυματοποιούνται από το κράτος. Οι άνδρες με μουσουλμανικά ονόματα μερικές φορές δεν μπορούν ούτε καν να πάρουν το εθνικό δελτίο ταυτότητας, χωρίς το οποίο δεν μπορούν να ενταχθούν στην επίσημη αγορά εργασίας ή να έχουν πρόσβαση σε κυβερνητικά κτίρια. Έχοντας αναγκαστεί να στραφούν στην παραοικονομία, το να γίνουν μισθοφόροι δεν είναι ένα τεράστιο άλμα.

Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να παρασυρθεί ώστε να πραγματοποιήσει μαζικές δολοφονίες ή να πριονίσει το κεφάλι κάποιου. Τα πρόσωπα που ασκούν αυτές τις φρικαλεότητες δεν είναι μόνο στρατολογημένα, αλλά επίσης και ριζοσπαστικοποιημένα. Είναι συχνά χειραγωγημένα από εξειδικευμένους και χειραγωγούς στρατολόγους που στηρίζονται στην ιδεολογία της παγκόσμιας τζιχάντ για να πείσουν τους Μουσουλμάνους για το καθήκον τους στο Θεό και να εκμεταλλευτούν τα προϋπάρχοντα παράπονα για τους δικούς τους σκοπούς. Είναι μόνο μετά την υιοθέτηση αυτής της νέας ταυτότητας και της ιδεολογίας που είναι σε θέση να εξορθολογίσουν και να νομιμοποιήσουν τέτοιου είδους βία.