Το νέο μεγάλο παιχνίδι

Μόλις πριν από δύο εβδομάδες, οι πρώτοι 54 απόφοιτοι του πολυδιαφημισμένου προγράμματος της Ουάσιγκτον για εκπαίδευση και εξοπλισμό της συριακής αντιπολίτευσης πέρασαν από την Τουρκία στην Συρία. Δέχθηκαν αμέσως επίθεση από την Jabhat al-Nusra της αλ Κάιντα, η οποία σκότωσε και συνέλαβε έναν αριθμό εκπαιδευομένων. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το Κογκρέσο δικαίως επικεντρώθηκαν στο δυσοίωνο ξεκίνημα ενός προγράμματος που είχε επινοηθεί πάνω από ένα χρόνο πριν, αλλά αυτό που χάθηκε μέσα στον σωρό ήταν το γεγονός ότι διοικητής της μονάδας είναι ένας Σύριος Τουρκμένος –ένας εθνοτικά Τούρκος με συριακή υπηκοότητα- και ότι η περιοχή μέσω της οποίας η μονάδα βάδισε στην Συρία, η ίδια περιοχή που η Τουρκία προτείνει τώρα ως μια ασφαλή ζώνη, κυριαρχείται από αυτήν ακριβώς την σέχτα.

Αντάρτες παίρνουν μέρος σε μια στρατιωτική επίδειξη ως μέρος μιας τελετής αποφοίτησης σε ένα στρατόπεδο στην ανατολική al -Ghouta, κοντά στην Δαμασκό, στις 12 Ιουλίου 2015. BASSAM KHABIEH / REUTERS
--------------------------

Η Τουρκία δεν είναι μόνη στην προσπάθειά της να χαράξει φιλικές ζώνες στο χάος του πολέμου της Συρίας. Για πάνω από δύο χρόνια, το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ), το οποίο εδρεύει στην νοτιοανατολική Τουρκία και στο βόρειο Ιράκ, έχει εργαστεί με την δική του τοπική θυγατρική για να ιδρύσει την Rojava [1], την δυτική επαρχία του Κουρδιστάν. Η Ιορδανία, της οποίας οι Υπηρεσίες πληροφοριών δραστηριοποιούνται στη νότια Συρία εδώ και χρόνια, έχει προσεγγίσει τοπικούς μαχητές και μέλη φυλών σε μια προσπάθεια να κρατήσει μακριά το Ισλαμικό Κράτος (που ονομάζεται επίσης και ISIS). Και μερικοί στο Ισραήλ εξετάζουν το ενδεχόμενο συνεργασίας με την κοινότητα των Δρούζων της Συρίας, τμήματα της οποίας βρίσκονται ένθεν κακείθεν των συνόρων Γκολάν. Σε περιφερειακό επίπεδο, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ υποστηρίζουν, επίσης, ομάδες τόσο στην βόρεια όσο και στη νότια Συρία, και το Ιράν στέλνει πολιτοφύλακες της Χεζμπολάχ και σιίτες σε αριθμούς ρεκόρ και δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για να βοηθήσουν το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ στην δυτική Συρία.

Καθώς το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου έχει σταθεί και παρακολουθεί την διάλυση της Συρίας, οι περιφερειακές δυνάμεις είναι απασχολημένες με το να διεκδικούν σφαίρες επιρροής στην χώρα, στο όνομα της ασφάλειας και της ανθρωπιστικής βοήθειας. Λίγο-λίγο, οι γείτονες της Συρίας επαναχαράσσουν τον χάρτη της χώρας, την ισορροπία δυνάμεων στην Μέση Ανατολή, και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.

----------------------------

ΤΑ «ΛΑΜΒΑΝΕΙΝ» ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Ίσως η πιο σημαντική χώρα που σχεδιάζει να χαράξει μια σφαίρα επιρροής στην Συρία είναι η Τουρκία, η οποία πρόσφατα κατέληξε σε προσωρινή συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την δημιουργία μιας «Ελεύθερη Ζώνης από το Ισλαμικό Κράτος». Η εύρους 60 μιλίων ζώνη, που εκτείνεται από την βόρεια συνοριακή πόλη της Συρίας Azaz στα ανατολικά μέχρι την Jarabulus στον ποταμό Ευφράτη, έχει σχεδιαστεί για να μονώσει την Τουρκία από το ISIS και να σφραγίσει τα σύνορα Συρίας-Τουρκίας. Ο καταλύτης ήταν μια τεράστια έκρηξη βόμβας στα τέλη Ιουλίου, την ευθύνη της οποίας διεκδίκησε το ISIS, όπου σκοτώθηκαν 32 άτομα και τραυματίστηκαν 100 στην τουρκική πόλη Suruc. Θεωρητικά, αντάρτες της Συρίας που υποστηρίζονται από τουρκικό πυροβολικό και ενδεχομένως προστατεύονται και από τουρκική και αμερικανική αεροπορική κάλυψη θα ασφαλίσουν την ζώνη. Η συμφωνία αποτελεί το επιστέγασμα ετών τουρκικών προτάσεων για την δημιουργία μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στην βόρεια Συρία, που θα χρησιμεύσει ως χώρος στάσης των ανταρτών που στοχεύουν την ανατροπή του Άσαντ.

Οι αρχικές αναφορές δείχνουν ότι οι τουρκικές δυνάμεις δεν θα μπουν στην ζώνη. Αλλά το έδαφος αυτό συμπίπτει περίπου με τον μεγαλύτερο θύλακα των εθνοτικών Τουρκμένων στην Συρία, οπότε η Τουρκία θα μπορούσε να σχεδιάζει να βασίζεται σε αυτούς ως μια τοπική βάση στήριξης. Οι Τουρκμένοι, οι οποίοι αριθμούν μόλις 300.000 στην Συρία, είναι εθνοτικά διακριτοί από τους Σύριους Σουνίτες, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 65% του πληθυσμού της Συρίας και αποτελούν την μερίδα του λέοντος της ένοπλης αντιπολίτευσης.

ΚΟΥΡΔΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ

Επίσης, στα βόρεια σύνορα της Συρίας, το PKK αγωνίζεται για επιρροή. Πριν από δύο χρόνια, το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης της Συρίας (PYD), δηλαδή το συριακό παρακλάδι του ΡΚΚ, και το Κουρδικό Εθνικό Συμβούλιο (KNC) συνέστησαν την Κουρδική Ανώτατη Επιτροπή, η οποία κήρυξε de facto αυτόνομη την περιοχή της Rojava. Η νέα αυτόνομη περιοχή αποτελείται από τα τρία καντόνια Afrin, Κομπάνι και Hassakah. Παρά το γεγονός ότι η Ανώτατη Επιτροπή και η ένοπλη πτέρυγά της, οι Μονάδες Λαϊκές Προστασίας (YPG), επιμένουν ότι δεν είναι PKK, η Τουρκία έχει σφραγίσει τα σύνορά της με την Rojava ανησυχώντας ότι οι μονάδες δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα φύλλο συκής για το ΡΚΚ. Η Άγκυρα, όπως και άλλες κουρδικές παρατάξεις, αντιπαθούν ανοιχτά την υποστήριξη που λαμβάνει το PYD από το Ιράν και την ανοχή του για τις δυνάμεις του καθεστώτος Άσαντ στην Hassakah.

Μια Σύρια Κούρδισσα πρόσφυγας περιμένει να μεταφερθεί κατά την διάρκεια αμμοθύελλας στα τουρκο-συριακά σύνορα κοντά στη νοτιοανατολική πόλη Suruc στην επαρχία Σανλιούρφα, στις 24 Σεπτεμβρίου 2014. MURAD SEZER / REUTERS
-------------------