Η σινο-ρωσική προσέγγιση | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η σινο-ρωσική προσέγγιση

Οι δύο εκδοχές για το μέλλον της Ρωσίας και της Κίνας και πώς θα πρέπει να ανταποκριθούν οι ΗΠΑ

Κατ’ αρχήν, καμιά σχολή δεν συνηγορεί υπέρ της χρήσης βίας για να επιτεθούν στην ίδια την συνεργασία, αν και βλέπουν «μαστίγια» ως έναν τρόπο για να πιέσουν την Κίνα και την Ρωσία ξεχωριστά, για συγκεκριμένα θέματα. Αυτό αφήνει τα «καρότα» στην άκρη˙ αλλά οποιεσδήποτε παραχωρήσεις γίνουν στην προσπάθεια να καλοπιάσουν την Κίνα [να αποχωριστεί] από την Ρωσία ή το αντίστροφο, είναι επίσης πιθανό να αποτύχουν. Σε πολλές περιπτώσεις, οι παραχωρήσεις θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τα ζωτικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην διαδικασία αυτή. Για παράδειγμα, η αποδοχή εδαφικού ρεβιζιονισμού από την Ρωσία με την ελπίδα επιστρέψει στην Δυτική σφαίρα, θα ενθάρρυνε την Κίνα και θα αποτύγχανε να δημιουργήσει κίνητρα στην Ρωσία ώστε να περιορίσει τις κινεζικές αξιώσεις. Το αντίστροφο είναι επίσης αληθές.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες απλώς δεν διαθέτουν επιλογές αρκετά ελκυστικές για να τραβήξουν την Ρωσία μακριά από την Κίνα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η δομή της σχέσης των δύο χωρών σήμερα διαφέρει από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου με σημαντικούς τρόπους. Στον Ψυχρό Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια οιονεί συμμαχία εναντίον της Ρωσίας, διότι, εκείνη την εποχή, η Κίνα ήταν η ασθενέστερη δύναμη και ήταν όλο και πιο αγανακτισμένη από τις προσπάθειες της Μόσχας να χειριστεί την Κίνα σαν κράτος-μαριονέτα. Σήμερα η Ρωσία είναι η ασθενέστερη δύναμη, η Κίνα δεν προσπαθεί να την χειριστεί, και το καθεστώς Πούτιν κερδίζει δύναμη τόσο από την ιδεολογική του στάση εναντίον της Δύσης όσο και από τους αυξανόμενους δεσμούς του με την Κίνα. Εν τω μεταξύ, είναι λίγα αυτά που οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να προσφέρουν στην Κίνα για να εγκαταλείψει ή να χαλιναγωγήσει την Ρωσία, δεδομένου ότι για την Κίνα, όσους περισσότερους πονοκέφαλους προκαλεί η Ρωσία στην Ανατολική Ευρώπη, τόσο περισσότερο η εστίαση των Ηνωμένων Πολιτειών απομακρύνεται από την Ασία.

Αυτό δεν αποτελεί επιχείρημα για να εγκαταλειφθεί η εμπλοκή με την Κίνα σχετικά με την Ρωσία, με την Ουκρανία ή με άλλα θέματα. Αντίθετα, αυτό είναι ένα επιχείρημα για να αποφευχθούν οι αυταπάτες ότι, στο σημερινό περιβάλλον, καμία από τις δύο χώρες δεν θα βρει αξία στο να υποχωρήσει έναντι της άλλης. Αντ 'αυτού οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να συνεργαστούν με τους συμμάχους και τους εταίρους τους, καθώς και με άλλες χώρες, για να αντιδράσουν απέναντι στην κακή συμπεριφορά αμφοτέρων των Ρώσων και των Κινέζων με τις δικές τους [αμερικανικές] δυνάμεις και στις δικές τους [κινεζικές και ρωσικές] περιοχές, και μέσω της πίεσης και της βίας, όπου είναι απαραίτητο. Την ίδια στιγμή, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να ανεχθούν μια σινο-ρωσική συνεργασία που δεν επηρεάζει αρνητικά τα συμφέροντά τους ή των συμμάχων τους.

Η δεύτερη αρχή για την αντιμετώπιση των σινο-ρωσικής Αντάντ θα πρέπει να είναι η έρευνα για τις φυσικές διαιρέσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Κίνας, όπου προκύπτουν. Αντί να προσπαθούν να απομακρύνουν τις δύο δυνάμεις, ο στόχος των ΗΠΑ είναι να παρέχουν τις ευκαιρίες και τον χώρο για την Κίνα και την Ρωσία να δημιουργούν απόσταση μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει να μην αντιτίθενται -και μέχρι και να ενθαρρύνουν σιωπηρά– τις προσπάθειες κάθε δύναμης να επεκτείνει την επιρροή της στο κατώφλι της άλλης. Για παράδειγμα, η Ρωσία εξακολουθεί να ανησυχεί για την αδυναμία της έναντι της κινεζικής στρατιωτικής δύναμης στην ρωσική Άπω Ανατολή, και γι’ αυτό έχει διατηρήσει στρατηγικούς δεσμούς με τις χώρες γύρω από τα σύνορα της Κίνας, όπως η Ινδία, η Βόρεια Κορέα και το Βιετνάμ. Η ουκρανική κρίση έχει παγώσει τις σχέσεις της Ρωσίας με την Ιαπωνία, αλλά αξίζει να θυμηθούμε ότι ως και αυτές δύο [χώρες] προσέγγιζαν η μια την άλλη αυξανόμενα πριν από το 2014. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να κάνουν τίποτα για να σταματήσουν αυτήν την εμπλοκή, και θα μπορούσαν ακόμη και να καταστήσουν σαφές μέσω παρασκηνιακών καναλιών ότι δεν θα αντιταχθούν σε αυτές τις σχέσεις, αν αυτό επιτρέψει στην Ρωσία να προχωρήσει στην εξισορρόπηση της κινεζικής ισχύος στην Ασία.

21082015-2.jpg

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν και ο πρόεδρος της Κίνας Σι Ζινπίνγκ επιθεωρούν τιμητική φρουρά στην διάρκεια τελετής υποδοχής στον Κρατικό Οίκο Φιλοξενίας Xijiao πριν από την τέταρτη Σύνοδο Οικοδόμησης Μέτρων Εμπιστοσύνης και Αλληλεπίδρασης στην Ασία (CICA), στην Σαγκάη, στις 20 Μαΐου 2014. CARLOS BARIA/REUTERS
---------------------

Στην Κεντρική Ασία, παρά τις δημόσιες δηλώσεις από τους Κινέζους και Ρώσους αξιωματούχους για την επιθυμία τους να συντονίσουν την ρωσική Ευρασιατική Οικονομική Ένωση με τα κινεζικά σχέδια για την Οικονομική Ζώνη του Δρόμου του Μεταξιού, η Ρωσία σχεδόν σίγουρα θα αισθάνεται ότι η Κίνα έχει καταπατήσει την παραδοσιακή σφαίρα επιρροής της. Αισθανόμενη παγιδευμένη στα δυτικά από το ΝΑΤΟ, η Ρωσία επιθυμεί να προωθηθεί ανατολικά. Η σημερινή σιωπηρή συμφωνία -ότι η Ρωσία θα κυριαρχήσει σε θέματα ασφάλειας ενώ η Κίνα θα δίνει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής- έχει λειτουργήσει καλά μέχρι τώρα. Αλλά είναι πιθανό να αρχίσει να καταρρέει όταν η επιθυμία της Κίνας να προστατεύσει τις επενδύσεις της μέσω διμερών συνεργασιών ασφαλείας με τις κυβερνήσεις της Κεντρικής Ασίας θα αυξηθεί πέρα από όσο αισθάνεται άνετα η Ρωσία. Καθώς η Κίνα εμπλέκεται όλο και περισσότερο στην περιοχή, οι κυβερνήσεις της Κεντρικής Ασίας είναι πολύ πιθανό να αρχίσουν να παίζουν με την Ρωσία και την Κίνα ξεχωριστά, κάτι που δεν θα βοηθήσει τα πράγματα.