Εξαναγκάζοντας το Κίεβο

Παρατηρώντας την από την Ουάσιγκτον, η σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία φαίνεται να έχουν φτάσει σε ένα επίπεδο σταθεροποίησης. Παρά τις διάφορες συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός, οι μάχες στην πρώτη γραμμή δεν έπαψαν ποτέ εντελώς. Ωστόσο, η ένταση της βίας έχει μειωθεί σημαντικά, και ο ρωσικός στρατός και οι αυτονομιστές σύμμαχοί του δεν έχουν ξεκινήσει μια μεγάλη επίθεση σε διάστημα έξι μηνών. Δεδομένου ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται απρόθυμος να αποσύρει τις δυνάμεις του από τα ανατολικά, κάποιοι ελπίζουν τώρα ότι η σύγκρουση θα «παγώσει» -δηλαδή ότι η αιματοχυσία θα λάβει ένα τέλος, ακόμη και τη απουσία επίσημης πολιτικής διευθέτησης- επιτρέποντας στο Κίεβο να προχωρήσει με τις μεταρρυθμίσεις, την οικονομική ανάκαμψη και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα, ισχυρίστηκε το μέλος της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Βουλής Rolf Mützenich σε ένα κείμενό του τον Φεβρουάριο [2] στο Foreign Affairs, θα πρέπει να ικανοποιεί την Δύση.

Αυτή η ελπίδα έχει προκαλέσει έναν ενδεχομένως επικίνδυνο εφησυχασμό σχετικά με την κρίση. Μια παγωμένη σύγκρουση μεσοπρόθεσμα είναι στην πραγματικότητα το λιγότερο πιθανό αποτελέσματα για την Ουκρανία. Πολύ πιο πιθανό είναι ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει βία για να επιτύχει μια διευθέτηση με τους όρους της, με την επανενσωμάτωση στην Ουκρανία της Donbas που έχει καταληφθεί από τους αντάρτες, γεγονός που θα προσδώσει στις ρωσόφιλες περιοχές της χώρας μια δυσανάλογη επιρροή στην εθνική πολιτική. Αντί να πιέζουν για ένα σενάριο παγωμένης σύγκρουσης που πιθανώς δεν θα υλοποιηθεί ποτέ, λοιπόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ουκρανία θα πρέπει να κάνουν ό, τι μπορούν για να ελαχιστοποιήσουν το οικονομικό και ανθρώπινο κόστος αυτής της πιο πιθανής έκβασης.

ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΦΙΝΑΛΕ

Είναι εύκολο να δούμε πώς ένα σενάριο παγωμένης σύγκρουσης ενδέχεται να δελεάσει την σημερινή κυβέρνηση στο Κίεβο. Ένα τέτοιο σενάριο θα χώριζε ουσιαστικά την ανταρτοκρατούμενη Donbas από την υπόλοιπη χώρα, μετατρέποντας την τρέχουσα πρώτη γραμμή της μάχης σε ντε φάκτο σύνορα. Ως αποτέλεσμα αυτού του διαχωρισμού, η Donbas θα χάσει την επιρροή της στην εθνική πολιτική σκηνή της Ουκρανίας, μειώνοντας έτσι δραστικά την επιρροή της Μόσχας πάνω στο Κίεβο. Η Ρωσία, εν τω μεταξύ, θα αναγκαστεί να πληρώσει το τίμημα μιας τεράστιας προσπάθειας ανασυγκρότησης ώστε να εμποδιστεί η κοινωνικοοικονομική κατάρρευση του νέου προτεκτοράτου της.

Αυτό το σενάριο είναι απίθανο, ωστόσο, επειδή μια παγωμένη σύγκρουση είναι απαράδεκτη για την Μόσχα. Στόχος της Ρωσίας είναι να ενδυναμώσει τις περιοχές των ρωσόφιλων της Ουκρανίας με μια νέα συνταγματική δομή, προκειμένου να θεσμοθετήσει την επιρροή τους στο Κίεβο˙ η αποκοπή των περιφερειών από την υπόλοιπη χώρα θα ισοδυναμεί επομένως με αποδοχή ήττας.

Πράγματι, η Μόσχα έχει πάρει μια σειρά από μέτρα για να αποφύγει αυτό το αποτέλεσμα. Η επιθετικότητα της Ρωσίας στην Donbas στα τέλη Γενάρη, για παράδειγμα, οδήγησε όχι σε μια κατάληψη γης, αλλά αντίθετα στην αποκαλούμενη συμφωνία Μινσκ ΙΙ, η οποία έβαλε στο κέντρο της διαδικασίας επίλυσης των συγκρούσεων τον ουκρανικό πολιτικό μετασχηματισμό που είναι επιθυμητός από την Μόσχα. Η συμφωνία έκανε έκκληση για τοπικές εκλογές στην Donbas˙ για την αποκατάσταση των οικονομικών δεσμών μεταξύ των περιοχών που κρατούνται από τους αντάρτες και το υπόλοιπο της Ουκρανίας˙ και για την συνταγματική μεταρρύθμιση, μετά από διαπραγμάτευση με τους αυτονομιστές, που θα χορηγήσει στα εδάφη που κατέχονται από αντάρτες ευρεία αυτονομία στο εσωτερικό της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, η πιο σημαντική ρωσική παραχώρηση-η επιστροφή του ελέγχου των συνόρων Ουκρανίας-Ρωσίας από την Μόσχα στο Κίεβο- θέτει ως προϋπόθεση την εφαρμογή αυτής της συνταγματικής αλλαγής από το Κίεβο.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Petro Poroshenko στο Μινσκ, τον Φεβρουάριο του 2015. MYKOLA LAZARENKO / UKRAINIAN PRESIDENTIAL PRESS SERVICE/HANDOUT VIA REUTERS
-----------------

Μέχρι στιγμής, η πολιτική διαδικασία για την οποία καλεί το Μινσκ II δεν έχει προχωρήσει όπως είχε σχεδιάσει η Μόσχα. Οι τοπικές εκλογές, για παράδειγμα, δεν έχουν πραγματοποιηθεί˙ Αντ’ αυτού, το Κίεβο πέρασε μια διάταξη, στις 17 Μαρτίου που ουσιαστικά έκανε αδύνατο να διεξαχθούν τέτοιες εκλογές. Το νέο μέτρο έθεσε ως προϋπόθεση την απομάκρυνση των παράνομων ένοπλων ομάδων (πιθανώς συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των αυτονομιστών, μαζί με τις ρωσικές τακτικές δυνάμεις) από την Ουκρανία προκειμένου να δοθεί μεγαλύτερη τοπική αυτονομία και να γίνουν εκλογές.

Επιπλέον, το Κίεβο δεν διαβουλεύεται με τους αυτονομιστές για τις τοπικές εκλογές, όπως ορίζεται στο Μινσκ ΙΙ, και καθόρισε την περιοχή της ενισχυμένης τοπικής αυτονομίας κατά μήκος γραμμών που δεν αντανακλούν τα εδαφικά κέρδη που πέτυχαν οι αποσχιστές αυτόν το χειμώνα, κυρίως γύρω από το Debaltsevo. Παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Ουκρανίας Petro Poroshenko απηύθυνε έκκληση για εθνικές τοπικές εκλογές στις 25 Οκτωβρίου, είπε ότι δεν θα πραγματοποιηθούν στις αυτονομιστικές περιοχές. Οι αυτονομιστές, εν τω μεταξύ, έχουν ανακοινώσει σχέδια για να διεξάγουν τις δικές τους εκλογές μια εβδομάδα νωρίτερα.