Ψηφιακή διπλωματία

Η φήμη της Ουάσινγκτον ότι κάνει τα πράγματα να συμβαίνουν [1] έχει υποφέρει τόσο πολύ τον τελευταίο καιρό που φαίνεται σαν ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping να ψάχνει πιο αποτελεσματικούς αλλά λιγότερο επίσημους διαύλους για να ακουστούν οι ανησυχίες του. Κατά την επίσημη επίσκεψή του στις Ηνωμένες Πολιτείες στα τέλη του προηγούμενου μήνα, η πρώτη στάση του δεν ήταν ο Λευκός Οίκος, αλλά το Σιάτλ. Εκεί, πολιόρκησε κορυφαία στελέχη της αμερικανικής τεχνολογίας [2] και τους διαβεβαίωσε ότι η Κίνα έχει δεσμευτεί στην κυβερνοασφάλεια και στην επιδιόρθωση της επιβραδυνόμενης οικονομίας της.

Η σειρά των επισκέψεων του Xi σίγουρα δημιούργησε εντυπώσεις, αλλά δεν αποτέλεσε καθόλου έκπληξη. Μεταξύ συγκρούσεων στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας [3], κατηγοριών για κυβερνοεπιθέσεις [4], και ενός μεγάλου ιστορικού διαφορών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα έχουν καταλήξει σε αδιέξοδο. Παρότι ο Σι και ο Ομπάμα κατάφεραν να υποστηρίξουν με δυσκολία και προσπάθεια ένα σύμφωνο ασφάλειας του κυβερνοχώρου στο τέλος της συνόδου κορυφής (έστω και με αμφίβολη εφαρμογή), η συμφωνία θεωρήθηκε ως μια μεγάλη επιτυχία επειδή οι προσδοκίες για κάθε είδους συνεργασία ήταν σχεδόν μηδενικές.

Ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping μιλά σε ένα επιχειρηματικό στρογγυλό τραπέζι ΗΠΑ-Κίνας, που αποτελείται από Αμερικανούς και Κινέζους CEOs, στο Σιάτλ, στις 23 Σεπτεμβρίου 2015. ELAINE THOMPSON / REUTERS
----------------------

Στην πραγματικότητα, κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών, η Ουάσιγκτον έχει χάσει την δυναμική της στην αντιμετώπιση της Κίνας. Αντ’ αυτού, η τεχνολογική κοινότητα των ΗΠΑ έχει έρθει να καλύψει το διπλωματικό κενό και έχει σημειώσει πρόοδο σε ορισμένα οικονομικά θέματα και θέματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο. Η ικανότητα των μη κρατικών φορέων να επηρεάσουν την εξωτερική πολιτική δεν είναι ασφαλώς κάτι νέο -είναι μια τάση που άρχισε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο- αλλά έχει σηματοδοτήσει σημαντικές αλλαγές για τις μελλοντικές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας.

«ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΑ»

Οι πολυεθνικές απέκτησαν πρωτοφανή δύναμη κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, και μέχρι που βρίσκονταν πίσω από την άνοδο και την πτώση καθεστώτων. Στη δεκαετία του 1950, η United Company Fruit [5] πίεσε επιτυχώς την κυβέρνηση των ΗΠΑ να ανατρέψει την επαναστατική κυβέρνησης της Γουατεμάλας, η οποία είχε θεσπίσει λιγότερο ευνοϊκές πολιτικές προς την εταιρεία από όσο η προηγούμενη κυβέρνηση. Το ιρανικό πραξικόπημα του 1953 [6] ήταν μια κοινή πρωτοβουλία της Βρετανίας και των ΗΠΑ στην προσπάθειά τους να προστατευθούν τα συμφέροντα της British Petroleum (BP). Στην δεκαετία του 1970, η CIA θα χρησιμοποιήσει την ITT Corporation [7], έναν αμερικανικό τηλεπικοινωνιακό όμιλο, για να καθαιρέσει τον πρώην πρόεδρο της Χιλής Σαλβατόρε Αλιέντε.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα και ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping, δίνουν κοινή συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο, στις 25 Σεπτεμβρίου 2015. GARY CAMERON / REUTERS
--------------------

Αυτά είναι ακραία παραδείγματα εμπλοκής επιχειρήσεων στις διεθνείς υποθέσεις. Σήμερα, οι τεχνολογικές εταιρείες των ΗΠΑ έχουν αποφύγει παραδοσιακά γεωπολιτικά ζητήματα όπως οι εδαφικές διαφορές στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, αλλά οι πράξεις τους αναμφισβήτητα επηρεάζουν πολύ περισσότερα από όσα τα περιθώρια κέρδους τους. Υπήρξαν αποτελεσματικό υποστηρικτικό μέσο στην Κίνα, καθώς επεδίωκε να προωθήσει τον τομέα της τεχνολογίας στην χώρα, δεδομένου ότι η Κίνα χρειάζεται την τεχνογνωσία των αμερικανικών εταιρειών [8] (και σε αντάλλαγμα, τους δίνει πρόσβαση στην προσοδοφόρα αγορά της Κίνας). Φέτος ειδικότερα, έχει παρουσιαστεί μια έκρηξη στις αμερικανο-κινεζικές συνεργασίες τεχνολογίας. Η Baidu, η κορυφαία μηχανή αναζήτησης της Κίνας, υπέγραψε πρόσφατα συμφωνία με την Cloudflare, μια αμερικανική εταιρεία ασφαλείας, για να διαθέτει τα προϊόντα της σε 17 από τα κέντρα δεδομένων της Baidu. Για να εξασφαλίσει την συμφωνία, η Cloudflare έπρεπε να διευθετήσει την αυξημένη ευαισθησία της Κίνας γύρω από την ξένη τεχνολογία, λόγω ανησυχιών για την εθνική ασφάλειά της. Ομοίως, η Dell ανακοίνωσε μια εκστρατεία «Στην Κίνα, για την Κίνα» ύψους 125 δισ. δολαρίων, που θα περιλαμβάνει την βοήθεια σε μια κινεζική κρατική επιχείρηση ώστε να αναπτύξει υψηλής απόδοσης servers. Μετά από μια περίοδο κατακόρυφης πτώσης των πωλήσεων στην Κίνα, η IBM ανακοίνωσε την πρωτοβουλία της «Made with China» («Κατασκευασμένο με την Κίνα»), μέσω της οποίας θα εργαστεί με πολλές κινεζικές εταιρείες για την χτίσει της προηγμένη βιομηχανία τσιπ της χώρας.