Η χρυσή ευκαιρία του ΑΚΡ

Μέχρι στιγμής, η Τουρκία έχει φιλοξενήσει περίπου 2,2 εκατομμύρια πρόσφυγες από την Συρία, 400.000 από το Ιράκ, και περισσότερους από 100.000 από το Αφγανιστάν. Οι πρόσφυγες όμως δεν αποτελούν το σύνολο του αλλοδαπού πληθυσμού της. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο κάτοχοι άδειας διαμονής κατάγονται από 176 διαφορετικά έθνη, και περιλαμβάνουν εκατοντάδες χιλιάδες Βούλγαρων, περισσότερους από 150.000 Γερμανούς, και χιλιάδες Αζέρους, Έλληνες, Ιρανούς, Σκοπιανούς και Νιγηριανούς.

Οι νέες αφίξεις είναι σχεδόν πανταχού παρούσες. Η αραβική σήμανση κυριαρχεί σε ορισμένες συνοικίες της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης, και της Γκαζιαντέπ. Είναι τόσοι πολλοί οι Ρώσοι και οι πολίτες των πρώην σοβιετικών κρατών που έχουν πάρει σπίτια κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου, που οι ντόπιοι έχουν αρχίσει να αποκαλούν την επαρχία της Αττάλειας ως Μικρή Ρωσία [9]. Τον Ιούλιο, Ιρακινοί αγόρασαν περισσότερα ακίνητα [10] από όσα οποιαδήποτε άλλη ομάδα αλλοδαπών στην Τουρκία, μπροστά από Σαουδάραβες, Ρώσους και Βρετανούς. Ομοφυλόφιλοι και τρανσέξουαλ Σύριοι και Ιρακινοί έχουν βρει ένα σπίτι στην πολυσύχναστη συνοικία Beyoglu της Κωνσταντινούπολης. Και κάθε βράδυ στην μεσογειακή πόλη της Μερσίνας, η Συριακή εθνική ομάδα ποδοσφαίρου στην εξορία [11] πηγαίνει στο γήπεδο προπόνησης.

Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι μετανάστες είναι σχετικά εύποροι, η ζωή των προσφύγων στην Τουρκία δεν είναι εύκολη. Η Άγκυρα έχει διαθέσει περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια [12] στην εύρυθμη λειτουργία των προσφυγικών καταυλισμών, στην δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των προσφύγων και στην εκπαίδευσή τους. Ωστόσο, λιγότερο από 10% των προσφύγων στην Τουρκία ζουν σε καταυλισμούς. Λίγοι μιλούν τουρκικά, και οι περισσότεροι έχουν μεγάλη δυσκολία στην οικοδόμηση μιας νέας ζωής. Στην Σμύρνη, το 80% των προσφύγων είναι φτωχοί, μόνο το 16% δουλεύουν, και οικογενειακές ομάδες στριμώχνονται σε μικρούς χώρους διαβίωσης. Με λιγότερο από το 15% [13] των παιδιών των προσφύγων της Συρίας στο σχολείο, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία, η παιδική εργασία είναι σε άνοδο. Στην Kilis, κοντά σύνορα με την Συρία, εκατοντάδες Σύριοι [14] από την ηλικία των δέκα εργάζονται μέχρι 90 ώρες την εβδομάδα για μόλις 12 σεντς την ώρα.

Το κύριο πρόβλημα είναι η νομική αποφυγή της Άγκυρας. Παρά το γεγονός ότι έχει υπογράψει την Σύμβαση της Γενεύης για τους Πρόσφυγες του 1951, η Τουρκία διατηρεί έναν περιορισμό στο να προσφέρει το καθεστώς του πρόσφυγα, το οποίο προβλέπει καθολική εκπαίδευση και βήματα προς την ένταξη [15], μόνο στους Ευρωπαίους. Η Άγκυρα εγγράφει τους Αφγανούς, τους Ιρακινούς και τους Σύριους που φτάνουν όχι ως πρόσφυγες, αλλά ως προσωρινούς προσκεκλημένους. Δεν μπορούν να διατηρούν νόμιμα θέσεις εργασίας, η κινητικότητά τους είναι περιορισμένη, και είναι υποκείμενοι απέλασης σύμφωνα με τα καπρίτσια της κυβέρνησης.

Οι πρόσφυγες στην Τουρκία γενικά δουλεύουν σε «μαύρη» εργασία για χαμηλές αμοιβές, ως επί το πλείστον σε χωράφια και σε εργοτάξια. Πολλοί αναφέρουν την δυσκολία εξεύρεσης εργασίας ως λόγο για να φύγουν, και αυτή είναι η αιτία για το ότι ένα βασικό στοιχείο του σχεδίου προγράμματος ΕΕ-Τουρκίας για τους πρόσφυγες από την Συρία είναι να επιτρέψει η Τουρκία στους πρόσφυγες να εισέλθουν στην αγορά εργασίας. Η Άγκυρα όντως συνέταξε νομοθεσία που δίνει το δικαίωμα στην εργασία νωρίτερα φέτος, αλλά ατόνησε στο κοινοβούλιο εξαιτίας της δυνητικής πολιτικής τοξικότητάς της. Οι Τούρκοι αντιτίθενται ευρέως στο να δοθεί στους Σύριους το δικαίωμα στην εργασία, κάτι που είναι κατανοητό σε μια χώρα όπου το ένα τρίτο των ανθρώπων βλέπουν την ανεργία [16] ως το μεγαλύτερο πρόβλημα, πολύ πιο πάνω από την τρομοκρατία στην δεύτερη θέση [17] στο 14%. Στον απόηχο της νίκης του AKP, ο Ulgen αναμένει ότι ο νόμος θα περάσει.

Η ΕΕ προτρέπει επίσης την Τουρκία να διασφαλίσει τα σύνορά της ώστε να περιορίσει την παράνομη μετανάστευση, να θεσπίσει πλήρες καθεστώς του πρόσφυγα, να βελτιώσει το καθεστώς βίζας, και να δέχεται επιστροφές προσφύγων. Σε αντάλλαγμα για τις εν λόγω δεσμεύσεις από την Τουρκία, η Ευρώπη έχει αναστείλει την δημοσίευση [18] μιας έκθεσης που καταγγέλλει παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και τις επιθέσεις κατά της ελευθερίας του λόγου, ως ένα πρόδηλο δώρο στο ΑΚΡ. Έχει, επίσης, προσφερθεί να προωθήσει τα ταξίδια στην ΕΕ χωρίς βίζα για τους Τούρκους πολίτες, να επισπεύσει την διαδικασία εισδοχής της Τουρκίας στην ΕΕ και να της δώσει πάνω από 3 δισ. ευρώ.

Τα ευρώ θα βοηθήσουν σίγουρα. Η οικονομία της Τουρκίας έχει επιβραδυνθεί από το επίπεδο ανάπτυξης του 9% όταν άρχισαν να καταφθάνουν οι Σύριοι, ίσως στο 3% φέτος. Και τον Οκτώβριο, είχε λάβει λίγο περισσότερα από 400 εκατομμύρια δολάρια -το ένα εικοστό των δικών της δαπανών- σε διεθνή βοήθεια για τους πρόσφυγες. Εν τω μεταξύ, η χρηματοδότηση των ανθρωπιστικών οργανώσεων, όπως το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, έχει μειωθεί σημαντικά. Όλα αυτά μειώνουν την ανακούφιση για τους Σύριους, οδηγώντας σε περισσότερη μετανάστευση.

Αυτό εξηγεί γιατί ένα ρεκόρ 50.000 μεταναστών έφτασαν στην Ελλάδα [19] σε μια εβδομάδα τον περασμένο μήνα. Και η ροή μπορεί να συνεχιστεί στην διάρκεια του χειμώνα. Η ανανεωμένη βία στην Συρία έχει εκτοπίσει ήδη 120.000 άτομα [20] και εκθέσεις δείχνουν ότι πολλοί κατευθύνονται [21] στην Τουρκία. Το μεταναστευτικό κύμα έχει κάνει τους Ευρωπαίους ηγέτες να διαπληκτίζονται, να χτίζουν τείχη και να ανησυχούν για παράσιτα, ασθένειες και για το μέλλον του μπλοκ των 28 εθνών.