Το μεγάλο λάθος του ISIS | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το μεγάλο λάθος του ISIS

Γιατί τo να γίνει παγκόσμιο μπορεί να καταλήξει άσχημα
Περίληψη: 

Παρ’ όλα τα υποτιθέμενα οφέλη του να είναι κάποιος παγκόσμιος, υπάρχουν λίγες παγκόσμιες τρομοκρατικές ομάδες. Και υπάρχουν πολύ καλοί λόγοι για αυτό. Ένα άμεσο πρόβλημα είναι η διοίκηση και ο έλεγχος. Η ύπαρξη ενός παγκόσμιου δικτύου απαιτεί παγκόσμιες επικοινωνίες και αυτό εκθέτει τους μαχητές στην αντιτρομοκρατία.

Ο DANIEL BYMAN είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Georgetown και βασικός συνεργάτης στο Κέντρο Μεσανατολικής Πολιτικής στο Brookings. Το τελευταίο του βιβλίο είναι το Al Qaeda, the Islamic State, and the Global Jihadist Movement: What Everyone Needs to Know [1].

Οι αρχικές αναφορές για τις επιθέσεις στο Παρίσι [2] δείχνουν μια ανησυχητική πιθανότητα: Ότι το Ισλαμικό Κράτος (ονομάζεται επίσης με το παλιά ακρωνύμιό του, ISIS) αλλάζει την στρατηγική του [3] και γίνεται παγκόσμιο. Αν και αυτό μπορεί να φαίνεται σαν απολύτως αναμενόμενο -πάντα δεν μισούσε την Αμερική;- στην πραγματικότητα το ISIS έχει εδώ και καιρό εστιάσει τις ενέργειές του σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Η ομάδα κέρδισε τα φώτα της δημοσιότητας το 2014, όταν όρμησε σε όλη την Συρία και το Ιράκ, κατακτώντας μεγάλες εδαφικές εκτάσεις. Αλλά υπήρχε με διαφορετικά ονόματα («αλ Κάιντα στο Ιράκ», το «Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ», το «Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας», και ούτω καθεξής) τουλάχιστον από το 2004. Για πάνω από μια δεκαετία, έχει πραγματοποιήσει ανταρτικό και συμβατικό πόλεμο εναντίον των ιρακινών και αργότερα των συριακών κυβερνήσεων, πάλεψε την μετριοπαθή συριακή αντιπολίτευση και τους Κούρδους μαχητές, και κακοποίησε Μουσουλμάνους, κυρίως Σιίτες, τους οποίους έκρινε ως εχθρούς. Επίσης, επιτέθηκε κατά της Τουρκίας, [4] της Σαουδικής Αραβίας [5] και άλλων γειτονικών χωρών για να επιδεινώσει τον σεχταρισμό, να τιμωρήσει κυβερνήσεις επειδή του αντιστάθηκαν, και για να κερδίσει υποστηρικτές. Το ISIS κάνει τακτικά έκκληση για επιθέσεις στην Δύση, αλλά τέτοιες επιχειρήσεις ήταν σε μεγάλο βαθμό έργο μοναχικών λύκων [6].

Μέχρι στιγμής, η επίθεση στο Παρίσι δεν φαίνεται να ταιριάζει σε αυτό το μοτίβο. Παρά το γεγονός ότι τα άτομα που ενεργούν στο όνομα του ISIS έχουν προσπαθήσει να χτυπήσουν αλλού στην Ευρώπη, λίγοι είχαν κάποιον πραγματικό δεσμό με την οργάνωση [7]. Και οι δεσμοί που υπήρχαν ήταν συχνά μεταξύ των τρομοκρατών και μιας χαμηλού ή μεσαίου επιπέδου προσωπικότητας του ISIS, παρά με την ηγεσία. Ακόμα δεν γνωρίζουμε πολλά για τις επιθέσεις στο Παρίσι, συμπεριλαμβανομένου του αν ήταν μια «από πάνω προς τα κάτω» λειτουργία του ISIS ή οργανώθηκε από χαμηλότερες ή μεσαίες τάξεις [εντός της οργάνωσης]. Ούτε γνωρίζουμε αν αυτό είναι μοναδικό [περιστατικό] ή μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας. Ενώ η Γαλλία και οι σύμμαχοί της κοσκινίζουν τα βουνά των αποδεικτικών στοιχείων και προσπαθούν να καταλάβουν τι συνέβη, αξίζει να εξετάσουμε τα οφέλη και τους κινδύνους για το ISIS αν γίνει παγκόσμιο.

ΤΟ ΔΕΔΕΑΡ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΕΠΙΒΟΛΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Για μια ομάδα όπως το ISIS, ο πρώτος λόγος για να γίνει παγκόσμια είναι ιδεολογικός. Το Ισλαμικό Κράτος ισχυρίζεται ότι υποστηρίζει τους Μουσουλμάνους του κόσμου ενάντια στους εχθρούς τους, και καμία ομάδα δεν περιορίζεται στο Ιράκ και την Συρία, ή ακόμα και στην Μέση Ανατολή. Πράγματι, η διαδικασία είναι κυκλική: Καθώς το ISIS γίνεται πιο απειλητικό, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία και άλλες χώρες εντείνουν την παρέμβασή τους εναντίον του. Με την σειρά του, το ISIS είχε έναν λόγο παραπάνω για να τις χτυπά.

Το να γίνεται παγκόσμιο του προσφέρει επίσης μια σειρά από πλεονεκτήματα στρατολόγησης. Είτε πρόκειται για δανέζικες γελοιογραφίες που κοροϊδεύουν τον προφήτη Μωάμεθ [8], για ρωσική βαρβαρότητα στην Τσετσενία [9], ή για τα όρια της Γαλλίας στις Μουσουλμάνες που φορούν πέπλα [10], το ISIS μπορεί να πατά σε μια σειρά από αδικίες πέρα από την σύγκρουση στο Ιράκ και την Συρία. Οι επιθέσεις τον Ιανουάριο του 2015 στο Charlie Hebdo, για παράδειγμα, ήταν μια προσπάθεια των τζιχαντιστών που συνδέονται με το παρακλάδι της αλ Κάιντα την Υεμένη να συνδέσουν τον σκοπό τους με μια δημοφιλή πηγή οργής.

17112015-1.jpg

Ένας κάτοικος της πόλης Tabqa που περιδιαβαίνει στους δρόμους σε μοτοσικλέτα, ανεμίζει μια ισλαμική σημαία γιορτάζοντας το ότι μαχητές του ISIS κατέλαβαν την αεροπορική βάση Tabqa, κοντά στην πόλη Raqqa, στις 24 Αυγούστου 2014. REUTERS
-----------------------------

Το ISIS είναι επίσης σε ασυνήθιστα καλή θέση για να γίνει παγκόσμιο, γιατί έχει πάρα πολλά ξένα μέλη. Αμερικανοί αξιωματούχοι της αντιτρομοκρατίας ανέφεραν τον Φεβρουάριο ότι πάνω από 20.000 ξένοι μαχητές [11] είχαν ενταχθεί στην μάχη στην Συρία για να αγωνιστούν με τους αντάρτες, με τους περισσότερους να πηγαίνουν για να βοηθήσουν το ISIS. Από αυτούς, περίπου 150 είναι από τις Ηνωμένες Πολιτείες και πάνω από 3.000 είναι από την Δύση. Με άλλα λόγια, το ISIS έχει ένα σφυρί, και το να ψάχνει για καρφιά έχει νόημα. Έτσι, μέρος της λογικής του ISIS για να επιτεθεί στην Γαλλία μπορεί να είναι απλώς ότι ήταν σε θέση να επιτεθεί στην Γαλλία.

Τέλος, το να γίνει παγκόσμια εξυψώνει το κύρος της ομάδας, βελτιώνει την αυτο-εικόνα της και την καθιστά πιο ελκυστική για τους νεαρούς νεοσυλλέκτους. Η αντι-Δυτική τρομοκρατία δημιουργεί πρωτοσέλιδα με έναν τρόπο που οι τοπικές μάχες δεν το κάνουν. Ο θάνατος πάνω από 125 ατόμων στο Παρίσι κερδίζει πολύ μεγαλύτερη προσοχή στους τζιχαντιστικούς κύκλους από όση η καθημερινή σφαγή στο Ιράκ και την Συρία, όπου έχουν σκοτωθεί περισσότεροι από 250.000 ανθρώπους. Αν θέλεις να συνεχίσεις να εμπνέεις χιλιάδες ξένους να έρθουν στο Ιράκ και την Συρία για να πολεμήσουν, τέτοια αιματηρή προπαγάνδα είναι ανεκτίμητη.

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΝΑ ΓΙΝΕΣΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ

Παρ’ όλα αυτά τα υποτιθέμενα οφέλη, υπάρχουν λίγες παγκόσμιες τρομοκρατικές ομάδες. Και υπάρχουν πολύ καλοί λόγοι για αυτό.