Secure Connection

Η ώρα του Μαυροβουνίου

Γιατί το ΝΑΤΟ πρέπει να δράσει γρήγορα

Edward P. Joseph

17/12/2015

Περίληψη Κειμένου και Βιογραφικό Συγγραφέα

Με την κατάσταση στην Βοσνία να παραπαίει, και με την αυξημένη απειλή της ισλαμικής ριζοσπαστικοποίησης στην περιοχή χάρη στο ISIS, το κλείσιμο της συμφωνίας του ΝΑΤΟ με το Μαυροβούνιο είναι ένα σταθεροποιητικό και εφικτό βήμα.

Ο Edward P. Joseph είναι εκτελεστικός διευθυντής του Institute of Current World Affairs και λέκτορας και βασικός συνεργάτης στην Σχολή Προωθημένων Διεθνών Σπουδών Johns Hopkins.

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να γράψετε το σχόλιο σας. Εγγραφείτε στο newsletter για να λαμβάνετε ενημέρωση από το ForeignAffairs.gr.

Με το να καλέσει το Μαυροβούνιο [1] επιτέλους να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ [2], ο οργανισμός έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τον τερματισμό της ρωσικής στρεψοδικίας σε αυτή την μικρή αλλά σημαντική βαλκανική χώρα. Αλλά θα πρέπει να δράσει γρήγορα για να διασφαλίσει τα κέρδη του. Εάν το ΝΑΤΟ αποτύχει να κλείσει την συμφωνία, η Μόσχα θα έχει ένα άνοιγμα για να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την περιοχή και να υπονομεύσει τα Δυτικά συμφέροντα στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη [3], το Κοσσυφοπέδιο, την πΓΔΜ και την Σερβία [4].

Κατ’ αρχήν, υπάρχουν ελάχιστοι λόγοι για φόβο. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας της ένταξης προϋποθέτει ότι το Μαυροβούνιο θα τακτοποιήσει κάποιες τεχνικές λεπτομέρειες σχετικά με την ένταξή του και ότι οι νομοθετικοί κλάδοι των μελών του ΝΑΤΟ [5], συμπεριλαμβανομένης της Γερουσίας των ΗΠΑ, θα εγκρίνουν τα επίσημα πρωτόκολλα. Αλλά όλο αυτό απαιτεί χρόνο, και το Μαυροβούνιο αντιμετωπίζει εκλογές τον Οκτώβριο. Αυτό δημιουργεί μια τέλεια ευκαιρία για ρωσική υπονόμευση.

Η δυναμική για την ανάμιξη της Ρωσίας ήταν εμφανής τον Οκτώβριο, όταν οι Μαυροβούνιοι διαδηλωτές και η αστυνομία συγκρούστηκαν στην διάρκεια διαμαρτυριών κατά του προέδρου της χώρας, Milo Djukaonovic [6]. Παρά το γεγονός ότι αξιωματούχοι στην Μόσχα διέψευσαν ισχυρισμούς του Τζουκάνοβιτς ότι ήταν αυτή που ενορχήστρωσε τις διαδηλώσεις -και σαφώς πολλοί διαδηλωτές διαδήλωναν κατά της διαφθοράς και για την κατάσταση της οικονομίας- οι εικασίες σχετικά με τον ρόλο της Μόσχας διογκώθηκαν όταν ο Αρχιεπίσκοπος της φιλο-ρωσικής Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δημοσίως θρήνησε [7] τον διαχωρισμό του Μαυροβουνίου από την «Μητέρα Ρωσία». Εν τω μεταξύ, στην γειτονική Βοσνία, η Ρωσία έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ των αυτονομιστών Σέρβων ηγετών. Ο Ρώσος πρεσβευτής εκεί πρόσφατα ενέπλεξε τον εαυτό του σε μια έντονη αντιπαράθεση για ένα εξαιρετικά προκλητικό δημοψήφισμα που θα μπορούσε να θέσει την σταθερότητα της χώρας σε κίνδυνο. Η ιδέα ότι η Μόσχα θα επιδείξει αυτοσυγκράτηση δίπλα στο Μαυροβούνιο, έχοντας ως αντιστάθμισμα την ευκαιρία να ματαιώσει την προσπάθεια ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ, είναι απίθανη.

Άνδρες των ΜΑΤ προστατεύουν τον εαυτό τους με τις ασπίδες τους κατά την διάρκεια συγκρούσεων με διαδηλωτές μπροστά από το κτίριο του κοινοβουλίου στην Ποντγκόριτσα, στο Μαυροβούνιο, τον Οκτώβριο του 2015. STEVO VASILJEVIC / REUTERS
-------------------------------------

Επιπλέον, η Ρωσία έχει τα εργαλεία στην διάθεσή της για να επηρεάσει τις εκλογές του επόμενου Οκτώβρη. Εκτός από την Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία και τα ομολογουμένως φιλο-σερβικά κόμματα, υπάρχουν υπολείμματα αντιαμερικανισμού στο Μαυροβούνιο μεταξύ των ακτιβιστών στα αριστερά και τα πράσινα κόμματα. Οι εκλογές στο Μαυροβούνιο μπορεί να είναι ανταγωνιστικές, με τον έλεγχο του κοινοβουλίου να αποφασίζεται μερικές φορές από πέντε ή λιγότερες έδρες. Κυκλοφορώντας ελεύθερα, η ρωσική προπαγάνδα και τα ρωσικά χρήματα θα μπορούσαν να εμψυχώσουν την αντιπολίτευση, να επηρεάσουν αξιωματούχους, και να πετύχουν στην προώθηση αντι-ΝΑΤΟϊκών, φιλο-ρωσικών κομμάτων στην εξουσία.

Η προσχώρηση του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ είναι ιδιαίτερα ενοχλητική για τους Ρώσους, αφού θα γίνει η πρώτη ορθόδοξης πλειοψηφίας χώρα της πρώην Γιουγκοσλαβίας που θα ενταχθεί στην συμμαχία. Το Μαυροβούνιο διαθέτει επίσης ιστορικούς δεσμούς με την Βοσνία και την Σερβία˙ έτσι, αν επιτύχει το στοίχημά της, η ένταξη στο ΝΑΤΟ για τις δύο αυτές χώρες θα γίνει μια εύλογη, αν όχι μια άμεση προοπτική. Εθνικιστές ηγέτες της Σερβίας, παραδόξως, έχουν ήδη εκφράσει την υποστήριξή τους για την προσπάθεια ένταξης του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ, μια κίνηση που πρέπει να ανησυχεί την Μόσχα, η οποία κατέχει την εθνική εταιρεία πετρελαίου της Σερβίας και οραματίζεται τα Βαλκάνια ως μέρος του ενεργειακού της τομέα.

Αλλά η κατηγορηματική αντίθεση της Μόσχας στην επέκταση του ΝΑΤΟ είναι μια πρόσφατη στάση. Ήταν μόνο μετά από την σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Cardiff, το 2014, που ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ έκανε την αιχμηρή δήλωση ότι η Ρωσία θα δει την επέκταση του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια ως «πρόκληση». [8] Πριν από αυτό, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν [9] είχε ενημερώσει προσωπικά τους ηγέτες των Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της FYROM [10], άλλη μιας ορθόδοξης πλειοψηφίας χώρα, ότι δεν τον ένοιαζε αν η χώρα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Το Μαυροβούνιο, ακόμη και μετά την πικρή διάσπασή του από την Σερβία το 2006, απολάμβανε καλές σχέσεις με την Μόσχα και προσέλκυσε σημαντικές επενδύσεις από την Ρωσία, παρά την αποφασιστική πορεία του για ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση [11]. Όλα αυτά άλλαξαν όταν ξέσπασε η κρίση στην Ουκρανία [12] πέρσι, αναγκάζοντας τις βαλκανικές χώρες να επιλέξουν εάν θα πρέπει ή όχι να επιβάλουν τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Ενώ η Σερβία απέφυγε να το πράξει, το Μαυροβούνιο ακολούθησε το παράδειγμα των Βρυξελλών, υφιστάμενο την οργή της Μόσχας, η οποία είδε ξαφνικά την ανάγκη να ματαιώσει τους Δυτικούς στόχους στα Βαλκάνια.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα οφέλη από την είσοδο του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ υπερτερούν σαφώς των κινδύνων των αυξανόμενων εντάσεων με την Ρωσία. Κατ’ αρχάς, θα τερματίσει το ενδεχόμενο μιας ρωσικής ναυτικής βάσης στην Αδριατική, κάτι που η Μόσχα επιζητούσε διακαώς πέρσι. Δεύτερον, θα προσδέσει μια χώρα που κάποτε ήταν σταθερά κάτω από την λαβή του πρώην προέδρου της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στους ευρω-ατλαντικούς θεσμούς. Τρίτον, υπόσχεται να ωθήσει την διεύρυνση της ΕΕ στα Βαλκάνια, η οποία έχει χαλαρώσει τα τελευταία χρόνια. Καμιά πρώην κομμουνιστική χώρα δεν έχει ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς πρώτα να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, και η ένταξη στην ΕΕ είναι ένα κεντρικό στοιχείο στην στρατηγική της Ουάσιγκτον να πιέσει την Ευρώπη να αντιμετωπίσει την βαλκανική πίσω αυλή της.

Ο Τζον Κέρι συναντά τον Μαυροβούνιο υπουργό Εξωτερικών Ιγκόρ Λούκσιτς στην υπουργική σύνοδο του ΝΑΤΟ στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Δεκέμβριος 2015. JONATHAN ERNST / REUTERS
----------------------------------------

Το Μαυροβούνιο θα επωφεληθεί επίσης. Η χώρα έχει παρακολουθήσει από το περιθώριο καθώς ο τουρισμός από τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει αυξηθεί στην γειτονική Κροατία αφότου το Ζάγκρεμπ προσχώρησε στο ΝΑΤΟ το 2009. Το Μαυροβούνιο, η οικονομία του οποίου βασίζεται στον τουρισμό, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την επιπλέον πηγή εισοδήματος. Περαιτέρω, η ένταξη στο ΝΑΤΟ θα προσελκύσει πιθανότατα περισσότερες ξένες επενδύσεις. Και ο σεβασμός των δημοκρατικών αξιών μεταξύ των ηγετών της χώρας μπορεί επίσης να αυξηθεί ως αποτέλεσμα της ένταξης σε μια συμμαχία αφοσιωμένη στον πολιτικό έλεγχο του στρατού.

Εν ολίγοις, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αρκετούς λόγους για να διασφαλίσουν ότι η ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ θα γίνει πραγματικότητα -και να το πράξουν πριν η Ρωσία έχει την ευκαιρία να επηρεάσει τις εκλογές της χώρας το επόμενο φθινόπωρο. Με την κατάσταση στην Βοσνία να παραπαίει, και με την αυξημένη απειλή της ισλαμικής ριζοσπαστικοποίησης στην περιοχή χάρη στο ISIS, το κλείσιμο της συμφωνίας του ΝΑΤΟ με το Μαυροβούνιο είναι ένα σταθεροποιητικό και εφικτό βήμα για να πραγματοποιηθεί, ενόσω ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα παραμένει ακόμα στην εξουσία. Οι προεκλογικές πολιτικές στην Γερουσία των ΗΠΑ -με πέντε γερουσιαστές να αγωνίζονται για να τον διαδεχθούν –σημαίνουν ότι η κυβέρνηση Ομπάμα θα πρέπει να κάνει την μικρή χώρα του Μαυροβουνίου μια υπερμεγέθη πολιτική προτεραιότητα.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/bosnia-herzegovina/2015-12-15/mo...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Η ώρα του Μαυροβουνίου

Αναζήτηση

Δημοφιλή Άρθρα

Περιοχή Μελών