Το αναβληθέν όνειρο της Euromaidan

Αυτός ο χειμώνας σηματοδοτεί την δεύτερη επέτειο της ουκρανικής Επανάστασης της Αξιοπρέπειας, ευρύτερα γνωστής ως η επανάσταση euromaidan [1]. Η αντίσταση εκείνου του χειμώνα απέναντι στον πρώην πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς [2] κορυφώθηκε με βία κατά των Ουκρανών [3], αφήνοντας πάνω από 100 διαδηλωτές νεκρούς [4]. Σχεδόν δύο χρόνια μετά ο Γιανουκόβιτς δεν είναι στην εξουσία [5], ωστόσο ελάχιστα έχουν γίνει για να συρθούν οι δράστες της βίας στην δικαιοσύνη. Ο πρόεδρος Petro Poroshenko [6] δεν επέδειξε την απαραίτητη πολιτική βούληση για την καταπολέμηση των ολιγαρχών της Ουκρανίας [7] και των υψηλών επιπέδων διαφθοράς. Ο Poroshenko, φαίνεται ότι όπως και οι προκάτοχοί του, μπορεί να αποτύχει να φέρει την δικαιοσύνη, τον σεβασμό και την ανθρωπιά που οι Ουκρανοί ζήτησαν στις επαναστάσεις το 2004 και το 2013 με 2014 [8].

Όχι απρόσμενα, πολλοί Ουκρανοί είναι δύσπιστοι απέναντι στις προθέσεις του Poroshenko [9]. Ο Poroshenko είναι αντι-δημοφιλής [10] σχεδόν σε κάθε περιοχή της Ουκρανίας: Μια πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι μόνο το 17% των Ουκρανών που απάντησαν [στην δημοσκόπηση] τον υποστηρίζουν [11]. Αυτά τα αναιμικά δημοσκοπικά αποτελέσματα δίνουν στον πρόεδρο λιγότερη υποστήριξη από όση είχε ο Γιανουκόβιτς [12] όταν εξεδιώχθη από την εξουσία. Παρά το γεγονός ότι το 88% των Ουκρανών θεωρεί την διαφθορά ως διαδεδομένη [13] στην χώρα, μόνο το 5% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι οι Αρχές της χώρας εφαρμόζουν πολιτικές με στόχο την μείωσή της. Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι τα δύο τρίτα των Ουκρανών πιστεύουν ότι η χώρα τους οδεύει προς την λάθος κατεύθυνση [14].

Η υποστήριξη προς την κυβέρνηση στην Ουκρανία [15] βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο της δεκαετίας καθώς οι πολίτες της αισθάνονται την πίεση από τις αντιλαϊκές οικονομικές, κοινωνικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις. Η οικονομία της χώρας βρίσκεται στην μέση μιας ύφεσης, και μια από τις λίγες δυνητικές ενδείξεις προόδου –οι διώξεις εναντίον διεφθαρμένων ολιγαρχών και ανώτερων στελεχών του παλιού καθεστώτος Γιανουκόβιτς- δεν έχει υλοποιηθεί. Φαίνεται ότι ο Poroshenko δεν έχει την πολιτική βούληση να επιδιώξει τις ποινικές διώξεις εναντίον πρώην συμμάχων που ήταν υπεύθυνοι για την πτώχευση της Ουκρανίας μέσω της διαφθοράς [16], της πολιτικής καταπίεσης [17] και της δολοφονίας των αντιπάλων του [18].

Παρά το γεγονός ότι η άνοδος του Poroshenko στην εξουσία [19] ελπιζόταν ότι θα φέρει μια εποχή πολιτικής διαφάνειας, αυτός δεν φάνηκε να αναζητά πραγματικές αλλαγές στις θεμελιώδεις δυναμικές της εξουσίας μεταξύ των ηγετών των ουκρανικών επιχειρήσεων και των πολιτικών. Η πολιτική εξουσία εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς εντός του Κιέβου ως μια επιχείρηση παραγωγής πλούτου, όπως αποδεικνύεται από την αποτυχία του Poroshenko να τηρήσει την υπόσχεσή του να πουλήσει τα προσωπικά επιχειρηματικά του συμφέροντα [20] από την στιγμή που ανέλαβε την εξουσία. Αντ’ αυτού, ο Poroshenko διατήρησε τις συμμετοχές του, και ήταν ένας από τους ελάχιστους ηγέτες επιχειρήσεων στο έθνος που αύξησαν τα περιουσιακά στοιχεία των επιχειρήσεών τους το 2015, γινόμενος ο έκτος πλουσιότερος επιχειρηματίας στην Ουκρανία [21]. Τόσο ο Poroshenko όσο και ο πρώην επικεφαλής της κοινοβουλευτικής πειθαρχίας Ihor Kononenko έχουν εμπλακεί σε ένα σκάνδαλο ακινήτων [22], και ο Kononenko αντιμετωπίζει επιζήμιους ισχυρισμούς για ξέπλυμα χρήματος [23] πάνω από 300.000 δολάρια από το 2012 ως το 2015 μέσω υπεράκτιας φορολογίας.

Ο Poroshenko έχει επίσης επιχειρηματικές σχέσεις [24] με τους τρεις τελευταίους προέδρους της Ουκρανίας, που φθάνουν μέχρι τον Λεονίντ Κούτσμα [25] στην δεκαετία του 1990. Ο Boris Lozhkin [26], προσωπάρχης του Poroshenko, διευκόλυνε την πώληση της συμμετοχής του Poroshenko στην Ukraine Media Holdings [27] στον Serhiy Kurchenko [28], έναν στενό συνεργάτη του Γιανουκόβιτς. Ούτε οι δεσμοί του με την πολιτική και επιχειρηματική ελίτ της Ουκρανίας δεν είναι μυστικοί. Το 2000, ο Poroshenko έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Κόμματος των Περιφερειών [29], το οποίο διόρισε τον πρώην πρωθυπουργό της Ουκρανίας Nikolai Azarov [30] ως αρχηγό του κόμματος. Η Ιντερπόλ αναζητεί σήμερα τον Azarov και τον Kurchenko για διαφθορά [31] στην διάρκεια της θητείας του Azarov ως πρωθυπουργού από το 2010 ως το 2014, και τον Kurchenko γιατί ήταν ένας σημαντικός ωφελημένος από λεόντειες συμφωνίες με την κυβέρνηση Azarov.

Τώρα το κοινό της Ουκρανίας έχει χάσει την πίστη στην ικανότητα του Poroshenko να ηγείται. Οι προηγούμενες σχέσεις του και τα τρέχοντα επιχειρηματικά συμφέροντά του τον εμπόδισαν να κυνηγήσει υποθέσεις εναντίον των σημερινών και των πρώην συμμάχων του, και κατά πάσα πιθανότητα θα τον εμποδίσουν επίσης να υπηρετήσει μια δεύτερη θητεία. Οι διορισθέντες από τον Poroshenko στην Υπηρεσία Ασφαλείας [32] (SBU) έχουν καταδικάσει την εξέλιξη των ερευνών για τις κατηγορίες των δολοφονιών και της διαφθοράς που συνέβησαν κατά την διάρκεια των προσπαθειών του Γιανουκόβιτς [33] για αντι-διαδηλώσεις. Με τον τρόπο αυτό, ο πρόεδρος έχει προσδώσει στους στενότερους συμμάχους του ανοσία έναντι των κατηγοριών.

Ένα μέλος των ενόπλων δυνάμεων αντιδρά κατά την διάρκεια τελετής μνήμης στην περιοχή όπου αντι-Γιανουκόβιτς διαδηλωτές σκοτώθηκαν κατά την διάρκεια συγκρούσεων στο Κίεβο, στην Ουκρανία, στις 21 Νοεμβρίου 2015. GLEB GARANICH / REUTERS
--------------------------------------------

Στην καρδιά της Πορτοκαλί Επανάστασης και της επανάστασης euromaidan [34] ήταν ένα αίτημα από τον μέσο Ουκρανό για δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια. Δύο χρόνια αφότου ο Γιανουκόβιτς κατέφυγε στην Ρωσία [35] και εγκατέλειψε την θέση του, το ουκρανικό σύστημα δικαιοσύνης είναι σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητο. Ο Poroshenko είναι απρόθυμος να διαλύσει το διεφθαρμένο, ολιγαρχικό σύστημα της Ουκρανίας, το οποίο βοήθησε να κατασκευαστεί πριν από δύο δεκαετίες, και αρνείται να επιδιώξει ποινικές διώξεις εναντίον πρώην συμμάχων και νυν συνεταίρων. Νωρίτερα το 2015, ουκρανικές ομάδες της κοινωνίας των πολιτών, δημοσιογράφοι και δικηγόροι που εκπροσωπούν διαδηλωτές του euromaidan και οικογένειες των οποίων τα μέλη σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν, δημοσιοποίησαν μια μακροσκελή έκθεση με τίτλο «Ένα έτος ατιμωρησίας» [36]. Και από την δημοσίευση της έκθεσης, τίποτα δεν έχει αλλάξει: Ούτε ένας αξιωματούχος από την εποχή του Γιανουκόβιτς δεν έχει καταδικαστεί ποινικά [37] για οποιοδήποτε έγκλημα κατά την διάρκεια της βασιλείας του πρώην προέδρου.

ΧΑΜΗΛΩΝΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι καθόλου μόνες στον σκεπτικισμό τους ως προς τον Poroshenko [38] και τον εσωτερικό πολιτικό κύκλο του. Οι διεθνείς οργανισμοί και το ουκρανικό κοινό έχουν μικρή εμπιστοσύνη στους επίσημους ισχυρισμούς ότι η κυβέρνηση διερευνά 274 περιπτώσεις στις οποίες τα όργανα επιβολής του νόμου κατέστειλαν ή δολοφόνησαν διαδηλωτές κατά την διάρκεια της euromaidan [39]. Η κυβέρνηση Poroshenko έχει κάνει παρόμοιους ισχυρισμούς και παλιότερα: Τον Αύγουστο του 2015, ο Poroshenko ισχυρίστηκε ότι 2.702 Ουκρανοί αξιωματούχοι κατηγορήθηκαν για διαφθορά [40]. Και οι δύο κατάλογοι έχουν έκτοτε αποδειχθεί πλασματικοί.

Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία [41] έχει επανειλημμένα επιχειρήσει να ρίξει φως στην βαθιά ριζωμένη ουκρανική κουλτούρα της ατιμωρησίας έναντι των καταχρήσεων από την αστυνομία [42] και την φαινομενική αδυναμία του κράτους στην διερεύνηση και την δίωξη αστυνομικών. Στην ρίζα αυτού, όμως, βρίσκεται μια βαθιά δομική αδυναμία να ασκηθούν διώξεις για εγκλήματα που σχετίζονται με την υψηλού επιπέδου κατάχρηση της εξουσίας και την καταστολή της euromaidan, καθώς και καμία πολιτική βούληση να γίνει έτσι και στο προεδρικό επίπεδο. Οι κυρίαρχες ελίτ της Ουκρανίας συνεχίζουν να υπερασπίζονται η μια την άλλη χρησιμοποιώντας τους κρατικούς θεσμούς που ελέγχουν ενώ συνεχίζουν την αδιαφανή κουλτούρα των στενών διεφθαρμένων επιχειρηματικών δεσμών με τους πολιτικούς.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει συνδεθεί με το Συμβούλιο της Διεθνούς Συμβουλευτικής Ομάδας της Ευρώπης (Council of Europe’s International Advisory Group) [43] και την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο να καταδικάσουν την έλλειψη προόδου της Ουκρανίας σχετικά με την μετ-επαναστατική δικαιοσύνη [44]. Αυτές οι διεθνείς ομάδες έχουν επίσης τιμωρήσει το Κίεβο για την παρέλκυση των ερευνών και το ανίκανο αστυνομικό και εισαγγελικό έργο που εμπλέκονται σε αυτές τις περιπτώσεις. Η Διεθνής Αμνηστία [45] έχει πει ότι όσοι ευθύνονται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων «συνεχίζουν να απολαμβάνουν σχεδόν πλήρους ατιμωρησίας για τις πράξεις τους». Η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (UNHCR) περιγράφει την προσέγγιση της Ουκρανίας στο κράτος δικαίου [46] ως «κενό λογοδοσίας». Το Συμβούλιο καταδίκασε την «ευρέως διαδεδομένη αντίληψη της ατιμωρησίας» που υπάρχει από τα όργανα της επιβολής του νόμου και την «απροθυμία ή αδυναμία» της κυβέρνησης να τους φέρει ενώπιον της δικαιοσύνης για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων της euromaidan, καθώς και τους θανάτους κατά την διάρκεια της σύγκρουσης μεταξύ των φιλο-ουκρανικών και φιλο-ρωσικών δυνάμεων στην Οδησσό [43] τον Μάιο του 2015.

Έτσι, όσο ο Poroshenko ελέγχει τις θέσεις σε βασικούς κρατικούς θεσμούς που έχουν συνταγματική εντολή για την καταπολέμηση της διαφθοράς σε υψηλό επίπεδο –το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα (PGO), ο επικεφαλής της SBU και ο γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλειας και Άμυνας (NEBO)- αυτοί οι πυλώνες της δικαιοσύνης θα μείνουν αδιόρθωτοι και θα συνεχίσουν να προστατεύουν τις άρχουσες ελίτ, κι όχι το κράτος δικαίου. Ο Poroshenko αναδείχθηκε ως ένας ολιγάρχης στο πλαίσιο ενός συστήματος όπου οι πρόεδροι μοιράζουν φειδωλά προστασία από την PGO και την SBU σε φίλους και προστάτες˙ το να αναμένεται ότι αυτές οι ομάδες θα στρέψουν την εστίασή τους προς την προστασία του λαού εναντίον της διαφθοράς είναι ένα απίθανο ενδεχόμενο. Κατά τα τελευταία 25 χρόνια της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας, η PGO παρέλειψε να ασκήσει δίωξη με επιτυχία έστω και σε ένα μόνο μέλος της κυρίαρχης ελίτ της χώρας. Αυτό το αβυσσαλέο ιστορικό δεν θα αλλάξει υπό τον Poroshenko.

Μια γυναίκα συμμετέχει στην τελετή μνήμης εκεί όπου σκοτώθηκαν αντι-Γιανουκόβιτς διαδηλωτές κατά την διάρκεια συγκρούσεων στο Κίεβο, στις 21 Νοεμβρίου 2015. GLEB GARANICH / REUTERS
-------------------------------------

ΠΙΣΤΕΥΩ ΜΟΝΟ ΑΝ ΔΩ

Στα χαρτιά, η Ουκρανία φαίνεται να σημειώνει πρόοδο όσον αφορά την καθιέρωση του κράτους δικαίου και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Αυτό, όμως, είναι λόγω της πίεσης από τους διεθνείς οργανισμούς και την κοινωνία των πολιτών της Ουκρανίας και όχι λόγω της προεδρικής πολιτικής βούλησης. Υπάρχουν κάποιες δικαστικές μεταρρυθμίσεις που λαμβάνουν χώρα, καθώς και μια νέα εθνική αστυνομία έχει αρχίσει να αντικαθιστά την militsiya, την αστυνομική δύναμη της σοβιετικής εποχής. Το Κίεβο έχει επίσης εγκαταστήσει ένα Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς, καθώς και έναν νέο εισαγγελέα κατά της διαφθοράς. Τέλος, ιδρύθηκε μια νέα Υπηρεσία ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων που θα απαλλοτριώνει τα κλαπέντα περιουσιακά στοιχεία από καταδικασμένους υψηλόβαθμους εγκληματίες.

Παρά αυτά τα σημάδια προόδου, ωστόσο, υπάρχουν πολιτικά, θεσμικά και εφαρμοστικά ζητήματα που θα σταθούν εμπόδιο στις ριζικές πολιτικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να ικανοποιηθεί η ευρύτατη δημόσια όρεξη για δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια και ανθρωπιά. Οι Ουκρανοί ηγέτες εξακολουθούν να επιδιώκουν να διαχειριστούν λεπτομερώς και να ελέγξουν τις πρακτικές της επιβολής του νόμου και οι αξιωματούχοι προτιμούν το παλαιό ουκρανικό σύστημα των στενών, αδιαφανών σχέσεων μεταξύ της πολιτικής και των επιχειρήσεων.

Αν και ο όρος «επιλεκτική χρήση της δικαιοσύνης» χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Γιανουκόβιτς για να φυλακίσει την ηγέτιδα της αντιπολίτευσης Γιούλια Τιμοσένκο, ο όρος εξακολουθεί να έχει απήχηση στην Ουκρανία του Poroshenko. Οι αποφάσεις του γραφείου του γενικού εισαγγελέα εξακολουθούν να αποφασίζονται από τους πολιτικούς, και όχι από το κράτος δικαίου. Τρεις πολιτικοί της Ουκρανίας, ο Hennadiy Korban, ο Ihor Mosiychuk, και ο Yuriy Syrotyuk, όλοι από φιλοδυτικά πολιτικά κόμματα, είχαν συλληφθεί δημοσίως και επιθετικά επειδή έπεσαν στην δυσμένεια του Poroshenko [47]. Εν τω μεταξύ, έχουν παρόμοια εμποδιστεί οι έρευνες για διαφθορά κατά φιλορώσων πολιτικών, όπως ο πρώην αντιπρόεδρος της Ουκρανίας Γιούρι Μπόικο, οι πρώην βουλευτές Serhiy Klyuyev και Yuriy Ivanyushchenko και ο ολιγάρχης Rinat Akhmetov λόγω της συμφωνίας ασυλίας που σφυρηλατήθηκε το 2014 [48] μεταξύ των τριών τελευταίων και του προέδρου.

Στο τιμόνι του PGO είναι δύο Γενικοί Εισαγγελείς διορισμένοι από τον Poroshenko, ο Vitaliy Yarema και ο Viktor Shokin. Και οι δύο έχουν αντιμετωπίσει δριμεία κριτική από τους ακτιβιστές της euromaidan και του ουκρανικού κλάδου του παρατηρητηρίου καταπολέμησης της διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας για την έλλειψη υψηλού επιπέδου ποινικών διώξεων που να προέρχονται από το γραφείο τους. Ο πρώην πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουκρανία John Herbst έχει δηλώσει [49], «Είναι ένα σκάνδαλο το ότι ο κ. Shokin είναι γενικός εισαγγελέας». Ο σημερινός πρέσβης των ΗΠΑ, Geoffrey R. Pyatt, κατηγόρησε το PGO για υπονόμευση των μεταρρυθμίσεων, προστασία των διεφθαρμένων εισαγγελέων και παρεμπόδιση ποινικών ερευνών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, είπε ο Pyatt, «χρειάζονται ειλικρινείς εταίρους, οι οποίοι είναι προσηλωμένο στο κράτος δικαίου». Ο Pyatt κάλεσε το PGO να εγκαταλείψει την σοβιετική κληρονομιά του πολιτικού ελέγχου [50] που επιτρέπει στους ισχυρούς «να ξεφεύγουν με αθέμιτη άσκηση επιρροής και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Ακόμη και εκτός του PGO, κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν κάνει ελάχιστα για να βοηθήσουν αυτούς που υπέφεραν και πέθαναν κατά την διάρκεια της euromaidan. Το PGO παρουσίασε αδύναμες ποινικές υποθέσεις στην Ιντερπόλ για τον Γιανουκόβιτς, καθώς και για τους αξιωματούχους του και τους ολιγάρχες που υποστήριξε. Στην πραγματικότητα, μερικοί μάλιστα έχουν αφαιρεθεί από την διεθνή λίστα καταζητούμενων για φερόμενη συμμετοχή τους σε εγκλήματα την εποχή του Γιανουκόβιτς [51].

Οι μεταρρυθμίσεις επί χάρτου και η δημιουργία νέων θεσμών δεν θα ικανοποιήσει την διαδεδομένη όρεξη της Ουκρανίας για δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια και ανθρωπιά μετά τις φρικαλεότητες που ακολούθησαν την euromaidan και τον δαπανηρό πόλεμο του έθνους με τους αυτονομιστές πληρεξούσιους που υποστηρίζονται από την Ρωσία. Ο πληθυσμός της Ουκρανίας θα ήταν πιο πρόθυμος να μοιραστεί τα βάρη των επώδυνων οικονομικών, κοινωνικών και φορολογικών μεταρρυθμίσεων, αν είχε δει την δικαιοσύνη να υπηρετείται, και ότι οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις είχαν πραγματοποιηθεί υπό την εποπτεία του Poroshenko. Εν τη απουσία προεδρικής πολιτικής βούλησης για να αλλάξει η βαθιά ριζωμένη διαφθορά της Ουκρανίας, οι Ουκρανοί όλο και περισσότερο παίρνουν τα πράγματα στα χέρια τους επανενεργοποιώντας τις διαδηλώσεις της euromaidan, αυτή τη φορά έξω από μεγάλο παλάτι του Poroshenko. Οι διαδηλωτές δημιουργούν νέες πολιτικές δυνάμεις με στόχο την αμφισβήτηση του προέδρου στις κάλπες. Με την τεράστια απογοήτευση και την ριζοσπαστικοποίηση να αυξάνονται, η Ουκρανή κοινωνιολόγος Iryna Bekeshkina έχει προειδοποιήσει ότι η Ουκρανία χρειάζεται «ριζικές μεταρρυθμίσεις». Αν οι μεταρρυθμίσεις αυτές δεν συμβούν, ο Poroshenko θα μπορούσε να ανατραπεί [52] σε μια χώρα που είναι τώρα γεμάτη όπλα και πιο ανεκτική στην πολιτική βία.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2016-01-07/euromaidan-dr...

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.worldaffairsjournal.org/article/euromaidan-ukraine%E2%80%99s-...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/eastern-europe-caucasus/2013-12-...
[3] https://www.foreignaffairs.com/regions/ukraine
[4] http://www.bbc.com/news/magazine-31359021
[5] http://world.time.com/2014/02/22/ukraines-president-flees-protestors-cap...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2005-03-01/ukraines-o...
[7] http://www.theguardian.com/world/2015/jul/21/ukraine-oligarchs-maidan-re...
[8] http://www.bbc.com/news/world-europe-25210230
[9] http://news.xinhuanet.com/english/indepth/2014-05/26/c_133362648.htm
[10] http://www.ibtimes.com/nearly-60-ukrainians-unhappy-petro-poroshenko-pol...
[11] https://www.rt.com/news/327254-ukraine-approval-radings-drop/
[12] http://sputniknews.com/europe/20151223/1032196569/poroshenko-approval-ra...
[13] http://www.gallup.com/poll/187931/ukrainians-disillusioned-leadership.aspx
[14] https://www.rt.com/news/323013-ukraine-maidan-2nd-anniversary-poll/
[15] http://www.pewglobal.org/2015/06/10/3-ukrainian-public-opinion-dissatisf...
[16] http://www.irishexaminer.com/viewpoints/analysis/ukraines-president-petr...
[17] http://sputniknews.com/europe/20151031/1029394176/ukraine-sbu-politician...
[18] http://www.cnn.com/2015/04/17/europe/ukraine-political-killings/
[19] https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2014-10-26/ukraines-demo...
[20] http://www.kyivpost.com/content/kyiv-post-plus/poroshenkos-decision-not-...
[21] http://nv.ua/magazine/archive/n40_2015.html
[22] http://www.rferl.org/content/ukraine-poroshenko-land-deal-questions-tsar...
[23] http://www.intellinews.com/documents-reveal-how-top-ukraine-officials-st...
[24] http://www.kyivpost.com/content/ukraine/critics-see-conflicts-in-poroshe...
[25] http://www.rferl.org/content/ukraine-kuchma-west-can-resolve-crisis/2533...
[26] http://www.kyivpost.com/content/ukraine/borys-lozhkin-appointed-head-of-...
[27] http://www.rferl.org/content/poroshenkos-right-hand-man-emerges/25426487...
[28] http://www.economist.com/blogs/easternapproaches/2013/06/ukraine
[29] http://www.globalsecurity.org/military/world/ukraine/parties-new.htm
[30] http://www.bloombergview.com/articles/2015-03-06/ukraine-gives-a-pass-to...
[31] http://www.kmu.gov.ua/control/en/publish/article?art_id=247864289&cat_id...
[32] https://en.eadaily.com/news/2015/07/03/new-chief-of-ukraines-security-se...
[33] http://www.reuters.com/article/us-ukraine-crisis-crime-idUSKBN0N718I2015...
[34] http://www.huffingtonpost.com/kaley-hanenkrat/euromaidan-protests-ukrain...
[35] http://www.theguardian.com/world/2014/feb/27/viktor-yanukovych-russia-uk...
[36] http://ccl.org.ua/wp-content/uploads/2013/10/Rik-bezkarnosti-gromadskij-...
[37] http://www.ukrweekly.com/uwwp/two-years-after-euro-maidans-dispersal-sti...
[38] http://www.rferl.org/content/chrystia-freeland-support-skepticism-ukrain...
[39] https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2014/02/27/what-does-...
[40] http://foreignpolicy.com/2015/08/25/money-still-rules-ukraine-poroshenko...
[41] https://www.amnesty.org/en/countries/europe-and-central-asia/ukraine/rep...
[42] http://foreignpolicy.com/2014/01/24/ukraines-public-enemy-number-one-the...
[43] http://www.coe.int/en/web/portal/international-advisory-panel
[44] http://www.aei.org/publication/post-revolutionary-disillusionment/
[45] https://www.amnesty.nl/sites/default/files/public/euromaydan_formatted_a...
[46] http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=16463&L...
[47] http://euromaidanpress.com/2015/11/02/how-selective-justice-brings-ukrai...)
[48] http://blogs.pravda.com.ua/authors/leschenko/56448efd6cc7a/
[49] http://www.kyivpost.com/content/ukraine/herbst-keeping-shokin-as-ukraine...
[50] http://ukraine.usembassy.gov/statements/ambpyatt-odesa-finforum-09242015...
[51] http://www.pravda.com.ua/news/2016/01/2/7094296/
[52] http://nv.ua/ukr/opinion/bekeshkina/bez-reform-ukrajintsi-znesut-tsju-vl...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition