Η αποτυχία της Άγκυρας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η αποτυχία της Άγκυρας

Πώς η Τουρκία έχασε την Αραβική Άνοιξη

Η στήριξη του ΑΚΡ στην Αδελφότητα ήταν ξεκάθαρη στην Τυνησία και την Λιβύη, αλλά ήταν αναμφισβήτητα πιο εμφανής στην Αίγυπτο. Ο Ερντογάν απολάμβανε [20] μεγάλη δημοτικότητα μεταξύ των Αιγυπτίων Ikwan («Αδελφών») αμέσως μετά την επανάσταση, αν μη τι άλλο για την σταθερή υποστήριξή του [13] προς τους Παλαιστινίους και την εξωστρεφή εχθρότητά του απέναντι στο Ισραήλ. Με την Αδελφότητα έτοιμη να κληρονομήσει τον μανδύα της εξουσίας [21] στην Αίγυπτο, η Άγκυρα δεσμεύτηκε γρήγορα [22] να βοηθήσει στην ενίσχυση της οικονομίας της Αιγύπτου μέσω επενδύσεων, ενισχύσεων και εμπορίου. Όταν ο συνδεδεμένος με την Αδελφότητα Μοχάμεντ Μόρσι έγινε πρόεδρος, ο Νταβούτογλου σταθεροποίησε την οικονομική υποστήριξη της Τουρκίας, υποσχόμενος [23] περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε ενισχύσεις προς τη νέα κυβέρνηση στο Κάιρο, τον Σεπτέμβριο του 2012. Ένα μήνα αργότερα, ο Morsi είχε ήδη γίνει επίτιμος προσκεκλημένος στο ετήσιο συνέδριο του ΑΚΡ στην Άγκυρα. Ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον Morsi αρκετές φορές καθ’ όλη την ενός έτους θητεία του στο αξίωμα, συμβουλεύοντας τον αρχηγό της Αδελφότητας για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από την διακυβέρνηση μέχρι την οικονομία.

Η βοήθεια της Άγκυρας στην Μουσουλμανική Αδελφότητα στην Συρία ήταν πιο συγκεκαλυμμένη από ό, τι στην Αίγυπτο, αλλά όχι λιγότερο σημαντική. Το συριακό καθεστώς Μπάαθ είχε απαγορεύσει [24] τις δραστηριότητες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας την δεκαετία του 1960 και εξόρισε [25] την ομάδα το 1982. Ακόμη και πριν ξεσπάσει η εξέγερση κατά του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ το 2011, το ΑΚΡ πίεσε για την συμφιλίωση της Δαμασκού με την Αδελφότητα. Αλλά η πραγματική υποστήριξή του προς την οργάνωση ήρθε αφότου ξεκίνησε η επανάσταση. Αν και η Αδελφότητα ήταν σε μεγάλο βαθμό άσχετη με την συριακή επανάσταση στα πρώτα της στάδια, η Άγκυρα προώθησε την οργάνωση στα κορυφαία κλιμάκια σχεδόν όλων των ομάδων της αντιπολίτευσης [24] που οργανώθηκαν στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένου [26] του Ελεύθερου Συριακού Στρατού.

ΦΤΩΧΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ

Όπως είναι τώρα σαφές, όμως, τα στοιχήματα της Τουρκίας απέτυχαν να αποδώσουν. Ο Morsi αντιμετώπισε μαζικές διαδηλώσεις στην Αίγυπτο και, εντός ενός έτους από την εκλογή του, ανατράπηκε από τις κοσμικές στρατιωτικές δυνάμεις τον Ιούλιο του 2013. Η Άγκυρα και το Κάιρο δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις έκτοτε. Οι Τυνήσιοι αντικατέστησαν δημοκρατικά την υπό ισλαμιστική ηγεσία κυβέρνησή τους το επόμενο έτος. Η Συρία και η Λιβύη εξακολουθούν να είναι μπλεγμένες σε αιματηρούς εμφύλιους πολέμους, και η συμβολή της Τουρκίας στις ισλαμικές ομάδες σε αυτές τις συγκρούσεις έχει προκαλέσει την οργή των Δυτικών χωρών και μερικών από τα σουνιτικά κράτη του Αραβικού Κόλπου που επιδιώκουν να αποδυναμώσουν την Αδελφότητα και να ενισχύσουν την δύναμη των μοναρχιών.

Η Άγκυρα δεν είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την αποτυχία της Αραβικής Άνοιξης. Πράγματι, οι αυταρχικές δυνάμεις που φοβούνται την άνοδο της Αδελφότητας έπαιξαν τεράστιο ρόλο σε αυτό. Αλλά η πλήρης υποστήριξη της Τουρκίας προς την Αδελφότητα, σε αντίθεση με μια δέσμευση υπέρ του πλουραλισμού, του κράτους δικαίου και άλλων δημοκρατικών αξιών, βοήθησε να τροφοδοτηθεί η αγωνία που οδήγησε στις αντεπαναστάσεις. Η υπόσχεση για μια μετριοπαθή ισλαμική διακυβέρνηση στην Μέση Ανατολή φαίνεται τώρα σαν ένα παρατραβηγμένο όνειρο. Και οι ηγεμονικές φιλοδοξίες της Άγκυρας έχουν αποτύχει μαζί με αυτό. Η Τουρκία έχει πλέον απομονωθεί σε μια γειτονιά γεμάτη με αυταρχικά καθεστώτα που την βλέπουν σαν εχθρό, και εμφυλίους πολέμους για τους οποίους η Τουρκία θεωρείται ότι άναψε τις φλόγες.

27012016-3.jpg

Εκτοπισμένα παιδιά, που ξέφυγαν με τις οικογένειές τους από την βία του Ισλαμικού Κράτους στην ελεγχόμενη από αυτό περιοχή al-Bab, περιμένουν καθώς έχουν κολλήσει στο συριακό χωριό Akda για να περάσουν στην Τουρκία, στις 23 Ιανουαρίου 2016. ABDALRHMAN ISMAIL / REUTERS
------------------------------------

Με τις νεο-οθωμανικές προσδοκίες της να έχουν διαψευσθεί και με ελάχιστες ευκαιρίες για περιφερειακά κέρδη, η Άγκυρα εξακολουθεί να υποστηρίζει διάφορες κινήσεις της Αδελφότητας σε όλη την Μέση Ανατολή, ακόμη και μετά την πτώση της [Αδελφότητας] σε δυσμένεια. Η Τουρκία πιστεύεται ευρέως ότι εξακολουθεί να παρέχει συγκεκαλυμμένη υποστήριξη προς ισλαμιστές μαχητές στην Συρία [27] και την Λιβύη [28] και πολλοί Αιγύπτιοι φυγάδες της Αδελφότητας δραπέτευσαν [29] στην Τουρκία μετά το πραξικόπημα [στην χώρα τους]. Οι ηγέτες της Μουσουλμανικής Αδελφότητας από όλο τον κόσμο έχουν πραγματοποιήσει πολλές διασκέψεις στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα. Η Χαμάς εξακολουθεί να διατηρεί ένα αρχηγείο [30] στην Τουρκία, επίσης. Πράγματι, η Τουρκία έχει αναδειχθεί σε ασφαλές καταφύγιο για την Αδελφότητα και τις συνδεδεμένες με αυτήν ομάδες, και η συμμαχία της με τον συνάδελφο προστάτη της Αδελφότητας, το Κατάρ, εξακολουθεί να είναι ισχυρή. Οι δύο χώρες πρόσφατα [31] συμφώνησαν για κατάργηση της βίζας για τα ανάμεσα στις δύο χώρες ταξίδια των πολιτών τους και διεξήγαγαν την πρώτη κοινή στρατιωτική άσκησή τους. Η Τουρκία πηγαίνει τώρα αυτήν την φιλία ένα βήμα παραπέρα σχεδιάζοντας [32] μια στρατιωτική βάση στο Κατάρ –την πρώτη της στην Μέση Ανατολή.