Το δόγμα της Χίλαρι Κλίντον

Στις 27 Απριλίου, ο Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος Donald Trump [2] εκφώνησε την πρώτη ομιλία του για την εξωτερική πολιτική στην εκστρατεία του [για το χρίσμα]. Στην ομιλία του, ο Trump υποσχέθηκε να εξασφαλίσει «παγκόσμια ειρήνη» [3], να ανοικοδομήσει τον στρατό των ΗΠΑ, να εξαλείψει το Ισλαμικό Κράτος [4] (επίσης γνωστό ως ISIS), και να αλλάξει την προσέγγιση της Ουάσιγκτον για το ΝΑΤΟ [5]. Η πλατφόρμα του είναι τόσο φιλόδοξη όσο είναι και αντιφατική και απίθανη. Ο ίδιος υποστηρίζει την απόσυρση των ΗΠΑ από τις διεθνείς συγκρούσεις, ακόμη και όταν λέει ότι επιθυμεί να ενισχύσει το ρόλο της Ουάσιγκτον στην προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης. Αυτό απέχει πολύ από την πιθανή Δημοκρατική προεδρική υποψήφια, Χίλαρι Κλίντον [6], η οποία ζήτησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες να παρέμβουν πιο άμεσα στην παγκόσμια σύγκρουση.

Δεν είναι μόνο πολύ διαφορετικές μεταξύ τους οι πλατφόρμες εξωτερικής πολιτικής της Κλίντον και του Trump [7], είναι αμφότερες μίλια μακριά από εκείνη του προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα. Το «Δόγμα Ομπάμα [8]», όπως έχει γίνει γνωστό, έχει κρατήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες έξω από τις συγκρούσεις που δεν συνιστούν άμεση απειλή για την εθνική ασφάλεια κατά την άποψη του Λευκού Οίκου, αλλά όχι χωρίς συνέπειες. Αυτή η πολιτική είχε τις επιτυχίες της, όπως η επιδρομή που σκότωσε τον πρώην ηγέτη της αλ Κάιντα, Οσάμα μπιν Λάντεν. Αλλά επίσης είχε και τις αποτυχίες της, όπως η χαμένη ευκαιρία να ανατρέψει το καθεστώς του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ [9], κάτι που θα εμπόδιζε την σύγκρουση από το να γεννήσει νέες απειλές. Όταν ο Ομπάμα αναχωρήσει, αυτή η εξωτερική πολιτική θα φύγει μαζί του˙ ανεξάρτητα του ποιος θα κερδίσει τον Νοέμβριο, ο επόμενος πρόεδρος θα έχει μια διαφορετική προσέγγιση για τις ποικίλες προκλήσεις του κόσμου, καθιστώντας την εξωτερική πολιτική κρίσιμο ζήτημα στις εκλογές του τρέχοντος έτους.

ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΟΜΠΑΜΑ

Η ουσία του Δόγματος Ομπάμα [10] ήταν να επιδιώκει πολυμερείς παρεμβάσεις, όταν είναι δυνατόν και μονομερείς ενέργειες όταν είναι απαραίτητο. Κατά την διάρκεια των τελευταίων οκτώ ετών η Ουάσιγκτον απέφυγε να παρεμβαίνει σε συγκρούσεις που, κατά την άποψη της κυβέρνησης, δεν συνιστούν βασικές εθνικούς απειλές για την ασφάλεια, είτε στην Ασία είτε στην Ευρώπη είτε στην Μέση Ανατολή.

Αλλά αυτή η φαινομενικά αξιόπιστη εξωτερική πολιτική προσέγγιση επισκιάστηκε από την κυβερνητική «στροφή προς την Ασία» [11], με την οποία η Ουάσιγκτον επέλεξε να επικεντρωθεί περισσότερο στην ασιατική ασφάλεια [12] και λιγότερο στις διατλαντικές ανησυχίες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έστειλαν νέα στρατεύματα στην Αυστραλία, ενίσχυσαν την παρουσία τους στην Ιαπωνία, και καθιέρωσαν μια νέα ναυτική πρόσβαση στις Φιλιππίνες και την Σιγκαπούρη. Οι σύμμαχοι από την Ευρώπη και την Μέση Ανατολή, αισθανόμενοι ότι η Ουάσιγκτον παραμελεί τις ανάγκες τους προκειμένου να αντισταθμίσει την άνοδο της Κίνας, αντέδρασαν αρνητικά. Η κυβέρνηση Ομπάμα σύντομα μετονόμασε την πολιτική της ως «επανεξισορρόπηση στην Ασία» αλλά ήταν πολύ αργά για να καθησυχάσει επαρκώς τους συμμάχους.

Από την πλευρά του, το Πεκίνο καταδίκασε την πολιτική ως «ανασχετική», παρά το γεγονός ότι η στρατιωτική στροφή συνέπεσε επίσης με ένα ευρύτερο σύνολο πιο εύγευστων διπλωματικών και οικονομικών πολιτικών που στόχευαν την χώρα. Με αυτό κατά νου, η Κίνα έφερε γρήγορα νεότερους σκληρής γραμμής ηγέτες στην εξουσία, όπως τον πρόεδρο Xi Jinping [13], ο οποίος έχει εργαστεί για να αντισταθμίσει την επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή και ακολούθησε μια πιο μιλιταριστική μεγάλη στρατηγική. Η εξωτερική πολιτική του Xi απειλεί τώρα τους συμμάχους των ΗΠΑ και έχει οδηγήσει σε έναν τεταμένο αγώνα για δικαιώματα και κυριαρχία επί εδαφών στις Θάλασσες της Ανατολικής και της Νότιας Κίνας. Παρά το γεγονός ότι η άνοδος της Κίνας [14] μπορεί να ήταν αναπόφευκτη, η Ουάσιγκτον παρείχε από λάθος της τον καταλύτη που χρειάζονταν οι σκληροπυρηνικοί προκειμένου να αλλάξουν την μεγάλη στρατηγική της Κίνας [15]. Τώρα, έχει αλλάξει από μια ειρηνική ανάδυση σε μια επιθετική επέκταση.

Η κυβέρνηση επαναπροσδιόρισε τελικά τις προσπάθειές της στην Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, παρά την στροφή στην Ασία, με αποτέλεσμα να στραφεί και προς τους τρεις. Στην Μέση Ανατολή, ο Ομπάμα επεδίωξε να αποφύγει μη κρίσιμες παρεμβάσεις και παράλληλα να συνεχίζει επίσης αυτό που θεωρεί ως πιο κρίσιμες παρεμβάσεις, όπως η καταπολέμηση του ISIS. Αυτή η προσέγγιση τα πήγε κάπως καλύτερα στο Ιράν και το Ιράκ από ό, τι στην Συρία. Αλλά στην Ουκρανία, η προσέγγιση της κυβέρνησης παραπαίει και επέτρεψε στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να δημιουργήσει νέες απειλές στην ανατολικο-κεντρική Ευρώπη και την Συρία.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Barack Obama, επιστρέφει στην πατρίδα του με το Air Force One, μετά την επίσκεψή του στην Σαουδική Αραβία, την Αγγλία και την Γερμανία, στην Κοινή Βάση Andrews, στο Μέριλαντ των ΗΠΑ, στις 25 Απριλίου 2016. JONATHAN ERNST / REUTERS
------------------------------------------------------------------------

Κατά την αξιολόγηση της εξωτερικής πολιτικής του Ομπάμα [16] στο σύνολό της, οι επικριτές του τείνουν να τονίζουν τις περιπτώσεις όπου ο Ομπάμα επέλεξε την στρατηγική συγκράτηση αντί της παρέμβασης. Στο τεύχος Απριλίου 2016 του περιοδικού The Atlantic, για παράδειγμα, ο αρθρογράφος Jeffrey Goldberg εστιάζει στενά στις πολιτικές του προέδρου στην Συρία, υποστηρίζοντας ότι ο Ομπάμα ακολούθησε τον δρόμο της συγκράτησης σε όλο τον κόσμο. Η μεγάλη στρατηγική του προέδρου [17], ωστόσο, είναι στην φύση της τουλάχιστον ήπια ακτιβιστική. Αυτό ισχύει ακόμα και σε περιοχές όπου η κυβέρνηση έχει δείξει την μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα, όπως στην Μέση Ανατολή. Ο Ομπάμα επαναδεσμεύτηκε στις παρεμβάσεις των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, επέβλεψε την ιρανική πυρηνική συμφωνία, επιτέθηκε στην αλ Κάιντα και το ISIS, και επικεντρώθηκε (έστω και καθυστερημένα) στην Συρία, πιέζοντας σκληρά για μια διπλωματική συμφωνία.

Παρά το γεγονός ότι ο Ομπάμα αξίζει δικαίως εύσημα για τις συνολικές επιδόσεις της εξωτερικής πολιτικής του, η κυβέρνησή του έχει κάνει μια σειρά από κρίσιμα λάθη στρατηγικής: Ήταν κακότεχνη στην στροφή προς την Ασία, και απέτυχε να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των συμμάχων της Ουάσιγκτον στον Κόλπο. Επιπλέον, η καθυστερημένη επανεξισορρόπηση πίσω στην Ευρώπη, απέτυχε να αποτρέψει τον Πούτιν από το να φανεί εξυπνότερος από τους Δυτικούς συμμάχους στην Ουκρανία και την Συρία.

Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ TRUMP

Αν το Δόγμα Ομπάμα [18] παίρνει έναν αξιοπρεπή βαθμό, το Δόγμα Trump θα πρέπει να αποτύχει πριν αποκτήσει την ευκαιρία να το θέσει σε εφαρμογή. Η προοπτική του για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ είναι αντιφατική, συγκεχυμένη, και προορίζεται για τον ιστορικό σκουπιδοτενεκέ, εάν θεσπιστεί. Για παράδειγμα, ο Trump έχει υποσχεθεί να αποκαταστήσει την «παγκόσμια ειρήνη» [19] να ανοικοδομήσει τον στρατό των ΗΠΑ, να εξαλείψει το ISIS, να ανασχέσει το «ριζοσπαστικό Ισλάμ», και να δράσει ως ένας αξιόπιστος σύμμαχος. Ταυτόχρονα, έχει επίσης υποσχεθεί να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ εάν οι σύμμαχοι δεν αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την δική τους ασφάλεια. Επιπλέον, ο Trump έχει χαρακτηρίσει τις παρεμβάσεις των ΗΠΑ στο Ιράκ, την Λιβύη και την Συρία ως «καταστροφές», υποσχόμενος να «φύγουμε από την οικοδόμηση κρατών και αντί γι αυτό να επικεντρωθούμε στην καθιέρωση σταθερότητας παντού».

Ο Ρεπουμπλικανός προεδρικός υποψήφιος Donald Trump μιλά σε προεκλογική συγκέντρωση στο Spokane, στην πολιτεία Ουάσιγκτον, στις 7 Μαΐου 2016. JAKE PARRISH / REUTERS
----------------------------------------

Αλλά ο Trump δεν θα είναι σε θέση να κάνει τους συμμάχους να δαπανήσουν δισεκατομμύρια για την δική τους εθνική άμυνα εύκολα. Και ακόμη και οι στενότεροι σύμβουλοι της εξωτερικής πολιτικής του θα τον πείσουν να παραμείνει στο ΝΑΤΟ. Πλέον, δεν θα είναι σε θέση να αυξήσει τον αριθμό των στρατιωτών ή των οπλικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση του ISIS και της αλ Κάιντα, ακόμη και αν το ήθελε. Οι οικονομικές πολιτικές του είναι εξαιρετικά απίθανο να παράγουν επαρκή ευελιξία στον προϋπολογισμό για να πληρώσει για τα νέα στρατεύματα και τα οπλικά συστήματα, ενώ θα δαπανά δισεκατομμύρια για την καταπολέμηση των εξτρεμιστικών ομάδων στην Μέση Ανατολή.

Παρά την ρητορική για «διατήρηση της ειρήνης» και «ανοικοδόμηση του στρατού», η εξωτερική πολιτική του Trump δεν είναι πολύ ακτιβιστική. Στο κάτω-κάτω, έχει κάνει ηχηρές εκκλήσεις εναντίον των επεμβάσεων. Πώς θα μπορούσε να κάνει και τα δύο ταυτόχρονα παραμένει ασαφές. Αν ο Trump πρόκειται να τηρήσει τους ισχυρισμούς του, η εξωτερική πολιτική του πρέπει να υποβληθεί σε σημαντικές και επώδυνες αλλαγές. Υπάρχουν πολύ λίγα κοινά στα Δόγματα Trump και Ομπάμα, με την αρκετά μεγάλη εξαίρεση της χρήσης στρατιωτικών μέσων στην προσπάθεια εξάλειψης του ISIS.

ΤΟ ΝΕΟ ΔΟΓΜΑ ΚΛΙΝΤΟΝ

Η εξωτερική πολιτική της Κλίντον [20] ίσως είναι η πιο φρόνιμη και των τριών. Οι πολιτικές της είναι πιο ισχυρές από ό, τι του Ομπάμα σε κάθε μεγάλη πρόκληση για την ασφάλεια και είναι καλύτερα τοποθετημένες για να βοηθήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να εξασφαλίσουν ευνοϊκά αποτελέσματα σε μια σειρά από παγκόσμιες συγκρούσεις. Οι προκλήσεις του κόσμου απαιτούν μια αποφασιστική χρήση της ηγεσίας των ΗΠΑ, όχι απομονωτισμό. Και στις περιοχές όπου η συγκράτηση του Ομπάμα έχει αποτύχει, το πιο ενεργό Δόγμα Χίλαρι Κλίντον [21] (που δεν πρέπει να συγχέεται με εκείνο του συζύγου της, το δόγμα του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, περί ανθρωπιστικής παρέμβασης) θα μπορούσε πιθανότατα να επικρατήσει.

Το Δόγμα Χίλαρι Κλίντον [22] θα αντιμετωπίσει την ρωσική επιθετικότητα με την ενίσχυση της Πρωτοβουλίας Ευρωπαϊκής Επαναβεβαίωσης (European Reassurance Initiative, ERI), η οποία θα θέσει σε μόνιμη βάση μεγαλύτερους αριθμούς συμμαχικών στρατευμάτων και όπλων στην Ανατολική Ευρώπη. Η ERI του Ομπάμα επικεντρώθηκε στην εγκατάσταση εξοπλισμού και σε μέτριο αριθμό εκ περιτροπής ταξιαρχιών πολυεθνικών στρατευμάτων. Το πιο σημαντικό, η κυβέρνηση παρέλειψε να διαπραγματευθεί αμοιβαίες δεσμεύσεις από τους Ευρωπαίους συμμάχους της.

Όταν ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός [23] θα μπορούσε νομίμως να έχει παραλύσει το καθεστώς του Άσαντ, η Κλίντον ευνόησε την δημιουργία μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων που θα διευκόλυνε την επίθεση. Αυτό θα εμπόδιζε την Ρωσία να εισέλθει στην σύγκρουση και να ανατρέψει την έκβασή της υπέρ του Άσαντ, επίσης. Απηύθυνε επίσης έκκληση για μια ζώνη ασφαλείας προσφύγων, η οποία θα μπορούσε να σταματήσει την κρίση της μετανάστευσης πριν αυτή ξεκινήσει. Αν ο Ομπάμα υποστήριζε την αλλαγή καθεστώτος στην Συρία [24], η Κλίντον θα μπορούσε πιθανώς να βοηθήσει να ενορχηστρωθεί η μέχρι σήμερα μεγαλύτερη επιχείρηση διατήρησης της ειρήνης από τον ΟΗΕ. Αυτό θα εμπόδιζε το ISIS να ριζώσει στην χώρα και θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σταθερή και επιτυχημένη μετάβαση εξουσίας. Σε κάθε περίπτωση, ο κόσμος θα είχε πιθανότατα αποφύγει ένα παρατεταμένο εμφύλιο πόλεμο που έχει μετατραπεί σε μια μάχη δια πληρεξουσίων, ο οποίος απειλεί με τον ίδιο τρόπο την ασφάλεια της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης. Ακόμα και τώρα, η Κλίντον ευνοεί μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων και μια ζώνη αποκλειστικά για πρόσφυγες. Σύμφωνα με το σχέδιό της, το ΝΑΤΟ θα φρουρεί τον ουρανό, η Τουρκία θα παρέχει επίγειες δυνάμεις, η ΕΕ θα επιβλέπει τις ζώνες των προσφύγων, και ο ΟΗΕ θα παρακολουθεί τα διπλωματικά κανάλια της Συρίας.

Η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον, εκφωνεί μια πολιτική δήλωση κατά την διάρκεια της παγκόσμιας διάσκεψης για την αναθεώρηση της Σύμβασης για τα Βιολογικά Όπλα απαγορεύοντας τα βιολογικά και τοξικά όπλα, στην ευρωπαϊκή έδρα των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) στην Γενεύη, στις 7 Δεκεμβρίου 2011. MARTIAL TREZZINI / REUTERS
------------------------------------

Η πρώην υπουργός Εξωτερικών δέχθηκε μομφές για κακή διαχείριση της πολιορκίας της Βεγγάζης, αλλά η αξιολόγησή της για τις προκλήσεις της Λιβύης μετά την ανατροπή του Μουαμάρ αλ-Καντάφι [25] ήταν, ωστόσο, σωστές. Χρειάστηκαν σχεδόν δύο χρόνια για να επιδεινωθεί η θέση της κυβέρνησης και της δομής ασφαλείας της Λιβύης. Υπήρχε άφθονος χρόνος για την διεθνή κοινότητα ώστε να υποστηρίξει μια στρατιωτική επιχείρηση σταθερότητας που θα μπορούσε να αφοπλίσει ή να διαλύσει τις πολιτοφυλακές της χώρας. Αντ’ αυτού, οι Δυτικοί σύμμαχοι απέτυχαν να εξασφαλίσουν την ειρήνη μετά την επιτυχημένη στρατιωτική επιχείρηση του ΝΑΤΟ, και προέκυψε σταδιακά ένας εμφύλιος, σε συνδυασμό με δια πληρεξουσίων πόλεμο. Αυτές οι δυνάμεις, επίσης, απέτυχαν να αποτρέψουν την εξάπλωση σε όλη την περιοχή των όπλων του λυβικού καθεστώτος. Αυτή ήταν η περίπτωση στο Μάλι, όπου τα όπλα βοήθησαν να προχωρήσει μια βίαιη σύγκρουση που έληξε μόνο μετά από μια δαπανηρή γαλλική παρέμβαση. Ως πρόεδρος, η Κλίντον θα επικεντρώσει εκ νέου την προσοχή της Ουάσιγκτον στην Λιβύη -όχι μόνο για να ξεριζωθούν τα στρατόπεδα εκπαίδευσης του ISIS, αλλά για να στηριχθεί επίσης η κυβέρνηση συνασπισμού της χώρας.

Η κρίση στην Ουκρανία παρέχει ένα άλλο παράδειγμα, όπου η συγκράτηση του Ομπάμα αποδείχθηκε ότι είχε κόστος. Παραλείποντας να υποστηρίξει τον αγώνα της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας, η κυβέρνηση Ομπάμα σπατάλησε την ευκαιρία της Δύσης να αποτρέψει την Μόσχα από μελλοντικές επιθέσεις. Μια διοίκηση Κλίντον, ωστόσο, θα παρείχε στην Ουκρανία θανατηφόρα όπλα κατά την έναρξη της κρίσης. Αυτό θα εμπόδιζε την Ρωσία από την υποβοήθηση αυτονομιστών ανταρτών στην Κριμαία και θα μπορούσε να κάνει τον Πούτιν να σκεφτεί δύο φορές πριν παρέμβει στην Συρία. Επιπλέον, η διοίκησή της, όχι μόνο θα αύξαινε το κόστος της ρωσικής επιθετικότητας και θα αποκαθιστούσε την συμβατική αποτροπή στην Ευρώπη, αλλά θα έδινε στην κυβέρνηση της Ουκρανίας ένα πιο πλήρες σύνολο εργαλείων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της ελευθερίας της χώρας από την Μόσχα.

Ο Ομπάμα έχασε επίσης ευκαιρίες για να αναγκάσει τους συμμάχους να επωμιστούν περισσότερα από τα δικά τους θέματα ασφάλειας. Η κυβέρνησή του παρέλειψε να επαναδιαπραγματευθεί τις ευρωπαϊκές συμφωνίες στρατιωτικής βοήθειας, κάτι που θα μπορούσε να δελεάσει συμμάχους στην παροχή περισσότερων στρατευμάτων και οπλικών συστημάτων. Αντ’ αυτού, ο Λευκός Οίκος έχει συμφωνήσει για δύο πακέτα βοήθειας που δεν έχουν καταφέρει τίποτα από την άποψη να επωμίζονται οι σύμμαχοι περισσότερα για την δική τους άμυνα. Μια κυβέρνηση Κλίντον θα κάνει τους συμμάχους πιο υπεύθυνους για την δική τους ασφάλεια μέσω μιας μετρημένης, επίμονης προσέγγισης να διαπραγματευθεί τις σημαντικές αμερικανικές δεσμεύσεις ως αντάλλαγμα για σημαντικές ευρωπαϊκές δεσμεύσεις. Η στρατηγική της Κλίντον θα έχει πιθανότατα μια μεγαλύτερη επίδραση από τον εκφοβισμό του Trump, καθώς οι σύμμαχοι των ΗΠΑ γκρινιάζουν ήδη για την σίγουρη υποψηφιότητα του Trump.

Φυσικά, το Δόγμα Κλίντον δεν παίρνει τέλειους βαθμούς. [Η Κλίντον] θα περάσει δύσκολα για να οικοδομήσει μια επαρκή υποστήριξη στην ρωμαλέα πλατφόρμα της εξωτερικής πολιτικής της μέσα στον αμερικανικό λαό. Αλλά οι πολιτικές της όντως προσφέρουν υποσχέσεις, ενώ οι προσπάθειες του Ομπάμα και οι ασυνάρτητες πολιτικές του Trump είναι ελλιπείς.

Η παγκόσμια αστάθεια αναμένεται να συνεχιστεί, και πιθανά να αυξηθεί αφότου ο Ομπάμα αφήσει το Οβάλ Γραφείο. Ο επόμενος πρόεδρος θα έχει ένα μικρό περιθώριο σφάλματος για την επίλυση αυτών των προβλημάτων. Αλλά αν το Δόγμα Κλίντον εφαρμοζόταν κατά την διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων ετών, οι πιθανότητες είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να έχουν κρατήσει ευτυχείς την Σαουδική Αραβία και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, να έχουν αποθαρρύνει τον Πούτιν να παρέμβει στην Συρία, να έχουν βγάλει το καθεστώς του Άσαντ από την εξουσία, και να έχουν βάλει τον ΟΗΕ να διευθύνει μια μεταβατική διακυβέρνηση μετά την απομάκρυνσή του. Η Λιβύη θα ήταν μια πιο σταθερή (αν και αγωνιζόμενη) χώρα, επίσης. Στην Ασία, η Ουάσιγκτον θα έβλεπε τους σκληροπυρηνικούς του Πεκίνου να έχουν μικρότερη επιρροή στις κινεζικές υποθέσεις. Και στην Ευρώπη, η Κλίντον θα μπορούσε να έχει κάνει τους συμμάχους των ΗΠΑ να παρέχουν ένα μεγαλύτερο μερίδιο στο κόστος της δικής τους ασφάλειας. Επιπλέον, μια διοίκηση Κλίντον επίσης θα ήταν σε θέση να διαπραγματευτεί μια επιτυχημένη πυρηνική συμφωνία με το Ιράν. Ο αριθμός των κρίσεων ασφάλειας είναι περισσότερο από πιθανό να αυξηθεί κατά τα επόμενα χρόνια, και το Δόγμα Κλίντον είναι καλύτερα εξοπλισμένο από όσο εκείνο του Ομπάμα ή του Trump για την αντιμετώπισή τους.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/2016-05-17/hillary-clinton-doctrine

Σύνδεσμοι:
[1] https://global.oup.com/academic/product/integrating-europe-9780199584765...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/saudi-arabia/2016-03-28/clinton-...
[3] http://www.uscnpm.org/blog/2016/05/05/president-trump-the-view-from-china/
[4] https://www.foreignaffairs.com/tags/isis
[5] https://www.washingtonpost.com/news/post-politics/wp/2016/03/21/donald-t...
[6] https://www.foreignaffairs.com/authors/hillary-rodham-clinton
[7] http://www.ontheissues.org/Donald_Trump.htm
[8] http://www.theatlantic.com/magazine/archive/2016/04/the-obama-doctrine/4...
[9] https://www.foreignaffairs.com/interviews/2015-01-25/syrias-president-sp...
[10] http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2016/03/obama-doctrine-middle-e...
[11] http://www.foreignpolicyi.org/content/obama-administrations-pivot-asia
[12] http://www.economist.com/news/asia/21659771-asian-coastguards-are-front-...
[13] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2014-10-20/chinas-imperial...
[14] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2016-01-11/end-chinas-rise
[15] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2011-02-20/chinas-search-g...
[16] http://www.theatlantic.com/international/archive/2016/03/obama-doctrine-...
[17] https://www.foreignaffairs.com/articles/2011-06-17/does-obama-have-grand...
[18] http://www.npr.org/2016/03/10/469897727/examining-obamas-foreign-policy
[19] http://www.economicpolicyjournal.com/2016/05/what-trump-should-do-if-onl...
[20] http://www.ontheissues.org/celeb/Hillary_Clinton_Foreign_Policy.htm
[21] http://foreignpolicy.com/2015/11/06/hillary-clinton-doctrine-obama-inter...
[22] http://nationalinterest.org/feature/the-hillary-clinton-doctrine-12681
[23] https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2016-01-19/assad-has-it-hi...
[24] https://www.washingtonpost.com/opinions/what-happened-to-regime-change-o...
[25] http://www.bbc.com/news/world-africa-12688033

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition