Η πετρελαϊκή στρατηγική της Σ. Αραβίας σε μια εποχή κορεσμού | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η πετρελαϊκή στρατηγική της Σ. Αραβίας σε μια εποχή κορεσμού

Γιατί το βασίλειο θέλει να αντλεί περισσότερο
Περίληψη: 

Η βιομηχανία πετρελαίου εισέρχεται σε μια εποχή αυξανόμενου ρίσκου, δεδομένου ότι η πρόοδος για την κλιματική αλλαγή θέτει σε κίνδυνο την κυριαρχία των ορυκτών καυσίμων στην παγκόσμια αγορά ενέργειας.

Ο JIM KRANE είναι συνεργάτης Ενεργειακών Μελετών στην έδρα Wallace S. Wilson στο Ινστιτούτο Δημόσιας Πολιτικής James A. Baker III στο Πανεπιστήμιο Rice και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο City of Gold: Dubai and the Dream of Capitalism [1].

Ο κόσμος έχει ήδη κατακλυσθεί από πετρέλαιο, και όμως μπορεί σύντομα να υπάρχει περισσότερο Σαουδαραβικό αργό που θα ρέει στην αγορά. Αυτόν τον μήνα, αμέσως αφότου εγκατέλειψαν ένα «πάγωμα παραγωγής» [2] μεταξύ των μεγάλων εξαγωγέων πετρελαίου, οι Σαουδάραβες απέλυσαν τον από μακρού χρόνου υπουργό Πετρελαίου, Ali Naimi [3], ο οποίος ήταν μια σπάνια, καθησυχαστική προσωπικότητα στην απρόβλεπτη αγορά πετρελαίου. Ο Naimi ήθελε να αποσυρθεί, αλλά η υποστήριξή του στο πάγωμα ήταν σε αντίθεση με την θέση των ανωτέρων του και πιθανόν να επιτάχυνε την αναχώρησή του.

Μαζί με την ανακοίνωση του ονόματος του αντικαταστάτη υπουργού –του Khalid al-Falih [4], του πρώην διευθύνοντα συμβούλου του κρατικού πετρελαϊκού γίγαντα Saudi Aramco- οι Σαουδάραβες ανακοίνωσαν επίσης μια σημαντική αλλαγή στην στρατηγική τους για την αγορά πετρελαίου. Το βασίλειο όχι μόνο θα διατηρήσει τον γρήγορο ρυθμό του στην παραγωγή πετρελαίου των 10,2 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, αλλά θα τον αυξήσει περαιτέρω. Ο Amin Nasser, ο σημερινός διευθύνων σύμβουλος της Aramco δεν σταμάτησε εκεί. Είπε ότι το θεωρητικό ανώτατο όριο για την σαουδική ικανότητα παραγωγής πετρελαίου –τα 12,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα- θα μπορούσε να επεκταθεί [5] στο μέλλον.

Από ορισμένες απόψεις, τα σημάδια της αλλαγής της στρατηγικής των Σαουδαράβων ήταν εκεί όλα μαζί: Η χώρα είναι εγκλωβισμένη σε μια μάχη για μερίδιο αγοράς [6] ενόψει μιας αμερικανικής σχιστολιθικής άνθισης, ενός επαν-αναδυόμενου Ιράν, και ενός κορεσμού από αργό που δεν προέρχεται από τον ΟΠΕΚ. Μακροπρόθεσμες προκλήσεις, όπως η απειλή να κατακτηθεί ένα ανώτατο όριο [7] στην παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου -ίσως ως απάντηση στην κλιματική αλλαγή- ίσως και να διαμορφώνει το σκεπτικό στην έδρα της Aramco στην ανατολική πόλη Νταχράν. Με 260 δισεκατομμύρια βαρέλια αποδεδειγμένων αποθεμάτων αργού πετρελαίου ακόμα κάτω από την γη, ο κίνδυνος απαξίωσης αυτού του περιουσιακού στοιχείου είναι μια τρομακτική προοπτική στην Σαουδική Αραβία.

ΛΙΜΝΑΖΟΝ ΑΡΓΟ

Οι Σαουδαραβικές αποφάσεις για την παραγωγή [πετρελαίου] υπόκεινται σε επίπονη συζήτηση σχετικά με τον βέλτιστο ρυθμό μείωσης των αποθεμάτων του βασιλείου. Η Aramco ρυθμίζει την παραγωγή από το κάθε κοίτασμα, έτσι ώστε το ανακτώμενο πετρέλαιο να εξαντλείται σταδιακά, στην πάροδο τουλάχιστον 30 ετών. Αυτό έχει μια περιοριστική επίδραση στην αγορά. Από το 2000, η παραγωγή του βασιλείου έχει ανέλθει στο περίπου 13% της παγκόσμιας προσφοράς, ένα αυτο-επιβληθέν όριο που έχει αναγκάσει τις τιμές του πετρελαίου να ανεβούν. Αυτό επέτρεψε στους υψηλότερου κόστους «περιθωριακούς» παραγωγούς να καλύψουν τις υπόλοιπες ανάγκες με ακριβότερο πετρέλαιο.
Αυτός ο υπολογισμός θα μπορούσε να αλλάξει, ωστόσο, αν η Σαουδάραβες πολιτικοί της ενέργειας πιστεύουν ότι θα υπάρξουν απειλές για την μακροπρόθεσμη αξία του αργού πετρελαίου, ιδιαίτερα στην βιωσιμότητα του πετρελαίου ως καυσίμου για τις μεταφορές. Σε μια τέτοια περίπτωση, το βασίλειο θα μπορούσε να επανακαθορίσει την στρατηγική της εξάντλησης [των κοιτασμάτων].

27052016-1.jpg

Ο Khalid al-Falih, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Saudi Aramco, στις 23 Ιανουαρίου 2014. RUBEN SPRICH / REUTERS
---------------------------------------------

Ένα απειλητικό σενάριο προέρχεται από τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Μερικές μελέτες επικεντρωμένες στο κλίμα επεδίωξαν να ποσοτικοποιήσουν τα «καιόμενα» ορυκτά καύσιμα ως μέρος των παγκόσμιων αποθεμάτων [8], με δεδομένο τον στόχο του περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας κατά δύο βαθμούς Κελσίου. Μια πρόσφατη μελέτη [9] υπολογίζει ότι η τήρηση του ορίου των δύο βαθμών σημαίνει ότι η Μέση Ανατολή θα δει περισσότερα από τα αποθέματά της να λιμνάζουν κάτω από την γη –το 38%- σε σύγκριση με τον παγκόσμιο μέσο όρο του 33%. Αυτό οφείλεται στο μεγάλο μέγεθος των πόρων της Μέσης Ανατολής σε σχέση με τον μέχρι τώρα μέτριο ρυθμό παραγωγής της. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να βρεθούν με το μικρότερο επίπεδο λιμναζόντων αποθεμάτων. Μόνο 6% των αμερικανικών συμβατικών αποθεμάτων αργού εκτιμήθηκαν ως «μη καιόμενα», κατά πάσα πιθανότητα λόγω της σχετικά μικρής ποσότητας πετρελαίου που απομένει και των συγκριτικά υψηλών ρυθμών παραγωγής. Από αυτή την άποψη, μια σαουδαραβική σύνεση φαίνεται να έχει ρίσκο.

Με βάση τέτοιους υπολογισμούς, είναι προς το συμφέρον των πετρελαιοπαραγωγικών χωρών να αντιπαλέψουν τις τάσεις με την εντατικοποίηση της παραγωγής [10] και την συντόμευση του χρονοδιαγράμματος για την μετατροπή των υπόγειων αποθεμάτων σε υπέργεια περιουσιακά στοιχεία. Αυτό, αν όλα τα άλλα παραμείνουν σταθερά, θα μειώσει τις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου και θα αυξήσει την ζήτηση. Για το Ριάντ, η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε ενδεχομένως να μεταφέρει τον κίνδυνο απαξίωσης ενεργητικού στους παραγωγούς υψηλότερου κόστους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στην Βόρεια Αμερική, των οποίων τα σχέδια επενδύσεων θα μπορούσαν να εκτροχιαστούν από τις προσδοκίες για χαμηλές τιμές πετρελαίου.

Η αύξηση της παραγωγής θα μπορούσε επίσης να επιτρέψει στην Σαουδική Αραβία να μειώσει το ρίσκο της από ένα σχετικό σενάριο «κορύφωσης της ζήτησης». Ο Naimi και άλλοι Σαουδάραβες αξιωματούχοι έχουν εκφράσει φόβους εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία για την «ασφάλεια της ζήτησης» είτε λόγω κλιματικών παραγόντων είτε λόγω της ρητορικής της Ουάσιγκτον γύρω από την «ενεργειακή ανεξαρτησία». Τηλεγραφήματα Αμερικανών διπλωματών που δημοσιοποιήθηκαν από το WikiLeaks αποκάλυψαν κάποιες από αυτές τις ανησυχίες, όπως κάνουν και οι δημόσιες δηλώσεις του Naimi και εκείνες ενός συμβούλου, του Mohammed al-Sabban, ο οποίος προέβλεψε ότι η παγκόσμια ζήτηση θα κορυφωθεί το 2025.