Μια Ζώνη Σένγκεν για το ΝΑΤΟ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μια Ζώνη Σένγκεν για το ΝΑΤΟ

Γιατί η συμμαχία χρειάζεται ανοιχτά σύνορα για τα στρατεύματα
Περίληψη: 

Αν και οι διοικητές του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη γνωρίζουν πόσο γρήγορα μπορούν να μετακινηθούν οι στρατιώτες τους ως φυσικές παρουσίες, έχουν ελάχιστη ιδέα για το εάν η διάσχιση των εσωτερικών ΝΑΤΟϊκών συνόρων θα απαιτήσει πέντε ημέρες, δύο ημέρες ή ίσως λίγες ώρες.

Η ELISABETH BRAW είναι ανταποκρίτρια του The Christian Science Monitor με βάση της το Λονδίνο και εξωτερική βασική συνεγάτις στο Atlantic Council.

Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ είναι πρόθυμα να υπερασπιστούν το ένα το άλλο, και έχουν τα στρατεύματα και τον εξοπλισμό για να το πράξουν. Αλλά το να πάνε γρήγορα τα στρατεύματα και ο εξοπλισμός στον προορισμό τους, είναι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα. Σε ορισμένα νέα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, οι γέφυρες και οι σιδηρόδρομοι απλά δεν είναι κατάλληλοι για μεγάλες μετακινήσεις στρατευμάτων. Αλλά ένα πράγμα απογοητεύει τους διοικητές ακόμη περισσότερο: Η επίπονη διαδικασία για να πάρουν την άδεια να μετακινήσουν στρατεύματα δια μέσω συνόρων.

«Ήμουν μάλλον αφελής», παραδέχεται ο αντιστράτηγος Ben Hodges, ο διοικητής του στρατού των ΗΠΑ στην Ευρώπη. «Υπέθεσα ότι επειδή αυτές ήταν χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, θα ήμασταν απλώς σε θέση να μετακινούμε στρατεύματα. Αλλά τα Υπουργεία Άμυνας δεν είναι υπεύθυνα για τα σύνορα».

Στην επικείμενη σύνοδο κορυφής στην Βαρσοβία, τα μέλη του ΝΑΤΟ θα συζητήσουν κοινές απαντήσεις για την ρωσική επιθετικότητα, και είναι πιθανό να συμφωνήσουν στην στάθμευση τεσσάρων ταγμάτων [1] -συνολικά περίπου 4.000 στρατιώτες, στα κράτη της Βαλτικής και την Πολωνία. Αλλά με την Ρωσία να σχηματίζει δύο νέες μεραρχίες στην δυτική στρατιωτική περιοχή της [2] η οποία συνορεύει με τα κράτη της Βαλτικής, 4.000 στρατιώτες σταθμευμένοι σε προωθημένη θέση ίσως να μην είναι αρκετοί για να αποτρέψουν μια πιθανή επίθεση. (Μια μεραρχία αποτελείται από 10.000 έως 20.000 στρατιώτες.)

08062016-1.jpg

Στρατεύματα των ΗΠΑ μετακινούνται κατά την διάρκεια της τακτικής προέλασης Dragoon Ride II κοντά στο Daugavpils, στην Λετονία, στις 6 Ιουνίου του 2016. INTS KALNINS / REUTERS
-----------------------------------

Πράγματι, «αν η αναδυόμενη ενισχυμένη προωθημένη παρουσία του ΝΑΤΟ πρόκειται να είναι κάτι περισσότερο από ένα συμβολικό συρματόπλεγμα», μου είπε ο Ian Brzezinski, ένας αναπληρωτής υφυπουργός Άμυνας υπό τον George W. Bush ο οποίος είναι τώρα βασικός συνεργάτης στο Atlantic Council, «το ΝΑΤΟ θα πρέπει να διεξάγει ασκήσεις επιβολής σε επίπεδο ταξιαρχίας έως μεραρχίας στην περιοχή της Βαλτικής».

Και πέρα από την αποτροπή, αν δεχθεί επίθεση ένα κράτος-μέλος, οι διοικητές του ΝΑΤΟ θα πρέπει γρήγορα να μαζέψουν στρατεύματα από διαφορετικές μεριές και να τα φέρουν από όλη την Ευρώπη στον προορισμό τους, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα θα είναι ένα νέο κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ.

Και εδώ είναι η επιπλοκή. Η μετακίνηση στρατευμάτων σε όλη την Ευρώπη απαιτεί άδεια σε κάθε σύνορο. «Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, είχαμε αρκετά καλά σχέδια για να μετακινούμαστε γρήγορα μέσα από τα σύνορα, αλλά μέχρι [την σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ το 2014 σ]την Ουαλία δεν είχαμε παρόμοια σχέδια για τα νέα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ», λέει ένας αξιωματούχος του ΝΑΤΟ που γνωρίζει το θέμα. «Αμέσως μετά την Κριμαία στείλαμε ένα ερωτηματολόγιο [σχετικά με τους συνοριακούς κανονισμούς] σε κάθε κράτος-μέλος, και τα αποτελέσματα ήταν αρκετά τρομακτικά. Ορισμένες χώρες χρειάζεται να συγκαλέσουν το Κοινοβούλιο προκειμένου να αφήσουν τις μονάδες του ΝΑΤΟ να διασχίσουν τα σύνορά τους. Και μια χώρα είπε, ‘μπορούμε να έχουμε μόνο 1.600 στρατιώτες στο έδαφος μας’». Στην πραγματικότητα, αυτό σήμαινε ότι το ΝΑΤΟ δεν θα είναι σε θέση να χρησιμοποιεί το εν λόγω κράτος-μέλος, το οποίο ο αξιωματούχος του ΝΑΤΟ αρνήθηκε να προσδιορίσει, για διέλευση.

08062016-2.jpg

Ένας ειδικός επιθεωρεί ένα μαχητικό της αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας F-15 Eagle μετά από πιστοποίηση εξοπλισμού σύλληψης, στην στρατιωτική αεροπορική βάση Lielvarde, στην Λετονία, στις 19 Μαΐου του 2016. INTS KALNINS / REUTERS
---------------------------------------

Από τότε, το ΝΑΤΟ έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο. Έχει τριπλασιάσει το μέγεθος της 13 ετών παλαιάς Δύναμης Αντίδρασης του ΝΑΤΟ (NATO Response Force, NRF), η οποία μπορεί να συγκεντρώσει μέχρι 40.000 στρατιώτες και, τουλάχιστον θεωρητικά, είναι σε θέση να αναπτυχθεί γρήγορα στα νέα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, όπως και στα παλιά. Και όλα τα κράτη-μέλη του [NΑΤΟ] έχουν συμφωνήσει να έχουν προβεί σε προ-έγκριση -η στρατιωτική εκδοχή της πράσινης κάρτας για τα στρατεύματα και τον εξοπλισμό- αν και δεν είναι σαφές το πώς θα λειτουργήσει στην πράξη το σύστημα. Όπως αναφέρει ο αξιωματούχος του ΝΑΤΟ, «ορισμένες χώρες λένε ‘δεν χρειαζόμαστε καμία προειδοποίηση για την προ-έγκριση’», ενώ άλλες λένε ότι ‘πρέπει να έχουμε μια ειδοποίηση τέσσερις έως πέντε ημέρες νωρίτερα’». Σύμφωνα με τον αξιωματούχο, στις περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ που βλέπουν προς τα ανατολικά, η έγκριση απαιτεί πέντε ημέρες ή και λιγότερες, αν και μια χώρα -αρνήθηκε να καθορίσει ποια- εξακολουθεί να απαιτεί περισσότερο χρόνο.

Και έτσι, αν και ο Hodges και οι συνάδελφοί του διοικητές γνωρίζουν πόσο γρήγορα μπορούν οι στρατιώτες τους να μετακινηθούν ως φυσικές παρουσίες, έχουν ελάχιστη ιδέα για το εάν η διάσχιση των συνόρων θα απαιτήσει πέντε ημέρες, δύο ημέρες ή ίσως λίγες ώρες. «Ένας αξιωματούχος [σε ένα ανατολικο-ευρωπαϊκό κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ] μου είπε, ‘ελπίζω ότι θα μπορούμε να την πάρουμε [την έγκριση] γρήγορα’» αναφέρει ο Hodges. «Αλλά δεν μπορείς να σχεδιάζεις με βάση τις ελπίδες και τις επιθυμίες».