Οι πρόσφυγες και η υγειονομική κρίση της Ελλάδας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι πρόσφυγες και η υγειονομική κρίση της Ελλάδας

Η παραμέληση των μεταναστών θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιδημία
Περίληψη: 

Η ελληνική κυβέρνηση έχει μικρό πολιτικό κίνητρο για την προάσπιση των δικαιωμάτων των ατόμων που η ΕΕ θα προτιμούσε να κρύβει κάτω από το χαλί. Οι προτεραιότητες της κυβέρνησης περιστρέφονται γύρω από την απόκρυψη της αθλιότητας των μεταναστών από τους τουρίστες.

Η SONIA SHAH είναι η συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Pandemic: Tracking New Contagions, from Cholera to Ebola and Beyond. Το ρεπορτάζ για αυτό το άρθρο αυτό χρηματοδοτήθηκε από το Pulitzer Center on Crisis Reporting.

Ο καταυλισμός στο Ελληνικό, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Αθήνα, απλώνεται σε ένα συγκρότημα παλαιών κτιρίων αεροδρομίου και εγκαταλελειμμένα γήπεδα κατασκευασμένα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Οι χώροι που κάποτε φιλοξένησαν τους αγώνες μπέιζμπολ και χόκεϊ τώρα βρίθουν με πάνω από 3.000 μετανάστες από το Αφγανιστάν, την Συρία, και αλλού [1], οι οποίοι μαραζώνουν σε άθλιες και βίαιες συνθήκες. Τον Ιούνιο, μια από τους ιατρούς εθελοντές του στρατοπέδου, η Aaminah Verity, περιέγραψε τις συνθήκες εκεί ως «μετα-αποκαλυπτικές».

Χωρίς όνομα και συρματοπλεγμένοι δρόμοι κυκλώνουν τον καταυλισμό, με μοναδική ταμπέλα ένα λευκό σεντόνι στηριγμένο σε μια περίφραξη και ζωγραφισμένο με σπρέι: «Χόκεϋ Μπέιζμπολ-πρόσφυγες». Το γραφείο των Ελλήνων υπαλλήλων που είναι οι κατ’ όνομα διοικητές του καταυλισμού είναι ένα μικρό δωμάτιο πίσω από τις κερκίδες σε ένα από τα παλιά γήπεδα. Στις 4:30 μ.μ. την Πέμπτη στα μέσα Ιουνίου, δεν υπήρχαν υπάλληλοι εκεί ούτε οποιοδήποτε σημάδι της παρουσίας τους: Δεν υπάρχουν υπολογιστές, γραφεία, χαρτιά, εκτυπωτές, τηλέφωνα ή αφίσες στους τοίχους. Αντ’ αυτού, υπήρχαν κάποια τυχαία τοποθετημένα αναδιπλούμενα τραπεζάκια και μια ομάδα παιδιών των μεταναστών που ζωγράφιζαν εικόνες με υλικά ζωγραφικής από δωρεές [2].

Έξω, στην ζέστη των 32 βαθμών Κελσίου, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες είχε στήσει λευκές σκηνές για καταφύγια σε τακτοποιημένες σειρές στα παλιά γήπεδα χόκεϊ και μπέιζμπολ μέσα στα στάδια. Αλλά λίγοι άνθρωποι τις χρησιμοποιούσαν. Οι σκηνές προσφέρουν ελάχιστη προστασία από τον ήλιο και είναι σχεδόν σε απόσταση 30 λεπτών με τα πόδια από τον κεντρικό δρόμο, μέσα από άδεια πάρκινγκ και χωρίς σήμανση ράμπες. Αντί για αυτές, πολλοί επέλεξαν να αποικίσουν τις τσιμεντένιες διαβάσεις πεζών γύρω από τις κερκίδες του σταδίου και τα παλιά γραφεία, μετατρέποντας τις εγκαταστάσεις σε μια εκτεταμένη παραγκούπολη.

Σε αυτά τα πρόχειρα καταλύματα, κατασκευασμένα από κουβέρτες και σεντόνια, οι λοιμώξεις εξαπλώνονται εύκολα. Περίπου τρεις στους τέσσερις κατοίκους στο Ελληνικό υποφέρουν από γαστρεντερικές λοιμώξεις, σύμφωνα με τον Leo Vandenbossche, έναν γιατρό της μη κυβερνητικής οργάνωσης Γιατροί του Κόσμου. Η ψώρα -μια μεταδοτική ασθένεια που προκαλείται από ένα μικροσκοπικό άκαρι που τρυπώνει κάτω από το δέρμα- επίσης εξαπλώνεται. Και καθώς μια αίσθηση εγκατάλειψης εγκαθίσταται πάνω στις μνήμες του τρόμου και τα τραύματα, τα μυαλά έχουν αρχίζουν να καταρρέουν. Σε όλη την Ελλάδα, ιατρικές ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στα στρατόπεδα έχουν αναφέρει μια οξεία αύξηση στις αυτοκτονίες και στις οξείες ψυχιατρικές ασθένειες. Ένας γιατρός εθελοντής στον καταυλισμό στο χωριό Κουτσόχερο κοντά στην Λάρισα, μιας πόλης στην περιοχή της Θεσσαλίας στην Ελλάδα, μου είπε ότι έχει δει ψυχώσεις, τοξικομανία, σεξουαλική κακοποίηση και αυτο-ακρωτηριασμούς. «Δεν μπορώ να ονομάσω ένα άτομο εδώ που δεν έχει χάσει το μυαλό του», δήλωσε ο Μουχάμαντ, ένας δημοσιογράφος και διαμένων στο Κουτσόχερο ο οποίος διέφυγε από την Καμπούλ με την οικογένειά του. Η βία είναι επίσης σε άνοδο. Οι ιατρικές ΜΚΟ στο Ελληνικό έχουν ανησυχήσει επαρκώς ώστε να έχουν προμηθεύσει το στρατόπεδο με φάρμακα επείγουσας αντισύλληψης για τους διαμένοντες που βιάζονται.

ΜΟΙΡΑΙΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ

Πριν από τέσσερις μήνες, η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε μια αμφιλεγόμενη συμφωνία με την Τουρκία [3] για τον έλεγχο των κυμάτων των μεταναστών [4] από την Συρία, το Αφγανιστάν και αλλού που αποπλέουν από τις ακτές της. Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, η ΕΕ δεν θα εξασφαλίζει πλέον στους πρόσφυγες διεθνή προστασία –θέτοντας ως ανώτατο όριο του αριθμού που θα δεχθεί τα 72.000 [άτομα]. Οι υπόλοιποι θα απελαθούν στην Τουρκία, παρά το γεγονός ότι η χώρα έχει παραβιάσει το διεθνές δίκαιο υποχρεώνοντας τους πρόσφυγες να γυρίσουν πίσω στις ζώνες πολέμου από όπου είχαν διαφύγει. Εν τω μεταξύ, οι μετανάστες θα μαραζώνουν οπουδήποτε κι αν καταλήξουν, έχοντας αποβιβαστεί κατά δεκάδες χιλιάδες στην Ελλάδα [5].

Τώρα, υφαίνεται μια καταστροφή για την δημόσια υγεία. Με πάνω από 50.000 μετανάστες χωρίς έγγραφα να είναι παγιδευμένοι σε δυσπρόσιτους και συχνά ανθυγιεινούς κυβερνητικούς καταυλισμούς σε όλη την Ελλάδα με μικρή πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, οι συνθήκες είναι ώριμες για μια επιδημία.

29072016-1.jpg

Μετανάστες συγκρούονται με την ελληνική αστυνομία σε ένα στρατόπεδο στην Ειδομένη. Απρίλιος του 2016. STOYAN NENOV / REUTERS
-----------------------------------------------------

Σύμφωνα με τους όρους του, ύψους 94 εκατομμυρίων δολαρίων, πακέτου βοήθειας της ΕΕ που ακολούθησε την συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας και έχει ως στόχο να βοηθήσει την Ελλάδα να καλύψει τις ανάγκες των μεταναστών, μερικές ΜΚΟ έχουν την δυνατότητα να παρέχουν βασικές ιατρικές υπηρεσίες από κοντέινερς, σκηνές, και φορτηγά μέσα στα στρατόπεδα. Αλλά αυτές οι οργανώσεις δεν έχουν τα εφόδια για την θεραπεία των πιο σοβαρών παθήσεων των προσφύγων: Περίπου ένας στους τρεις ασθενείς των Γιατρών του Κόσμου στα στρατόπεδα, για παράδειγμα, έχει ιατρικά προβλήματα που είναι πέρα από το πεδίο αυτών που μπορούν να θεραπεύονται από μια σκηνή ή ένα φορτηγό, σύμφωνα με την συντονίστρια των Γιατρών του Κόσμου Geraldine Delestienne.