Πώς κινητοποιήθηκαν οι Τούρκοι κατά του πραξικοπήματος

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, τα τζαμιά κινητοποιήθηκαν παράλληλα με τις εκστρατείες των social media μέσα από μια καλά συντονισμένη σειρά μεταδόσεων των προσευχών salah [18], οι οποίες χρησίμευσαν ως τοπικός, επαρχιακού επιπέδου κώδωνας κινδύνου, καθώς και σημεία για την ενίσχυση του ηθικού των διαδηλωτών στο έδαφος. Για να καταδείξουμε το πώς τα θρησκευτικά δίκτυα συμπλήρωσαν την online αντίσταση, έχουμε δημιουργήσει μια σειρά από χάρτες εμπνευσμένους από τον Τούρκο εικαστικό Burak Arikan. Στο έργο του, «Ισλάμ, Δημοκρατία, Νεοφιλελευθερισμός» [19] απεικονίζει την πυκνότητα των δικτύων τζαμιών στην Κωνσταντινούπολη από τον βαθμό της οπτικής επικάλυψη της κλήσης του κάθε τζαμιού στις προσευχές, που έχει ακτίνα εμβέλειας ήχου 300 μέτρων. Εμείς ανακατασκευάσαμε το δίκτυο του Arikan συμπεριλαμβάνοντας πιο πρόσφατα τζαμιά, επικαιροποιήσαμε τον ιστό της εμβέλειας των 300 μέτρων, και τοποθετήσαμε ακριβή στοιχεία γεωγραφικού εντοπισμού. Στην συνέχεια, τοποθετήσαμε από πάνω τα γεγονότα του στρατιωτικού πραξικοπήματος και τα βασισμένα στην τοποθεσία hashtag των tweets που μαζεύτηκαν από μια γεωγραφική βάση δεδομένων των συστημάτων πληροφοριών που δημιουργήθηκε από την Eqlim, μια εταιρεία δεδομένων και ανάλυσης που εδρεύει στην Βηρυτό. Ο τελικός χάρτης αποκαλύπτει ότι τόσο τα online όσο και τα φυσικά δίκτυα κινητοποίησης έχουν περίπου την ίδια ακτίνα 300 μέτρων όπως η έκκληση του κάθε τζαμιού για προσευχές. Το πιο δυτικό δίκτυο τζαμιών στην μελέτη μας είναι το Bayrampasa-Gungoren-Bahcelievler, στενά πλαισιωμένο από το Bagcilar, το οποίο κινητοποιήθηκε γύρω στις 23:00 μμ EEST για να άρει μπλόκα στο Αεροδρόμιο Ατατούρκ και στο Αρχηγείο Αστυνομίας Bayrampasa. Το θρησκευτικό κέντρο βάρους της Κωνσταντινούπολης, η συνοικία Φατίχ, κινητοποιήθηκε ενάντια στις δυνάμεις στο Αρχηγείο της Αστυνομίας στην λεωφόρο Vatan στις 23:10 μμ EEST, ακολουθούμενο από τον αστερισμό που σχηματίστηκε από τα δίκτυα τζαμιών Κασίμπασα-Γαλατά για την πλατεία Ταξίμ στις 23:20 μμ EEST και το δίκτυο Uskudar-Kisikli για το στρατόπεδο Selimiye και την γέφυρα του Βοσπόρου στις 23:30 μμ EEST.

Στο τρίτο στρώμα της χαρτογράφησής μας χρησιμοποιήσαμε δεδομένα από μια πρόσφατη [20] δημοσκόπηση από την κορυφαία τουρκική εταιρεία δημοσκοπήσεων ΚΟΝDΑ, η οποία πήρε συνέντευξη από 1875 άτομα από τα περίπου 7 έως 8 εκατομμύρια άτομα που έλαβαν μέρος στο Democracy Watch, μια συγκέντρωση διαδηλωτών κατά του πραξικοπήματος που θέλησαν να διατηρήσουν μια λαϊκή παρουσία στους δρόμους για να αποτρέψουν κάθε επακόλουθη προσπάθεια μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Παρά το γεγονός ότι η έρευνα της ΚΟΝDΑ παρέχει μια λεπτομερή περιγραφή του πολιτικού υπόβαθρου των διαδηλωτών, το επίπεδο εκπαίδευσης, καθώς και τους λόγους για την κινητοποίηση, χρησιμοποιήσαμε μόνο λεπτομέρειες για το πού ζουν και πού διαμαρτυρήθηκαν. Δημιουργήσαμε τρεις χάρτες που δείχνουν τις πιο πολυπληθείς συγκεντρώσεις -στο Ταξίμ, στο Saraçhane και στο Kisikli- και τις επικαλύψαμε με τα πραξικοπηματικά γεγονότα και την συχνότητα των κινητοποιήσεων των τζαμιών και των ψηφιακών μέσων. Η επικάλυψη [που κάναμε εμείς στον χάρτη] αποκάλυψε ότι υπήρχε σημαντική επικάλυψη μεταξύ των δικτύων των τζαμιών, της συχνότητας των επιδόσεων των κοινωνικών δικτύων στην περιοχή το βράδυ της απόπειρας πραξικοπήματος, και του εύρους της συμμετοχής στις συγκεντρώσεις του Democracy Watch. Πράγματι, ανεξάρτητα από την πυκνότητα του πληθυσμού (δεν απεικονίζεται στους χάρτες), οι περιοχές με τα πιο σφιχτά δεμένα δίκτυα τζαμιών, όπως μετρώνται από την επικάλυψη των ηχητικών εμβελειών παρότρυνσης σε προσευχή, και η πιο ενεργή αντίσταση μέσω των ψηφιακών μέσων στο πραξικόπημα ήταν εκείνες που, επίσης, συμμετείχαν ενεργά στις φυσικές διαδηλώσεις κατά την διάρκεια και μετά το βράδυ της 15ης Ιουλίου.

Η ανάλυσή μας δεν έγινε για να υπονοηθεί ότι ήταν αποκλειστικά οι θρησκευτικές αδελφότητες και οι πιστοί των τζαμιών που ξεχύθηκαν στους δρόμους αψηφώντας [το πραξικόπημα]. Υπάρχει μια πληθώρα από εμφανείς ενδείξεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης [που δείχνουν] ότι οι Τούρκοι από όλα τα κοινωνικά στρώματα και υπόβαθρα βγήκαν ενάντια στο πραξικόπημα, επίσης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μια νέα πολυ-κομματική συναίνεση (έστω και εύθραυστη) έχει προκύψει μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος. Ωστόσο, αυτό που η μελέτη μας δείχνει είναι ότι υπάρχει σημαντική σύγκλιση με τα δίκτυα των τζαμιών και αμφότερες την ψηφιακή και την επί του εδάφους κινητοποίηση.

ΑΝΑΛΟΓΙΚΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ