Η στροφή της Ιαπωνίας στην Αφρική | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η στροφή της Ιαπωνίας στην Αφρική

Η αναπτυξιακή δράση του Άμπε

Ο Abe ελπίζει επίσης να συσπειρώσει αφρικανική υποστήριξη στην εκστρατεία του Τόκιο για την μεταρρύθμιση των Ηνωμένων Εθνών. Η Ιαπωνία, η οποία είναι ένας από τους μεγαλύτερους δωρητές του ΟΗΕ, έχει από καιρό επιδιώξει μια μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και έχει πιέσει μια σειρά αφρικανικών κρατών να υποστηρίξουν την θέση της. Στο TICAD της φετινής χρονιάς, ο Abe κατάφερε να εξασφαλίσει μια κοινή δήλωση από Ιάπωνες και Αφρικανούς ηγέτες που εκφράζουν κοινή αποφασιστικότητα για «επείγουσα μεταρρύθμιση» του παγκόσμιου σώματος, συμπεριλαμβανομένου του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αλλά πολλά αφρικανικά κράτη θα διστάσουν να προχωρήσουν περισσότερο, κυρίως λόγω των οικονομικών τους δεσμών με την Κίνα, η οποία αντιτίθεται κατηγορηματικά στο να μπει η Ιαπωνία στο Συμβούλιο Ασφαλείας ως μόνιμο μέλος. Πράγματι, η μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι απίθανη στο εγγύς μέλλον, δεδομένου ότι το Πεκίνο θα εργαστεί για να μπλοκάρει οποιαδήποτε προσπάθεια από το Τόκιο να κερδίσει μια μόνιμη θέση. Προς το παρόν, η στήριξη που εξασφάλισε η Ιαπωνία για την θέση της είναι πιο σημαντική συμβολικά.

20092016-2.jpg

Ο πρόεδρος της Σομαλίας, Hassan Sheikh Mohamud, και ο Ιάπωνας πρωθυπουργός, Σίνζο Άμπε, στο Τόκιο, τον Μάρτιο του 2014. FRANCK ROBICHON / POOL / REUTERS
-----------------------------------------

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Κατά την διάρκεια του ταξιδιού του στην Κένυα τον περασμένο μήνα, ο Abe δέσμευσε το Τόκιο να επεκτείνει τους δεσμούς ασφαλείας με τις αφρικανικές κυβερνήσεις, κυρίως για την υποστήριξη των πρωτοβουλιών αντιμετώπισης της τρομοκρατίας και της πειρατείας. Η Ιαπωνία κατάφερε να κάνει όλους τους Αφρικανούς ηγέτες που παρακολούθησαν το συνέδριο να εκφράσουν την υποστήριξή τους σε μια θαλάσσια τάξη «που βασίζεται σε κανόνες» -ένα διπλωματικό αγκίστρι που στοχεύει στις επεκτατικές αξιώσεις του Πεκίνου και στην καταναγκαστική τακτική του στις Θάλασσες της Ανατολικής και της Νότιας Κίνας [8]. Και στις διμερείς συναντήσεις με αξιωματούχους από την Ακτή Ελεφαντοστού, την Κένυα και την Μοζαμβίκη, ο Abe έχει επίσης κερδίσει άτυπη υποστήριξη για τις ιαπωνικές μεταρρυθμίσεις ασφαλείας του 2015, οι οποίες θα χαλαρώσουν τους περιορισμούς σχετικά με την εμπλοκή της Ιαπωνίας αποστολές διατήρησης της ειρήνης και της ασφάλειας στο εξωτερικό.

Όσο για τις δεσμεύσεις της ασφάλειας της Ιαπωνίας, τα τελευταία χρόνια, η χώρα έχει αναλάβει έναν πιο σημαντικό ρόλο σε ορισμένες από τις εμπόλεμες ζώνες της Αφρικής. Το Τόκιο εξακολουθεί να έχει μια παρουσία στο Κέρας της Αφρικής μέσω της βάση των SDF στο Τζιμπουτί, η οποία χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον για να υποστηρίξει τις αποστολές καταπολέμησης της πειρατείας στον Ινδικό Ωκεανό. Στο Νότιο Σουδάν, εν τω μεταξύ, οι SDF έχουν συμμετάσχει στην ειρηνευτική αποστολή των Ηνωμένων Εθνών από το 2011. Μέχρι σήμερα, ο ρόλος της Ιαπωνίας στην πράξη έχει περιοριστεί στην παροχή τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης. Από τους περίπου 400 Ιάπωνες στρατιώτες που έστειλε στην χώρα, οι περισσότεροι είναι μηχανικοί. Χάρη στις μεταρρυθμίσεις ασφαλείας του Τόκιο, ωστόσο, ότι η ισορροπία θα μπορούσε σύντομα να αλλάξει: Στο πλαίσιο της νέας εντολής τους, οι SDF θα εξουσιοδοτηθούν να έρθουν προς υπεράσπιση των υπό επίθεση συμμαχικών μονάδων πέρα από την άμεση γειτονία τους. Με αυτή την έννοια, η αποστολή στο Νότιο Σουδάν είναι ένα πεδίο δοκιμών για ευρύτερες μεταρρυθμίσεις ασφάλειας από τον Άμπε. Η επιτυχία ή η αποτυχία τους -ειδικά αν εμπλέκει Ιάπωνες ως θύματα- θα μπορούσε να επηρεάσει τα σχέδια του πρωθυπουργού να ξεκινήσει κυβερνητικές συζητήσεις σχετικά με αμφιλεγόμενες αναθεωρήσεις του ιαπωνικού συντάγματος [9] που θα μπορούσαν να απελευθερώσουν περαιτέρω τους περιορισμούς σχετικά με τις SDF.

Το μήνυμα της Ιαπωνίας προς τις αφρικανικές χώρες είναι ξεκάθαρο: Υπάρχουν δρόμοι προς την βιώσιμη ανάπτυξη που δεν περιλαμβάνουν την Κίνα. Αυτή η ιδέα θα πρέπει να είναι ελκυστική για πολλούς στην ήπειρο, όπου ορισμένα κράτη έχουν διαμαρτυρηθεί για την μερκαντιλιστική οικονομική πολιτική της Κίνας και για αδιαφανή επενδυτικά προγράμματα. Παρά την επιχειρηματική διαφάνεια της Ιαπωνίας και την ποιοτική της αιχμή, η πρόκληση για το Τόκιο παραμένει τεράστια. Το 2015, το εμπόριο των αφρικανικών χωρών με την Ιαπωνία άξιζε μόνο 20 δισ. δολάρια˙ με την Κίνα, άξιζε 180 δισεκατομμύρια δολάρια. Λίγο πριν το συνέδριο του περασμένου μήνα, η υποστηριζόμενη από το κράτος κινεζική εφημερίδα Global Times δημοσίευσε ένα άρθρο για να σημειώσει ότι, όταν πρόκειται για οικονομικούς δεσμούς με τα κράτη της Αφρικής, «υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ των πολιτικών ονείρων του Abe [10] και της πραγματικότητας». Ο ισχυρισμός στόχευε να είναι υποτιμητικός˙ μπορεί επίσης να ήταν ακριβής.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/africa/2016-09-16/japans-pivot-a...