Το Ιράκ μετά το ISIS | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το Ιράκ μετά το ISIS

Γιατί μπορεί να επίκεινται περισσότερες μάχες

Πριν από τον πόλεμο με το ISIS, η περιοχή γύρω από την Sinjar ήταν διαμφισβητούμενη: Κυριαρχείτο από το KDP, αλλά οι συνδεδεμένες με το ΡΚΚ ομάδες δεν μπορούσαν να αντέξουν να την εγκαταλείψουν, δεδομένου ότι παρέχει μια ζωτικής σημασίας σύνδεση μεταξύ του Ιράκ και των σύμμαχων με το PKK ομάδων στα κουρδικά εδάφη στην Συρία. Τώρα που το ΡΚΚ έχει αποκτήσει δύναμη στον απόηχο της Επιχείρησης Sinjar, ο ανταγωνισμός μεταξύ αυτού και του KDP έχει γίνει ακόμη πιο εύφλεκτος. Και οι δύο πλευρές συσσωρεύουν όπλα και, κατά τους τελευταίους μήνες, έχουν ανταλλάξει μια σειρά από σκληρές [7] πολιτικές δηλώσεις [8].

Οι εσωτερικές διαμάχες μεταξύ των Κούρδων του Ιράκ έχουν επίσης πολώσει την κοινότητα των Yazidi, η οποία δεν είχε οργανωθεί στρατιωτικά πριν από τον πόλεμο με το ISIS. Σήμερα, οι Yazidis του Ιράκ αντιπροσωπεύονται από μια σειρά από ένοπλες ομάδες: Τις υπέρ του PKK «Δύναμη Προστασίας του Sinjar» (ή HPS) και «Μονάδες Αντίστασης της Sinjar» (ή YBS), και τις υπέρ του KDP μονάδες των Yazidi στους Peshmerga και την Δύναμη Κινητοποίησης Shingal, κύριος στόχος των οποίων είναι η πολιτική αυτονομία.

Τέλος, υπάρχει ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο κύριων πολιτικών κομμάτων του Ιρακινού Κουρδιστάν, της Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν (PUK) και του Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (KDP). Η ένταση μεταξύ τους είναι ιδιαιτέρως ανησυχητική γιατί κάθε κόμμα ελέγχει τις δικές του φατρίες εντός των Peshmerga και γιατί μπορεί να μπουν στον πειρασμό να ανταγωνιστούν για την εξουσία στα πρόσφατα ανακτηθέντα εδάφη. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι ο ανταγωνισμός αυτός αναπτύσσεται. Τον Σεπτέμβριο, για παράδειγμα, η κυριαρχούμενη από το KDP Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν κατέληξε σε συμφωνία με την ιρακινή ομοσπονδιακή κυβέρνηση σχετικά με την πώληση του πετρελαίου που εξάγεται από το Κιρκούκ. Ωστόσο, οι ηγέτες του PUK δεν έκαναν δεκτή την συμφωνία: Έστειλαν επιστολή στον Ιρακινό πρωθυπουργό Haider al-Abadi απαιτώντας η Βαγδάτη να συζητήσει τα θέματα με εκείνους αντί με τα μέλη του KDP.

04112016-2.jpg

Κούρδοι μαχητές στο Φράγμα της Μοσούλης, τον Οκτώβριο του 2016. YOUSSEF BOUDLAL / FILE PHOTO / REUTERS
------------------------------------------------

ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΣΤΑΘΕΙΑ

Οι Σουνίτες Άραβες παραμένουν η λιγότερο καλά οργανωμένη κοινότητα στο Ιράκ, αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει μόλις το ISIS, στο οποίο έχουν ενταχθεί πολλοί Σουνίτες Ιρακινοί, νικηθεί. Όπως συμβαίνει και με τους Κούρδους του Ιράκ σήμερα, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε φαγωμάρα στο εγγύς μέλλον.

Η Μοσούλη είναι ήδη το σπίτι αρκετών σουνιτικών αραβικών ένοπλων ομάδων. Προς το παρόν, αυτές οι ομάδες εργάζονται από κοινού ενάντια σε έναν κοινό εχθρό. Αλλά εν μέρει επειδή λαμβάνουν υποστήριξη από διάφορες πηγές (για παράδειγμα, η Hashd al-Ashayari υποστηρίζεται από την ιρακινή κυβέρνηση, ενώ η Kataib al-Mosul χρηματοδοτείται από την Τουρκία), κατά πάσα πιθανότητα θα ανταγωνίζονται για την εξουσία μόλις ηττηθεί το ISIS.

Η επιθυμία για εκδίκηση εναντίον εκείνων που εκλαμβάνονται ως συνεργάτες και συμπαθούντες το ISIS αυξάνει επίσης τις πιθανότητες για φαγωμάρα μεταξύ των Σουνιτών Αράβων του Ιράκ. Ορισμένοι Σουνίτες έχουν ενταχθεί στο ISIS και πολέμησαν εναντίον μελών σουνιτικών φυλών στις οποίες δεν ανήκουν. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μόλις νικηθεί το ISIS, οι αδικημένες φυλές θα μπορούσαν να συνεχίσουν πλήρους κλίμακας συγκρούσεις με τις φυλές των εκλαμβανόμενων ως υπαιτίων. Η περίπτωση των φυλών al-Ubed και al-Bayat, σε ένα χωριό κοντά στην πόλη της Hawija, επισημαίνει αυτό το ενδεχόμενο. Στα τέλη του 2014, ένας έφηβος από την φυλή al-Bayat εντάχθηκε στο ISIS και στάλθηκε να σκοτώσει έναν Ιρακινό πρώην αστυνομικό που έτυχε να ανήκει στην φυλή al-Ubed, σύμφωνα με έναν αγρότη με στενούς δεσμούς με την φυλή al-Bayat που αρνήθηκε να δώσει το όνομά του φοβούμενος αντίποινα του ISIS. Ανήσυχη ότι η φυλή al-Ubed θα επιδιώξει να εκδικηθεί το θάνατο του ανθρώπου της μετά την απελευθέρωση του χωριού, η ευρύτερη οικογένεια του εφήβου εγκατέλειψε το χωριό όταν οι ιρακινές δυνάμεις άρχισαν να ωθούν τους μαχητές έξω από την περιοχή. Και έπειτα υπάρχουν μυριάδες άλλες μικρές διαμάχες που θα προκύψουν μεταξύ των Σουνιτών Αράβων μόλις ηττηθεί το ISIS, όπως οι διαφωνίες για την κυριότητα των περιουσιακών στοιχείων με βάση τίτλους που έχει εκδώσει το ISIS. Αυτά, επίσης, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε βία, εάν δεν διευθετηθούν σωστά.

Όσο για τους Σιίτες Άραβες του Ιράκ, όπως και οι Σουνίτες Άραβες της Μοσούλης, εκπροσωπούνται από μια ποικιλία ένοπλων ομάδων που λαμβάνουν υποστήριξη από διάφορες πηγές, κυρίως το Ιράν και την ιρακινή κυβέρνηση. Ο αγώνας μεταξύ τους έχει ήδη παράξει βία σε εδάφη που απελευθερώθηκαν από το ISIS. Τον Ιούνιο, για παράδειγμα, τα μέλη της Οργάνωσης Badr και της Asaib Ahl al-Haq, αμφότερες σιιτικές μαχητικές ομάδες [9], πολέμησαν για περίπου μια μέρα στην πόλη Tuz Khurmatu, αφήνοντας τραυματισμένα αρκετά άτομα. Η βία ξεκίνησε όταν η Asaib Ahl al-Haq απήγαγε ένα μέλος της Οργάνωσης Badr, και έληξε μόνο αφότου η Asaib Ahl al-Haq αποχώρησε από την περιοχή.

Το ότι το Ιράκ θα οικοδομήσει έναν ισχυρό και ενωμένο στρατό για την επίλυση αυτών των προβλημάτων φαίνεται απίθανο, εν μέρει χάρη στην εξάρτηση της Βαγδάτης από τις σιιτικές πολιτοφυλακές. Ωστόσο, εφ’ όσον η κεντρική κυβέρνηση του Ιράκ δεν έχει την ισχύ να επιβάλλει την τάξη από μόνη της, η χώρα θα είναι πρωταρχικό έδαφος για μη κρατικές ένοπλες ομάδες. Αυτό είναι ανησυχητικό, δεδομένου ότι όσο περισσότερες ένοπλες ομάδες εμφανίζονται στο Ιράκ, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να φέρει κάποιος τις ανταγωνιστικές φατρίες της χώρας στο τραπέζι [των διαπραγματεύσεων] για να προσεγγίσουν πολιτικές λύσεις στα προβλήματά τους.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.