Αναπαύσου εν ειρήνη,TPP; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Αναπαύσου εν ειρήνη,TPP;

Η υπόσχεση του Trump να αποσυρθεί από την Συμφωνία είναι τρομερό λάθος

Ο εκλεγμένος πρόεδρος Donald Trump έχει υποσχεθεί να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από την Συνεργασία Εκατέρωθεν του Ειρηνικού (Trans-Pacific Partnership, TPP), την πρώτη ημέρα της θητείας του. Αυτό θα ήταν ιδιαίτερα υπερβολική κίνηση, δεδομένου ότι η TPP δεν μπορεί να έχει καμία επίδραση, ούτως ή άλλως, χωρίς την υπογραφή του προέδρου στη νομοθεσία για την εφαρμογή της συμφωνίας. Μια σοφότερη προσέγγιση θα ήταν ο κ. Trump να θέσει την TPP στο περιθώριο και να διατηρήσει την δυνατότητα να την επανεξετάσει στο μέλλον, όταν γίνει πιο εμφανής η γεωστρατηγική επιτακτική ανάγκη για την συμφωνία.

ΟΙ ΗΠΑ ΣΤΟΝ ΑΣΙΑΤΙΚΟ ΑΙΩΝΑ

Ολοκληρωμένη το 2015, μετά από έξι χρόνια εξαντλητικών διαπραγματεύσεων, η TPP [1] είναι μια συμφωνία για την μείωση των εμπορικών και επενδυτικών φραγμών μεταξύ των 12 χωρών του Ειρηνικού, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Εάν εφαρμοστεί, η TPP θα προσφέρει πραγματικά οικονομικά οφέλη για τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους, τους καταναλωτές και τους επενδυτές των ΗΠΑ. Ίσως το πιο σημαντικό σε μια εποχή αυξανόμενης αβεβαιότητας σχετικά με την κατεύθυνση των παγκόσμιων υποθέσεων, η TPP θα επαναβεβαιώσει την υπεροχή των κανόνων και των θεσμών που καθιερώθηκαν υπό την ηγεσία των ΗΠΑ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή η αρχιτεκτονική παρείχε τις συνθήκες για να ανθίσει το εμπόριο, για να εδραιωθεί μια σχετική ειρήνη και να συνεχίζεται επί 70 χρόνια μια απαράμιλλη ευημερία.

Πράγματι, η γεωστρατηγική λογική της TPP αφορά πολύ λιγότερο στην επίτευξη πρόδηλων στόχων οικονομίας και ασφάλειας από ό, τι έχει να κάνει με την διατήρηση -και την ενίσχυση- της ήπιας δύναμης των ΗΠΑ. Καθώς το οικονομικό κέντρο βαρύτητας μετατοπίζεται από την Δύση προς την Ανατολή δια μέσω του Ειρηνικού, οι εν λόγω επιτυχημένοι εμπορικοί κανόνες και θεσμοί θα μπορούσαν να δώσουν την θέση τους σε λιγότερο ισχυρούς, αδιαφανείς και μεροληπτικούς κανόνες, που, χωρίς την TPP, θα μπορούσαν να γίνουν καθεστώς στην Ασία. Και οι κανόνες αυτοί θα μπορούσαν κάλλιστα να ανατρέψουν την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, να προωθήσουν τοπικιστικούς στόχους και να προσδώσουν μειονεκτήματα στα αμερικανικά εμπορικά συμφέροντα.

Η κύρωση της TPP [2] είναι η σημαντικότερη πολιτική εξασφάλισης έναντι αυτών των αποτελεσμάτων. Θα επιβεβαιώσει την υπεροχή του ανοικτού εμπορίου, της μη διάκρισης και της διαφάνειας. Θα εξασφαλίσει ότι οι κανόνες -και όχι οι ιδιοτροπίες των δυναστών- συνεχίσουν να διέπουν το παγκόσμιο εμπόριο, μειώνοντας την αβεβαιότητα και το περιθώριο για άρνηση των νόμιμων ευκαιριών σε αμερικανικές οντότητες να συμμετάσχουν στα οφέλη της οικονομικής ανάπτυξης της Ασίας κατά τις επόμενες δεκαετίες. Υπό αυτή την έννοια, η εφαρμογή TPP θα επεκτείνει την Pax Americana βαθιά σε αυτό που έχει ονομαστεί ως ο ασιατικός αιώνας.

Μέσα από οκτώ επιτυχημένους γύρους πολυμερούς απελευθέρωσης του εμπορίου υπό την αιγίδα της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (General Agreement on Tariffs and Trade, GATT) μεταξύ 1947 και 1994, η παγκόσμια οικονομία απέρριψε τα σφιχτά δεσμά του προστατευτισμού. Η τελευταία επιτυχημένη πολυμερής συμφωνία -του Γύρου της Ουρουγουάης, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1986 και 1994- δημιούργησε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, ο οποίος κατοχυρώνει τους εμπορικούς κανόνες του προηγούμενου μισού αιώνα και χρησιμεύει ως φάρος που καθοδηγεί τις διαφωνίες μακριά από τους εμπορικούς πολέμους και προς την διευθέτησή τους.

Αλλά στην τελευταία δεκαετία η δυναμική για συνέχιση της πολυμερούς ελευθέρωσης σταμάτησε και ο δύσμοιρος Γύρος της Ντόχα εγκωμιάστηκε ανεπίσημα.

25112016-1.jpg

Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα και ο Εμπορικός Εκπρόσωπος των ΗΠΑ, Michael Froman, σε μια συνάντηση των ηγετών της ΤΡΡ στην Λίμα του Περού, τον Νοέμβριο του 2016. KEVIN LAMARQUE / REUTERS
----------------------------------------

Η TPP [3] προσφέρει την πιο πρόσφατη καλή ευκαιρία για να επιτευχθεί ένας νέος γύρος συμμετοχικής απελευθέρωσης του παγκόσμιου εμπορίου υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Επαναβεβαιώνει την υπεροχή του κράτους δικαίου στο εμπόριο και επεκτείνει την κάλυψή του σε πτυχές του παγκόσμιου εμπορίου που δεν υπήρχαν καν όταν οι ισχύοντες κανόνες ενημερώθηκαν πριν από 22 χρόνια. Ως μια συμφωνία που περιλαμβάνει χώρες σε τέσσερις ηπείρους και είναι ανοιχτή σε νέα μέλη που πληρούν τις προϋποθέσεις, η TPP θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα όχημα για την επίτευξη ενός πολύ πιο εκτεταμένου γύρου ελευθέρωσης του πολυμερούς εμπορίου.

Οικονομίες που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 40% της παγκόσμιας παραγωγής και το ένα τρίτο του εμπορίου είναι μεταξύ των μελών της Χάρτας της TPP, οπότε η συμφωνία έχει επιτύχει να αποκτήσει κρίσιμη μάζα. Αυτή η βαρύτητα επιτρέπει στους όρους της TPP να προσφερθούν στα υποψήφια νέα μέλη σε μια βάση take-it-or-leave-it (το παίρνεις όπως είναι ή όχι). Εάν οι περιφερειακές επενδύσεις μετατοπιστούν από μη μέλη της TPP στα μέλη της TPP, το κίνητρο για συμμετοχή στην συμφωνία μόνο θα αυξηθεί. Πολλές χώρες, όπως η Ινδονησία, η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν και η Ταϊλάνδη, έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή και έχουν αρχίσει να κάνουν τις εγχώριες μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για να πληρούν τις προϋποθέσεις για την TPP.

Με κάθε νέα προσχώρηση στην συμφωνία, το κόστος των υπόλοιπων που παραμένουν απ’ έξω μόνο θα αυξηθεί. Αυτό ισχύει και για την Κίνα, επίσης, η οποία θα μπορούσε να παρακολουθήσει κάποιους από τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους της να εντάσσονται στην TPP και, σε κάποιο σημείο, να παραδεχθεί ότι δεν έχει άλλες καλύτερες εναλλακτικές λύσεις από το να αγκαλιάσει επίσης την TPP -και να αποδεχθεί τους νέους κανόνες που θα χαλιναγωγήσουν μερικές από τις καταχρηστικές πρακτικές για τις οποίες έχει τόσο συχνά επικριθεί.

Η TPP ξεκίνησε ως η οικονομική συνιστώσα της στρατηγικής «στροφής» της κυβέρνησης Ομπάμα στην Ασία. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη εφαρμογή στην γεωστρατηγική εργαλειοθήκη των ΗΠΑ από όσο η TPP για να προβληθούν οι αξίες των ΗΠΑ, να διασφαλιστούν τα συμφέροντα των ΗΠΑ, και να αναγκαστούν η Κίνα και άλλοι να παίξουν με τους κανόνες που θα διέπουν το διεθνές εμπόριο στον 21ο αιώνα. Και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να αποτραπεί η Κίνα από την πολεμική διάθεση σχετικά με τις περιφερειακές εδαφικές διαφορές της από το να της επιδειχθεί μια προσοδοφόρα εναλλακτική λύση αντί της ανάπτυξης του στυλ της δεκαετίας του 1930 που καθοδηγείτο από τους φυσικούς πόρους. Αντί για την ανάπτυξη ενός πολεμικού στόλου, γιατί να μην προσφερθεί στην Κίνα και τις γειτονικές της χώρες μια σαφής και πειστική πορεία προς την επιτάχυνση της ανάπτυξης και της ασφάλειας;

Ο εκλεγμένος πρόεδρος Trump έχει επικρίνει τις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών ως διαπραγματευθείσες άσχημα. Με το να βάλει την TPP σε αναμονή –αντί να την σκοτώσει- ο πρόεδρος Trump θα αγοράσει κάποιο χρόνο για να εξετάσει την γεωστρατηγική σημασία της, καθώς και να εντοπίσει τις διατάξεις εκείνες που χρειάζονται επαναδιαπραγμάτευση.

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ

Αυτό που ο Trump θα καταλήξει να κατανοήσει είναι ότι, αν και η παράλειψη της εφαρμογής της TPP δεν θα σήμαινε επικείμενη περιφερειακή ανάφλεξη, θα στείλει ένα αλάνθαστο μήνυμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν επικεντρωμένες αλλού και ότι η στρατηγική «στροφή» ήταν απλά ένας κομπασμός. Ξαφνικά ανήσυχες για να παραμένουν σε καλές σχέσεις με την Κίνα, χώρες της TPP και άλλοι στην περιοχή θα ήταν αναγκασμένοι να αναζητήσουν στενότερους δεσμούς με το Πεκίνο. (Αυτό συμβαίνει ήδη, πιο έκδηλα με τις Φιλιππίνες και την Μαλαισία).

Μεταρρυθμιστές σε ξένες κυβερνήσεις που υπέστησαν πολιτικό κόστος για να προωθήσουν την TPP στις χώρες τους με την προσδοκία της συμμετοχής των ΗΠΑ, δεν θα ξεχάσουν σύντομα ποιος τους άφησε εκτεθειμένους. Τυχόν εναπομείνασες προσδοκίες ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι ικανές να καθοδηγήσουν τον κόσμο προς την οικονομική φιλελευθεροποίηση που τόσο απεγνωσμένα χρειάζεται, θα διαβρωθούν. Και με αυτή την μειωμένη αξιοπιστία, οι πολιτικοί στόχοι των ΗΠΑ θα είναι πιο δύσκολο ή αδύνατο να επιτευχθούν.

Καθώς προχωρά ο 21ος αιώνας, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν να ασκούν δυσανάλογη επιρροή στην διεθνή τάξη -αν δεν επιλέξουν να γίνουν εσωστρεφείς. Η αποτυχία των ΗΠΑ να εφαρμόσουν την TPP θα χρησιμεύσει ως επιβεβαίωση μιας τέτοιας μοιραίας στροφής.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/americas/2016-11-22/tpp-rip

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2015-12-03/fair-trade
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/2016-06-13/truth-about-trade
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2015-10-07/free-tr...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition