Τα επόμενα βήματα για το ΝΑΤΟ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τα επόμενα βήματα για το ΝΑΤΟ

Η ανάγκη για μεγαλύτερη στρατιωτική διαλειτουργικότητα
Περίληψη: 

Κανείς δεν αμφισβητεί σήμερα ότι η πλήρης διαλειτουργικότητα, δηλαδή, ένας τύπος τυποποιημένου εξοπλισμού για όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ και των στενών συμμάχων όπως η Σουηδία και η Φινλανδία, θα ήταν η ιδανική λύση. Αλλά τα κίνητρα δεν είναι ακόμη αρκετά για αυτό.

Η ELISABETH BRAW είναι ανταποκρίτρια του The Christian Science Monitor με έδρα της το Λονδίνο και εξωτερική βασική συνεργάτις στο Atlantic Council.

Το 2006 και το 2007, όταν ο αντιστράτηγος του αμερικανικού στρατού Benjamin Freakley διοικούσε την Συνδυασμένη Κοινή Ειδική Δύναμη-76 (Combined Joint Task Force-76) στην Καμπούλ, στο Αφγανιστάν, την έδρα για όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στα ανατολικά του Hindu Kush, βρήκε ότι η μεγαλύτερη απειλή για τις επιχειρήσεις του ήταν, όντως, η τεχνολογία. Επέβλεπε μια κορυφαία ομάδα (στμ: dream team) ικανών και πρόθυμων στρατιωτών από διάφορους συμμάχους των ΗΠΑ -Καναδά, Ολλανδία, Ρουμανία και Ηνωμένο Βασίλειο- και δεν μπορούσε να τους παρέχει πληροφορίες έξω στο πεδίο επειδή ο καθένας τους είχε φτάσει με εντελώς διαφορετικό εξοπλισμό επικοινωνίας, είτε ήταν ασύρματοι FM είτε δορυφορικά τηλέφωνα. Παρά το γεγονός ότι ο δικός του αμερικανικός εξοπλισμός θα τον συνέδεε άμεσα με τους δικούς του στρατιώτες, επειδή ήταν όλοι εξοπλισμένοι με ασυρμάτους υψηλής τεχνολογίας ικανούς να λαμβάνουν οδηγίες απευθείας από την έδρα της διοίκησης μάχης, οι οδηγίες του έφταναν μόνο στους διοικητές των μονάδων των συμμαχικών στρατευμάτων, γεγονός που δημιουργούσε τον κίνδυνο να μπουν οι συμμαχικοί στρατιώτες σε επικίνδυνες καταστάσεις. Στο παρελθόν, εν μέρει επειδή δεν υπήρχε τεχνολογία που θα μπορούσε να ωθήσει εγκαίρως πληροφορίες και διαταγές προς τα κάτω σε κάθε στρατιώτη στην ζώνη των συγκρούσεων, οι οδηγίες των διοικητών πάντα διαβιβάζονταν στους αξιωματικούς που διοικούσαν κάθε μονάδα στο έδαφος, οι οποίοι στην συνέχεια περνούσαν τις οδηγίες στους στρατιώτες. Σε πολλές ένοπλες δυνάμεις, αν και όχι στον στρατό των ΗΠΑ, έτσι γίνεται ακόμα.

«Αν είστε απλά μια χώρα, το πεδίο της μάχης είναι ήδη αρκετά περίπλοκο» μου είπε ο Freakley, που είναι τώρα ειδικός σύμβουλος του προέδρου του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Αριζόνα. «Αλλά όταν ο εξοπλισμός των συμμάχων δεν λειτουργεί [μαζί με τον δικό μας] προσθέτει περαιτέρω περιπλοκή». Δούλεψαν πάνω στο πρόβλημα με την εγκατάσταση ενός «δικτύου-κορμού» (στμ: backbone network, μια υψηλής ταχύτητας και μεγάλης χωρητικότητας ψηφιακή σύνδεση που διαμορφώνει τον άξονα του δικτύου μιας περιοχής) που οι συμμαχικές δυνάμεις θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν, και με το να τους δανείσουν εξοπλισμό.

Στο Αφγανιστάν, η διαλειτουργικότητα -η οποία περιλαμβάνει τον εξοπλισμό που είναι είτε συμβατός με εκείνον των ενόπλων δυνάμεων των άλλων χωρών είτε μπορεί να υιοθετηθεί εύκολα από τα στρατεύματά τους- καθώς και οι κοινές διαδικασίες, τα δόγματα, και η γλώσσα ήταν βασικά ζητήματα στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, καθώς και στους «θερμούς» πολέμους, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις είχαν επικεντρωθεί στην εδαφική άμυνα. Και ακόμα και όταν τα έθνη συνεργάζονταν, όπως οι σύμμαχοι στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κάθε έθνος μαχόταν σε μια συγκεκριμένη περιοχή και όχι όλα μαζί. Τώρα που οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ εμπλέκονται σε έναν αυξανόμενο αριθμό κοινών ασκήσεων και αποστολών που περιλαμβάνουν μονάδες στρατευμάτων από έναν μεγάλο αριθμό χωρών, η διαλειτουργικότητα έχει γίνει όλο και πιο σημαντική. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο αριθμός των αποστολών και των ασκήσεων του ΝΑΤΟ έχει αυξηθεί σημαντικά. Επί του παρόντος, κάπου 18.000 στρατιωτικοί του ΝΑΤΟ [1] υπηρετούν στο Αφγανιστάν, το Κόσοβο, την Μεσόγειο και στα ανοικτά του Κέρατος της Αφρικής, ενώ έχουν προγραμματιστεί 28 ασκήσεις [2] από τα τέλη Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους ως τις αρχές Ιουλίου του 2017. Και η διεθνής συμμαχία που μάχεται το ισλαμικό κράτος (ISIS) έχει ωφεληθεί από τις βελτιώσεις στην διαλειτουργικότητα που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Αλλά ακόμα κι αν οι μονάδες που μάχονται μαζί είναι πιο διαλειτουργικές σήμερα από ό, τι πριν από τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, οι ένοπλες δυνάμεις έχουν κάποιο δρόμο να διανύσουν πριν διασυνδεθούν απρόσκοπτα. Αποκαλέστε το η κίνηση προς έναν στρατό plug-and-play [στμ: «συνδέστε και λειτουργήστε»].

Πέρα από τις επιχειρήσεις, ένα μεγάλο μέρος του κινήτρου για την τυποποίηση του εξοπλισμού έχει σχέση με το κόστος, καθώς και με το καθεστώς των προμηθειών και της λειτουργίας του εξοπλισμού στην εγχώρια αγορά. Οι σύμμαχοι έπρεπε να φέρουν όχι μόνο τον δικό τους εξοπλισμό, αλλά και τα δικά τους ανταλλακτικά, τα οποία μπορεί να είναι δαπανηρά και συχνά δύσκολο να μεταφερθούν σε εμπόλεμες ζώνες. «Υπήρξε τεράστια επικάλυψη, όχι μόνο σε εξοπλισμό αλλά και σε προσωπικό επιμελητείας [logistics]», είπε ο Dick Zandee, ένας ανώτερος συνεργάτης στο Clingendael, το Ολλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων και πρώην επικεφαλής του σχεδιασμού και της πολιτικής μονάδας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (European Defence Agency). Ο Zandee υπενθύμισε πως αντιστράτηγος Ton van Loon, ο Ολλανδός διοικητής της νότιας περιοχής της υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ Διεθνούς Δύναμης Βοήθειας για Ασφάλεια κατά την διάρκεια του πολέμου στο Αφγανιστάν, εμποδιζόταν από όλον τον εξοπλισμό του. «Είχε οκτώ διαφορετικούς υπολογιστές, τους οποίους χρειαζόταν για να επικοινωνεί με όλες τις συμμαχικές δυνάμεις στον εν λόγω τομέα της χώρας», μου είπε ο Zandee. Αν γινόταν το σύνολο του εξοπλισμού διαλειτουργικό με το να επιτραπεί στον υπολογιστή του στρατηγού van Loon να στέλνει μηνύματα άμεσα σε όλα τα στρατεύματα, θα είχε μειωθεί ο αριθμός των συσκευών που έπρεπε να χειρίζεται σε μόλις μια. (Επιπλέον, αν και ο αφγανικός πόλεμος έχει επισήμως τερματιστεί, τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ εκπαιδεύουν, συμβουλεύουν και βοηθούν τις αφγανικές δυνάμεις, ως μέρος της αποστολής Αποφασιστική Υποστήριξη [Resolute Support] της συμμαχίας.)

«Οι στρατιωτικές μονάδες είναι τόσο δαπανηρές που ο σύγχρονος εξοπλισμός πρέπει να είναι διαλειτουργικός», είπε ο υποναύαρχος Nils Christian Wang, ο διοικητής του Βασιλικού Αμυντικού Κολεγίου της Δανίας. «Η διαλειτουργικότητα είναι ένας πολλαπλασιαστής ισχύος. Δεν θα βρείτε έναν αρμόδιο υπάλληλο προμηθειών σε οποιαδήποτε χώρα του ΝΑΤΟ σήμερα που δεν σκέφτεται για την διαλειτουργικότητα». Παρά το γεγονός ότι οι εξοικονομήσεις ποικίλλουν ανάλογα με το είδος της επιχείρησης, η εξοικονόμηση 25% έως 30% είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη εκτίμηση.