Οι «Θερμοπύλες» της Μέρκελ

Το AFD, που αρχικά δημιουργήθηκε ως ένα κόμμα «ευγενικών λαϊκιστών» [7] για την διαμαρτυρία για το ευρώ και το γερμανικό σχέδιο διάσωσης των χρεωμένων νότιων ευρωπαϊκών χωρών, έχει τα τελευταία χρόνια παρασυρθεί προς τον δεξιό λαϊκό (volkish) εθνικισμό, με τις τάξεις του να είναι γεμάτες [8] με μεσοκατώτερης τάξης Γερμανούς (κυρίως άνδρες), παράλληλα με έναν πυρήνα ακροδεξιών ιδεολόγων. Έχει αξιοποιήσει την εισροή των προσφύγων για να επιβιώσει από εσωτερικές διαιρέσεις -πολλοί από τους φιλελεύθερης άποψης ακαδημαϊκούς οι οποίοι ήταν αντίθετοι με το ευρώ στις αρχικές ημέρες του κόμματος έκτοτε το εγκατέλειψαν- εισερχόμενο σε πολιτειακά νομοθετικά σώματα σε ολόκληρη την χώρα και λαμβάνοντας έως και 20% [9] στις εκλογές στα ανατολικά κρατίδια της Γερμανίας. Οι ηγέτες του ασπάζονται τις αντι-ΕΕ και εθνικιστικές θέσεις του Πούτιν και του Τραμπ. Το μερίδιο των ψήφων που θα λάβει το AFD στις ομοσπονδιακές εκλογές θα είναι ένα σημαντικό μέτρο της υγείας της δημοκρατίας της Γερμανίας -και κατά συνέπεια της ικανότητας του Βερολίνου να κρατήσει ενωμένη την Ευρώπη.

Προς το παρόν, υπάρχει πιθανώς ένα ανώτατο όριο στην υποστήριξη του AFD. Το κόμμα «είναι πιο ριζοσπαστικό από το Κόμμα της Ελευθερίας της Αυστρίας», δήλωσε ο Hajo Funke, ένας Γερμανός μελετητής του δεξιού εξτρεμισμού. «Στην παρούσα μορφή του, δεν υπάρχει κανένας τρόπος ώστε το AFD να πάρει υποστήριξη από κεντρώους αστούς στην Γερμανία με τον τρόπο που το κάνουν το Κόμμα της Ελευθερίας ή το Εθνικό Μέτωπο στην Γαλλία». Ο Funke εκτιμά ότι το κόμμα θα συγκεντρώσει μεταξύ 8% και 12% των ψήφων, κερδίζοντας περισσότερο μόνο σε περίπτωση επιτυχούς τρομοκρατικής επίθεσης. Ζωτικής σημασίας για να κρατηθεί η ακροδεξιά περιορισμένη, λέει ο Funke, είναι η πίστη των χριστιανοδημοκρατών ψηφοφόρων στην Μέρκελ. Το CDU παραμένει το κυρίαρχο πολιτικό κόμμα της χώρας, παίρνοντας τώρα στις δημοσκοπήσεις περίπου 33% (οι σοσιαλδημοκράτες είναι μερικές μονάδες πίσω). Ωστόσο, το CDU είναι πολύ ασθενέστερο από όσο ήταν πριν από τέσσερα χρόνια, όταν κέρδισε 41,5% της εθνικής ψήφου. Έκτοτε, σε εκλογές σε επίπεδο κρατιδίου, το κόμμα υπέστη μια σειρά από ήττες, καθώς ένα κομμάτι των ψηφοφόρων του έχουν απομακρυνθεί για να στηρίξουν το AFD.

ΕΠΙΚΡΙΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΙ

Όσον αφορά το περιεχόμενο της εκστρατείας, «τα μεγαλύτερα ζητήματα για τα οποία θα δοθεί αγώνας στην δεξιά πλευρά του πολιτικού φάσματος», δήλωσε ο Mariam Lau, ένας αρθρογράφος της εβδομαδιαίας εφημερίδας Die Zeit, είναι η μετανάστευση αλλά και το ευρώ, η ευρωκρίση, η ασφάλεια και οι σχέσεις με την Ρωσία. Το ερώτημα είναι πόσο μακριά θα πάνε το CDU της Μέρκελ και το CSU για να δελεάσουν ψηφοφόρους οι οποίοι διαφορετικά θα μπορούσαν να στηρίξουν το AFD. Προτίθεται η καγκελάριος να κάνει περαιτέρω παραχωρήσεις για την μετανάστευση και την ενσωμάτωση, όπως έχει κάνει πολλές φορές στο παρελθόν, για παράδειγμα, με την απαγόρευση της μπούργκα (όπως έχει ήδη προτείνει), ή θα σταθεί με σιγουριά υπέρ των μεταναστευτικών πολιτικών της και υπέρ μιας ποικιλόμορφης κοινωνίας, όπως έχει κάνει σε άλλες εποχές; Θα καταφέρει να υπερασπιστεί την ΕΕ ή διακριτικά θα αποστασιοποιηθεί από αυτήν; Θα απελευθερώσει την Ελλάδα ή θα την κρατήσει καρφωμένη στο πάτωμα με το χρέος; Θα προωθήσει μια στενή αντίληψη της Γερμανίας, ως κράτος Γερμανών υπηκόων ή θα την ανοίξει σε μη Γερμανούς υπηκόους, όπως τα άτομα με μεταναστευτικό υπόβαθρο; Θα υποστηρίξει ακόμα περισσότερο έντονες μεθόδους επιτήρησης και αστυνόμευσης; Πολλά εξαρτώνται από το πώς θα προσεγγίσει αυτά τα ευαίσθητα θέματα.

Μαζί με την ασφάλεια, η μετανάστευση θα είναι το πιο σημαντικό και διχαστικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας. Η θέση της καγκελαρίου σχετικά με την εισροή των προσφύγων [10] στην Γερμανία έχει διανύσει πολύ δρόμο από την de facto θέση των «ανοικτών θυρών» που πήρε το καλοκαίρι του 2015, όταν εκατοντάδες χιλιάδες απελπισμένοι πρόσφυγες και μετανάστες πεζοπορούσαν προς την Ευρώπη. Μέσα από μια συμφωνία με την Τουρκία, από αυστηρότερες νομικές απαιτήσεις για τους πρόσφυγες, και την άρνηση αποδοχής των αιτούντων άσυλο από τα λεγόμενα ασφαλή κράτη στα Βαλκάνια, η Γερμανία έχει έκτοτε μειώσει τον ρυθμό με τον οποίο οι άνθρωποι εισέρχονταν στην χώρα κατά σχεδόν 75%. Την περασμένη εβδομάδα, η Μέρκελ έκανε ένα ακόμη βήμα για να κατευνάσει τους επικριτές της θέτοντας ένα ευρύ σχέδιο για ταχύτερο επαναπατρισμό των αιτούντων άσυλο που απέτυχαν να το πάρουν. Παρ’ όλα αυτά, ξεκίνησε την χρονιά υπενθυμίζοντας στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump, τις διατάξεις της Σύμβασης της Γενεύης για τους πρόσφυγες [11], ένα σημάδι ότι είναι αποφασισμένη να μην προδώσει την θεμελιώδη δέσμευση της Γερμανίας στο δικαίωμα ασύλου.

Οι συμβιβασμοί της Μέρκελ, ωστόσο, δεν έχουν κατευνάσει τους επικριτές της. Πράγματι, έναντι σφοδρής πίεσης μέσα από το δικό της κόμμα και από λαϊκιστές αμφισβητίες, έχει αντισταθεί στο κλείσιμο των συνόρων για τους πρόσφυγες ή να θέσει ανώτατο όριο αριθμού αιτούντων άσυλο που θα δεχτεί η Γερμανία. Παρέμεινε σταθερή στο ότι όλες οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να υποδεχθούν αιτούντες άσυλο ανάλογα με το μέγεθος και τον πλούτο τους. Και έχει προσεγγίσει το δικαίωμα του ασύλου, στο πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εν γένει, ως πυλώνα της φιλελεύθερης τάξης της Ευρώπης, έναν πυλώνα του οποίου η ακύρωση θα μειώσει τα δημοκρατικά διαπιστευτήρια της ηπείρου και ίσως ωθήσει περισσότερα από τα κράτη της στον κατήφορο του αυταρχισμού, όπως έχει ήδη συμβεί στην Ουγγαρία και την Πολωνία.

Ο Sigmar Gabriel, τότε υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, και ο Martin Schulz, τότε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε ένα συνέδριο του κόμματος SPD στο Βερολίνο, τον Δεκέμβριο του 2015. FABRIZIO BENSCH / REUTERS
----------------------------------------------------

Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΑ